Mỹ Hạn chế Nhập khẩu Vật phẩm Văn hóa Phật giáo Afghanistan
để Ngăn chặn 'Cướp bóc'
(US restricts import of Afghan Buddhist cultural items to prevent ‘pillage’)
Hình 1: Một pho tượng Phật tạc bằng đá được trưng bày tại Bảo tàng Quốc gia Kabul, là một phần của bộ sưu tập 843 món đồ tạo tác quý hiếm có niên đại từ thời kỳ đồ đồng đến thời kỳ Hồi giáo. Ảnh: Mohammad Ismail/Reuters
Hàng trăm đồ tạo tác vật phẩm văn hóa Phật giáo đã bị đánh cắp hoặc phá hủy sau cuộc quân sự Taliban tấn công và tiếp quản Chính quyền Afghanistan ngày 15 tháng 08 năm 2021.
Hôm thứ Ba, ngày 22 tháng 02 vừa qua, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết, Hợp chúng quốc đã hạn chế các vật phẩm văn hóa Phật giáo và lịch sử từ Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan, với hy vọng ngăn chặn "những kẻ khủng bố" kiếm lợi, nhưng các chuyên gia bày tỏ lo ngại về những hậu quả không mong muốn.
Nghị định, được thực hiện trên cơ sở "khẩn cấp" và có hiệu lực vào thứ Sáu, ngày 25 tháng 2 năm 2022, bao gồm tranh, thủy tinh, ngà voi, hàng dệt cổ, ghạch lát và các mảnh gỗ cùng những thứ khác, nhập khẩu vào nước này, theo danh sách của Chính phủ Hoa Kỳ . . .
Trong bản Tường trình, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết: "Những hạn chế nhập khẩu này, nhằm mục đích ngăn chặn các tài vật bị buôn bán bất hợp pháp nhập khẩu vào thị trường nghệ thuật Hoa Kỳ, do đó làm giảm động cơ chiếm đoạt Di sản Văn hóa của Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan và chống lại việc buôn bán các vật thể văn hóa này của những kẻ khủng bố và các tổ chức tội phạm".
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết, họ đang thực hiện hành động đơn phương áp đặt các hạn chế nhập khẩu khẩn cấp vì "hoàn cảnh tại Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan".
Động thái của Mỹ thực hiện theo yêu cầu vào tháng 04 năm 2021 từ Chính phủ Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan do Mỹ hậu thuẫn khi một bộ sưu tập gồm 33 tài vật tạo tác bị thu giữ từ một nhà buôn nghệ thuật có trụ sở tại New York - người được Chính quyền địa phương cho là một trong những kẻ buôn lậu cổ vật nhiều nhất thế giới - đã được trả lại cho Afghanistan.
"Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ có thể hành động dựa trên 'yêu cầu' của một Chính phủ không còn tồn tại không?" Người ủng hộ và sưu tầm tiền xu cổ đã hỏi trong một bài đăng trên blog của mình, Người giám định tài sản văn hóa Peter Tompa.
Ông Peter Tompa viết: "Thực sự là những câu hỏi hạn chế này được thực thi như thế nào và nếu bất kỳ tài liệu nào có thể bị tịch thu sẽ được hồi hương cho Taliban, sau khi quan hệ ngoại giao 'với Mỹ' được khôi phục".
'Điều tra' Taliban cướp bóc
Chính phủ Hoa Kỳ cho biết, tài liệu khảo cổ quý hiếm thuộc bị cấm có niên đại từ 50.000 năm trước Kỷ nguyên Tây lịch đến năm 1747 và tài liệu văn hóa quý hiếm thuộc bị cấm bao gồm các vật phẩm từ thế kỷ thứ 9 đến năm 1920.
Các quy định mới có thể tạo ra các vấn đề hậu cần cho các nhà sưu tập hoặc giám tuyển, những người đã có mặt hàng trên đường đi đến Mỹ, khi các nhà đấu giá chuẩn bị bán các tác phẩm trong Tuần lễ Châu Á tại New York vào tháng tới, ấn phẩm nghệ thuật The Newspaper chỉ ra.
Hình 2: Các đồ tạo tác quý hiếm đã được buôn lậu sang Mỹ trong các cuộc chiến và được trả lại cho Bảo tàng Quốc gia Afghanistan ở Kabul, vào tháng 4 năm 2021 trước khi Taliban tiếp quản Afghanistan. Ảnh: Omar Sobhani/Reuters
Đối với Người giám định tài sản văn hóa Peter Tompa, một điểm ngược lại của các quy tắc nhập khẩu, vốn được ấn định sẽ có hiệu lực cho đến tháng 4 năm 2026 và có thể được gia hạn, chúng không bao gồm các lệnh cấm đối với hàng dệt hiện đại.
Ông Peter Tompa viết: "Nếu nó xảy ra những hạn chế nhập khẩu như vậy sẽ có khả năng tàn phá sinh kế của những phụ nữ Afghanistan kiếm sống bằng nghề dệt vải xuất khẩu".
Năm ngoái, UNESCO đã kêu gọi Taliban giúp bảo tồn Di sản Văn hóa của Afghanistan.
Ngay cả trước thời kỳ nắm quyền đầu tiên của họ kết thúc vào năm 2001,Taliban đã phá hủy hai pho tượng Phật khổng lồ đã trơ gan cùng tuế nguyệt đến hàng thế kỷ trên mặt vách đá ở thung lũng Bamiyan, làm dấy lên sự phẫn nộ trên toàn cầu.
Trước đây các quan chức địa phương và cựu nhân viên của UNESCO có trụ sở tại Afghanistan nói với hãng tin AFP rằng, khoảng 1.000 đồ tạo tác vô giá từng được cất giữ trong kho gần các pho tượng Phật đã bị đánh cắp hoặc phá hủy sau khi Taliban tiếp quản năm 2021.
"Tôi xác định rằng việc cướp bóc đã xảy ra, nhưng đó là trước khi chúng tôi đến", thành viên Taliban địa phương Saifurrahman Mohammadi nói với hãng tin AFP vào tháng 10 năm ngoái, đổ lỗi cho các vị trộm do chính quyền cũ để lại sau khi họ bỏ trốn.
Ông Saifurrahman Mohammadi nói thêm: "Chúng tôi đang điều tra và chúng tôi đang cố gắng lấy lại chúng".
Trong khoảng thời gian này, nhóm đã hứa hẹn một phiên bản cai trị nhẹ nhàng hơn và các chiến binh Taliban hiện bảo vệ những gì còn lại của các di sản văn hóa Phật giáo.
Vào tháng 12 năm 2021, Bảo tàng Quốc gia Afghanistan mở cửa trở lại dưới thời Taliban, các thành viên của chúng từng xông vào cơ sở phá hủy những mảnh ghép không thể thay thế của Di sản quốc gia của đất nước này. Hiện Taliban canh gác tòa nhà nằm ở thủ đô Kabul.
Lip video:
Afghanistan: Taliban chịu áp lực bảo vệ các di tích lịch sử
Mối quan tâm của quốc tế đang gia tăng đối với việc bảo tồn một tiểu bảo tháp đã được UNESCO công nhận ở Afghanistan. Chính quyền lâm thời Taliban đang phải chịu nhiều áp lực trong việc bảo vệ các di tích lịch sử của đất nước. Đã có sự lên án rộng rãi đối với nhóm này khi phá hủy các bức tượng Phật Bamiyan khoảng 20 năm trước.
https://www.youtube.com/watch?v=S11H2ibK3TI
Thích Vân Phong biên dịch
(Nguồn: Al Jazeera's live)
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D725290388.-%3B)