Từ xa xưa, người Việt chúng ta đã ăn bí đỏ và xem bí đỏ là món quà thiên nhiên ban tặng giúp con người duy trì sức khỏe hằng ngày. Bí đỏ có vị ngọt, thơm ngon và tạo cảm giác no, giúp những gia đình nông dân nghèo cải thiện tình trạng thiếu lương thực trong những ngày giáp hạt. Bí đỏ là loại thực phẩm thường xuyên có mặt trong bữa cơm của người dân Việt Nam, nhất là ngươi Quảng Nam.
Người Quảng Nam thích ăn bí đỏ vì bí đỏ dễ chế biến thành những món ăn hợp khẩu vị với mọi tầng lớp trong xã hội từ người giàu đến người lao động nghèo, người ăn chay cũng như người ăn mặn. Bí đỏ có thể xào, nấu canh hay hầm. Người giàu thì xào bí đỏ với tôm, thịt, người nghèo thì xào bí với dầu, mỡ rồi rắc đậu phộng rang vàng giã nhỏ lên trên mặt cho thơm hoặc không có đậu rang cũng được. Canh bí đỏ có thể nấu với tôm, thịt hoặc đậu phộng sống giã nhỏ lấy nước. Chỉ cần ngâm một ít đậu phộng sống trong nước lạnh, vài giờ sau đem chà sạch vỏ lụa, giã nhỏ hòa thêm tí nước thành một dung dịch trắng sền sệt . Khi đang xào bí trên bếp đổ dung dịch đậu phộng đó vào, cho thêm nước và nêm gia vị, chờ cho bí chín ta đã có một nồi canh bí đậm đà, ngon miệng. Thỉnh thoảng các bà nội trợ cũng mua những quả bí đỏ nhỏ bằng cái chén ăn cơm để hầm. Cắt trên đầu quả bí thành một nắp đậy, khoét ruột bí cho sạch rồi cho vào đó thịt, chả, nấm mèo, cà rốt v.v... , tất cả đều băm nhỏ. Nấu xương heo lấy nước ngọt, cho quả bí vào hầm thật mềm. Món ăn này rất bổ dưỡng nhưng tốn kém và mất thời gian nên những nhà bình dân ít khi nấu. Ngoài sự tiện lợi trong chế biến, dân ta còn thích bí đỏ vì nó rẻ tiền, dễ mua, chợ nào cũng có bán.
Bí đỏ có sức sống mạnh mẽ, dễ trồng, người nông dân chỉ cần gieo hạt, thỉnh thoảng mới tưới ít nước, dây bí mọc lên cho nhiều quả mà không cần tốn công sức chăm bón như các loại cây khác. Quả bí đỏ khi thu hoạch về dễ bảo quản, để quả bí dưới gầm phản, dưới bếp hoặc chất nơi góc nhà đều được . Ngoài quả người ta còn dùng đọt và bông bí đỏ để luộc hoặc xào như một món rau rất bổ dưỡng.
Đông Y sử dụng bí đỏ để làm thuốc. Từ lá, cây con đến quả đều có thể làm thuốc chữa bệnh.
Quả bí đỏ có tính ấm, vị ngọt, màu vàng, có thể bổ trung ích khí, tiêu viêm, chỉ thống, giải độc và dưỡng tâm bổ phế. Đông Y thường dùng bí đỏ để chữa ung thư, cao huyết áp và đái tháo đường, đau thần kinh liên sườn, suy chức năng gan, thận, áp xe phổi.
Hiện nay các nhà nghiên cứu đã phát hiện bí đỏ rất giàu dinh dưỡng, giúp làm đẹp, giảm cân và tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên. Đặc biệt bí đỏ còn làm giảm huyết áp cao, đường huyết cao và lipid (mỡ) máu cao nên có tác dụng tuyệt vời trong việc phòng ngừa, điều trị các bệnh tim mạch, tiểu đường và ung thư.
Ăn bí đỏ còn chống đột quỵ trong ngày đông giá rét. Đêm mùa đông ở miền Bắc và miền Trung của nước ta thời tiết lạnh giá, khiến mạch máu của con người dễ bị co thắt mạnh. Nhất là lúc nửa đêm, khi thức dậy đi vệ sinh, vừa từ trên giường ấm tung chăn bước ra gặp phải khí lạnh, dễ gây nhồi máu cơ tim và co thắt mạnh các mạch máu não, làm xuất hiện các triệu chứng đột quỵ, nhồi máu não rất nguy hiểm.
Không chỉ có tác dụng ngừa đột quỵ, bí đỏ còn rất giàu axit amin thiết yếu, protein, kali, phốt pho, canxi, sắt, kẽm, coban, đường, tinh bột, carotene, vitamin B1, vitamin B2, vitamin C và chất xơ. Những chất này kết hợp với coban giúp điều chỉnh insulin, duy trì huyết áp, ổn định lipid máu và lượng đường ở trong máu.
Từ đó, bí đỏ giúp chúng ta phòng nhóm bệnh “3 cao”, vì vậy mà nó trở thành lựa chọn tốt cho bệnh nhân béo phì, người bị tiểu đường, hay tăng lipid máu.
Bí đỏ được nhiều người ca ngợi là thuốc tăng cường miễn dịch trời cho. Chất tăng cường miễn dịch là một nhóm thuốc mới được sử dụng để giúp tăng cường hay kích thích hệ thống miễn dịch của cơ thể. Chất Polysaccharide chứa trong bí đỏ không chỉ giúp cơ thể cải thiện miễn dịch, mà còn tăng cường miễn dịch, thúc đẩy sản xuất cytokine và thực hiện một số chức năng khác của hệ thống miễn dịch.
Ngoài ra bí đỏ còn bảo vệ thị lực, ngăn ngừa bệnh tiểu đường, ngăn ngừa các bệnh đường tiêu hóa, thúc đẩy quá trình tiết mật, tăng cường nhu động đường tiêu hóa, giúp tiêu hóa thức ăn.
Với những công dụng tuyệt vời đó, nhân dân ta nhất là người Quảng Nam từ ngàn xưa đã chọn loại quả này làm món ăn có mặt thường xuyên trong mọi gia đình.
Châu Yến Loan
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D614009582.-%3B)