Chùa Sắc Tứ Minh Thiện

CHÙA SẮC TỨ MINH THIỆN,

敕 賜 明 善 寺

THÔN THANH MINH, DIÊN LẠC, DIÊN KHÁNH, KHÁNH HÒA

Ngôi chùa cổ gần 350 năm, ngôi chùa cổ nhất tỉnh Khánh Hòa.

Trí Bửu - 智寶

“Chùa đứng hiền lành tự thuở xưa

Hồn dân gởi gắm từ bao giờ

Tổ tiên bồi đắp qua năm tháng

Nối tiếp không ngừng lớp tuổi thơ ”

Từ Thị trấn Diên Khánh, đi về hướng Tây, qua khỏi cửa Đông, rồi qua cửa Tây, đi dọc theo tỉnh lộ 2, khoảng 3 km, rẻ vào hương lộ bên tay trái khoảng 100 m là đến Chùa Sắc Tứ Minh Thiện - ngôi chùa cổ 338 năm, một danh thắng, nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh, ở làng quê Thanh Minh, huyện Diên Khánh.

“Mái chùa che chở hồn dân tộc,

Nếp sống muôn đời của tổ tông”

1.- Bối cảnh lịch sử:

Trong lịch sử dân tộc Việt, Khánh Hòa chính thức trở thành đất đai Đại Việt từ năm 1653, mảnh đất nằm ở vùng duyên hải miền Trung, miền Thùy dương cát trắng, với những hàng dừa xanh tít tắp, bờ biển ngút ngàn, nơi nổi danh là Xứ Trầm Hương.

“Khánh Hòa là xứ Trầm Hương Non cao biển rộng người thương đi về.”

Từ giữa thế kỷ XVII (1653), vùng đất Khánh Hòa ngày nay đã trở thành một phần lãnh thổ của nước ta.

Theo nhà sử học Giáo sư Tiến sĩ Lê Mạnh Thát: "Bia Võ Cạnh tìm thấy tại làng Võ Cạnh ở Nha Trang, thường được các nhà nghiên cứu xác định là xuất hiện vào thế kỷ thứ II sau dương lịch viết bằng chữ Phạn. Phạn văn trở thành một ngôn ngữ được khắc trên đá từ thời ấy, ghi lại nền văn minh Ấn Độ lúc bấy giờ chủ yếu là Đạo Phật".

Trước khi đất Khánh Hòa thuộc về Việt Nam thì Phật giáo đã có mặt tại Khánh Hòa hơn mười bốn thế kỷ trước.

Theo “Phủ biên tạp lục” của Lê Quý Đôn cũng như các bộ sử “Đại Nam thực lục”, “Đại Nam nhất thống chí”, “Việt Nam sử lược” do Quốc sử quán triều Nguyễn biên soạn đều ghi: Tháng 4 năm Quý Tỵ thứ 5 (1653) đời Thái Tông Hiếu Triết Hoàng Đế (húy Nguyễn Phúc Tần), vua Chiêm Thành là Bà Tấm xâm lấn đất Phú Yên. Phúc Tần sai Cai cơ Hoàng Lộc Hầu làm Tổng binh và Xá Xai Minh Võ Hầu làm Tham mưu đem ba ngàn quân đánh trả. Nhân đêm quân Nguyễn qua đèo Hổ Dương núi Thạch Bi thẳng đến trại Bà Tấm phóng lửa đốt phá. Bà Tấm thua chạy, sai con là Xác Bà Ân nộp lễ xin hàng. Chúa Nguyễn để từ sông Phan Rang trở vào cho vua Chiêm, còn từ sông Phan Rang trở ra lấy làm Phủ Thái Ninh, sau đổi thành Phủ Diên Khánh (Khánh Hòa bây giờ). Đặt dinh Thái Khang để Hùng Lộc làm Thái thú".

Như vậy, đất Khánh Hòa vào giữa thế kỷ 17 đã trở thành một bộ phận trên cơ thể đất Việt. Nói cách khác, từ năm 1653 người Việt Nam đã bắt đầu sinh cơ lập nghiệp ở vùng đất Khánh Hòa. Điều đó cũng có nghĩa là Đạo Phật mang tinh thần dân tộc Việt đã có mặt tại Khánh Hòa vào năm 1653, bởi vì bất kỳ ở đâu, khi một cộng đồng dân cư đến ở đồng thời cũng mang theo truyền thống văn hóa, tín ngưỡng và phong tục tập quán.

2.- Sự hình thành, phát triển chùa Sắc tứ Minh Thiện:

Chùa Sắc Tứ Minh Thiện, còn gọi là chùa Phật Lớn, bởi vì ngày xưa trong vùng này chỉ có tượng Phât Thích Ca độc tôn thờ ở Đại hùng Bửu điện chùa Sắc tứ Minh Thiện là lớn nhất huyện Diên Khánh.

Chùa tọa lạc tai thôn Thanh Minh, xã Diên Lạc huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa, do Tổ Khai sơn: HT. Thích Tịnh Đức kiến tạo năm 1671(Tân Hợi ) vào đời Vua Lê Huyền Tông, năm thứ 8, là một ngôi Chùa cổ nhất tỉnh Khánh Hòa. Chỉ sau 18 năm chúa Nguyễn Phúc Tần mở đất Khánh Hòa (1653), chùa đã có mặt. Chùa thay đổi vị trí nhiều nơi, mỗi nơi đều còn để lại dấu tích ghi đâm nét trang lịch sử Minh Thiện như: Hòn Ngang ( còn gọi là Hòn Tháp, nơi tôn trí Tháp Tổ Khai sơn), Xóm Đồng (còn gọi là Xóm chùa), Bến chùa (nơi Xí nghiệp Gỗ Việt Đức hiện nay)

Chùa Sắc tứ Minh Thiện được phong sắc tứ vào đời Vua Lê Cảnh Hưng, năm thứ nhất (1740), sau 70 năm khai sơn kiến tạo.

Đến năm 1892 (Nhâm Thìn) đời Vua Thành Thái năm thứ tư, chùa được xây dựng trên vị trí hiện nay: thôn Thanh Minh, xã Diên Lạc, Diên Khánh, Khánh Hòa, do Tổ thứ tám HT. Thích Phổ Quang kiến lập.

Ngôi chánh điện chùa Sắc tứ Minh Thiện phạm vũ huy hoàng, trang nghiêm, như hiện nay được đại trùng tu vào năm 1968 (Mậu Thân), dưới đời Hòa Thượng Trú trì Thích Huệ Đăng.

Đúng là:

明 寶 御 堂 中 燈 燭 煇 煌 興 正 教

Minh bảo ngự đường trung, đăng chúc huy hoàng hưng chánh giáo.

善 人 朝 殿 上 禮 求 成 敬 顯 真 心

Thiện nhân triêu điện thượng lễ cầu thành kính hiển chân tâm.

Sau năm 1975, Thượng Tọa Trú trì Thích Thiện Thông kế thừa tiếp tục trùng tu Cổng Tam Quan, Tổ đường, Đông lang, Tây trúc, Phương trượng Trú trì, Giảng đường Tịnh độ đạo tràng, Tháp chuông, tượng đài Đức Quan Âm, Lộc Uyển, Tháp Tổ v.v…

Kiến trí tổng quan:

Trước chùa, cổng Tam quan sừng sửng, uy nghi, kiểu cách trang nhã, màu sắc hài hòa. Trên cổng Tam quan có treo biển Chùa Minh Thiện. Mặt ngoài có câu liễn:

寺院 莊 嚴 還 請齊臨 扶 正 法

Tự viện trang nghiêm hoàn thỉnh tềlâm phò chánh pháp

門 關 清 净 信 僧 俱 會 護 人 間

Môn quan thanh tịnh tín tăng cu hội hộ nhân gian.

:

Mặt cổng Tam quan có câu liễn:

明德圓容化度眾生無量無褊無數劫

Minhđức viên dung hóa độ chúng sanh vô lượng, vô biên vô số kiếp

善緣示現隨基說教大雄大力大慈悲

Thiệnduyên thị hiện tùy cơ thuyêt giáo đại hùng đại lực đại từ bi.

Vào trong cổng chùa là tượng đài Đức Quan Thế Âm Bồ Tát tay cầm tịnh bình và nhành dương liễu được tôn trí giữa hồ sen, tạo nên cảnh sắc thanh tịnh, trang nghiêm, đang dõi mắt nhìn xa xăm như nguyện cứu khổ cứu nạn cho dân lành ở làng quê Thanh Minh, Diên Lạc.

Ngôi Chánh diện Minh Thiện uy nghi, hai bên có cố lầu, lầu chuông và lầu trống, góc mái uốn cong, bốn góc có giao long uốn lượn. Trên nóc mái có lưởng long chầu nguyệt. Trước hiên với hoành phi: Sắc tứ Minh Thiện tự敕 賜 明 善 寺,bên tay phải hoành phi ghi: Hoàng Triều Cảnh Hưng, nguyên niên sắc phong皇 朝 景 興 元 年 敕 封,bên tay trái ghi Mậu Thân niên kiết nhựt trùng hưng戊 申 年 吉 日 重 興,phía dưới: Minh Thiện tự Trú trì hiệu Huệ Đăng tạo, cho ta biết chùa được phong sắc tứ vào thời Vua Lê Cảnh Hưng năm thú nhất (1740), Chánh điện được đại trùng tu vào năm Mậu Thân (1968), ngày lành, Trú trì chùa sắc tứ Minh Thiện, Hòa Thượng hiệu Huệ Đăng trùng hưng..

Tại Đại hùng Bửu diện: trên bệ thờ Thế tôn, tượng Đức Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni ngồi kiết già trên toà sen. Chính giữa chánh điện là bức hoành phi: Giác hoàng điều ngự 覺 皇 調 御

Hai bên là câu liễn:

雪 嶺 久 須 真 福 惠 容 通 三 界 天 人 同 敬 仰

Tuyết lãnh cửu tu chân phước huệ dung thông tam giới thiên nhân đồng kính ngưởng.

Kỳ viên tuyên diệu pháp từ bi hỹ xã thập phương đàn tín tịnh quy y.

其 園 宣 妙 法 慈 悲 喜 舍 十 方 檀 信 並 歸 依

Hai bên Chánh điện, một bên là bàn thờ Đức Quan Thế Âm, Quan Thánh Đế quân và một bên là bàn thờ Địa Tạng Vương Bồ Tát.

Sau chánh diện là Tổ đường thờ Tổ Bồ Đề Đạt Ma và Long vị của Chư vị Tổ sư Tiền bối nơi ghi đậm dấu ấn của chư vị Tổ sư đã khai sơn, nối tiếp truyền thừa cho đến ngày nay:

Ở trên bàn Tổ là bức hoành phi: Truyền đăng tục diệm 傳 燈 續 焰, hai bên bàn Tổ với câu liễn:

祖 德 流 方 悟 止 一 花 開 五 葉

Tổ đức lưu phương ngộ chỉ nhất hoa khai ngũ diệp.

宗 風 永 振 依 朋 兩 足 証 三 乘

Tông phong vĩnh chấn y bằng lưỡng túc chứng tam thừa.

Phía trước Tổ đường là bức hoành phi: Tổ Ấn trùng quang 祖 印 重 光

và hai bên với câu liễn:

煩 惱 樹 推 了 萬 法 即 心 即 佛

Phiền não thọ thôi liễu vạn pháp tức tâm tức Phật

菩 提 果 現 悟 一 心 非 色 非 空

Bồ đề quả hiện ngộ nhất tâm phi sắc phi không.

Cùng với Tổ đường là bàn thờ Cố Hòa Thượng Thích Huệ Đăng, Bổn sư của Thượng Tọa Trú trì vừa viên tịch hơn 4 tháng, tôn trí trang nghiêm đầy lòng kính tiếc thể hiện tấm lòng hiếu đạo của đệ tử tưởng niệm Thầy:

“ Ơn giáo dưỡng một đời nên huệ mạng.

Nghĩa ân sư muôn kiếp khó đáp đền.”

3.- Chùa Sắc Tứ Minh Thiện truyền thừa qua các thời kỳ:

Chùa được khai sáng, phát triển và truyền thừa qua 11 đời Trú trì, đã hằng ghi dấu công đức của Chư vị Tổ sư tiền bối dày công tô bồi, vun đắp lưu lại đến ngày nay:

Tổ Khai sơn: HT. Thích Tịnh Đức, đời thứ 34 dòng Lâm Tế Chánh Tông

Tổ thứ 2: HT. Thích Minh Hiển, đời thứ 34 dòng Lâm Tê Chánh Tông

Tổ thứ 3: HT. Thích Thành Thông. Đời thứ 34 dòng Lâm Tế Chánh Tông

Tổ thứ 4: HT. Thích Minh Chơn, đời thứ 34 dòng Lâm Tế Chánh Tông

Tổ thứ 5: HT. Thích Thiệt Bửu, đời thứ 35, dòng Lâm Tế Chánh Tông

Tổ thứ 6: HT. Thích Pháp Ấn, đời thứ 34 dòng Lâm Tê Chánh Tông

Tổ thứ 7: HT. Thích Tế Hải, đời thứ 36, dòng Lâm Tế Chánh Tồng.

Tổ thứ 8: HT. Thích Tánh Trí, tự Ngộ Thông hiệu Phổ Quang đời thứ 39, dòng Lâm Tế Chánh Tông (từ năm 1892 đến năm 1929)

Tổ thứ 9: HT, Thích Hải Ấn tự Khế Hợp hiệu Chánh Thành đời thứ 40, dòng Lâm Tê Chánh Tông, (từ năm 1929 đến năm 1957)

Tổ thứ 10: HT. Thích Huệ Đăng húy thượng Không hạ Phát tự Trí Minh đời thứ 41 dòng Lâm Tế (từ năm 1962 đến năm 1975)

Trụ trì đời thứ 11 chùa Sắc tứ Minh Thiện là Thượng Tọa Thích Thiện Thông, Pháp danh Như Hải tự Thiện Thông, hiệu Kế Chánh đời thứ 42 thuộc dòng Lâm Tế chánh Tông, Trú trì từ năm 1975 đến nay. Thượng Tọa Thích Thiện Thông đã kế thừa và phát triển xây dựng toàn quang cảnh ngôi Tam Bảo Sắc Tứ Minh Thiện trang nghiêm, tú lệ, rộng rãi, uy nghi xứng danh là ngôi cổ tự, một danh thắng gần 350 năm tuổi, ngôi chùa cổ nhất tỉnh Khánh Hòa.

“Tôi nhớ làm sao những buổi chiều!

Lời kinh giải thoát vọng cao siêu

Đây ngôi chùa cổ ngày hai buổi

Cầu nguyên dân lành sổng mến yêu…”

Tưởng niệm Lễ Huý kỵ Tổ Khai sơn chùa Sắc Tứ Minh Thiện

03.9.Kỷ Sửu - 20.10.2009

Đệ tử Trí Bửu khể thủ.

Sau đây là hình ảnh minh hoạ Chùa Sắc Tứ Minh Thiện ghi nhanh ngày 20.10.2009: