Truyện thơ: Nai Gió Và Cỏ Mật

NAI GIÓ VÀ CỎ MẬT

Thành Ba La Nại thuở xưa

Có vườn ngự uyển của vua trong này

Ông làm vườn chăm chỉ thay

Hàng ngày chăm sóc luôn tay chẳng ngừng.

Cạnh bên là một khu rừng

Mỗi khi súc vật tìm đường qua đây

Vào vườn phá phách cỏ cây

Ông làm vườn báo vua hay biết liền

Thấy ông bực tức than phiền.

Nhà vua bèn phán: "Rừng bên thú nhiều

Thú qua phá chẳng bao nhiêu

Nếu là giống lạ hãy theo bắt về!"

Ông làm vườn một ngày kia

Thấy con nai giống lạ kỳ hiện ra

Cuối vườn ở tận phía xa

Thấy người thoáng hiện nai ta biến rồi

Chạy nhanh như gió ngoài trời

Gọi là "Nai Gió" ông thời đặt tên

Nai nhút nhát, nai lành hiền

Giống này rất quý, khắp miền hiếm thay.

Ông làm vườn báo vua ngay

Vua bèn hỏi: "Bắt nai này khó chăng?"

Ông làm vườn vội thưa rằng:

"Mật ong nếu có, dễ dàng bắt nai

Đưa nai vào tận lâu đài

Không gì trở ngại, xin ngài an tâm!"

Vua nghe ưng ý vô ngần

Vội vàng truyền lệnh cho quân triều đình

Mật ong đem đựng đầy bình

Đưa ông xử dụng, mặc tình thoả thuê.

*

Chú Nai Gió rất say mê

Cỏ non, hoa quả xum xuê vườn này

Lân la nai đến ăn đây

Thấy người thấp thoáng hàng ngày mà thôi

Ông làm vườn tránh mặt rồi

Để nai quen chỗ, quen người, an tâm

Rồi ông lấy mật âm thầm

Trét lên trên cỏ chỗ gần nai ăn,

Hương thơm cỏ ngọt nhẹ lan

Mon men nai đến ăn càng thêm ưa

Càng thèm khát, càng say sưa

Quẩn quanh lảng vảng sớm trưa vườn này

Chỉ ham cỏ mật hương bay

Ngoài ra không thích đổi thay món gì.

Ông làm vườn chẳng vội chi

Lân la đến cạnh nai kia thêm gần.

Thoạt tiên nai bỏ chạy luôn

Nhưng rồi hết sợ thấy không hại gì

Từ thân thiện đến cận kề

Dù ông cầm cỏ nai thì vẫn ăn

Còn đâu trở ngại khó khăn

Lòng tin nai đã gia tăng nhiều rồi.

Ông làm vườn ngầm sai người

Dựng lên phên chắn dọc nơi con đường 

*

Từ xa mãi phía cuối vườn

Dẫn vào đến tận trong sân lâu đài

Hai bên phên chắn kín rồi

Nai đâu còn thấy bóng người ở quanh!

Sau khi kế hoạch hoàn thành

Ông làm vườn vội đeo bình mật ong

Tay ôm bó cỏ thong dong

Dụ nai ăn cỏ theo ông dần dà

Tiến vào đường đã vẽ ra

Để rồi kết thúc thật là đẹp thay

Nai theo cỏ mật trên tay

Cuối cùng bị lọt vào ngay lâu đài,

Lính canh đóng cửa nhốt nai

Con mồi vào bẫy có tài nào ra.

Khi nai trông thấy người ta

Đột nhiên xuất hiện, thật là hoảng kinh

Quay đầu nai chạy loanh quanh

Mong tìm đường thoát ra nhanh chốn này.

*

Nhà vua ghé tới nơi đây

Ngắm con Nai Gió loay hoay cuống cuồng

Vua bèn nói: "Thật lạ thường

Làm sao nai lại bị vương thảm sầu!

Thấy người ở tại chốn nào

Cả tuần nai chẳng dám bao giờ về

Còn nơi hiểm hóc gian nguy

Nai thường hoảng sợ, lánh đi cả đời,

Nhưng nhìn kìa! Nai khổ rồi!

Thú hoang nhút nhát quen nơi núi rừng

Bỗng thành nô lệ bi thương

Cho mùi vị ngọt thơm vương cỏ làn

Để rồi xa chốn non ngàn

Vào thành, nằm bẫy, điêu tàn xác thân!"

Vua kêu gọi: "Hỡi thần dân

Đạo sư cao cả bao lần nhắc ta

Đừng nên quyến luyến thiết tha

Đừng nên tham đắm! Cố mà buông nhanh!

Này hương vị, này sắc thanh

Đều như gió thoảng qua mành mà thôi!"

Với từ tâm, với tình người

Vua ra lệnh thả chú nai tức thì.

Kể từ ngày đó trở đi

Nai không lai vãng trở về vườn vua.

Tiếc chi mùi vị xa xưa

Hương thơm cỏ mật đã thừa đớn đau!

*

(Nhận diện tiền thân:

Vua thành Ba La Nại là tiền thân Đức Phật.)

*

Tâm Minh Ngô Tằng Giao

(thi hóa, phỏng dịch theo bản văn xuôi

THE WIND-DEER AND THE HONEY GRASS

của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)