41_Phương Tiện Độ Sanh (bài giảng của TT Thích Nguyên Tạng)

Phương Tiện Độ Sanh

Bài pháp thoại giải thích nghi thức đảnh lễ Tam Bảo do Đức Trưởng Lão HT.Thích Trí Thủ biên soạn

và TT.Giảng Sư  Thich Nguyên Tạng livestream ngày 31/7/2020 trong thời gian đại dịch Covid -19.

Thật tế lý địa,

Bất thọ nhất trần

Vạn hạnh môn trung

Bất xã nhất pháp

. HÒA: Nhất tâm đảnh lễ Đại Hạnh Phổ Hiền Vương Bồ Tát ma ha tát. (1 lạy)

Trên lí lẽ chân thật,

Một hạt bụi không dính

, Trong phương tiện độ sinh,

Không bỏ pháp môn nào.

HÒA: Một lòng kính lạy đức Đại Bồ Tát Đại Hạnh Phổ Hiền. (1 lạy)

Kính bạch Giảng Sư,

Nghi thức đảnh lễ...

...... được giải thích giúp chiêm nghiệm,

Hai kệ đầu dành cho người học Phật sơ tâm

Lý lẽ chân thật ....

....đừng vướng bụi của cảnh sắc, thanh trần

Riêng hai kệ cuối,,,

Chỉ cho bậc xuất trần có khả năng sử dụng.

Sẽ phương tiện, quyền biến,,,

....khi am hiểu, thực hành Chánh Pháp đúng!

Duy mục đích duy nhất: Lợi ích chúng sanh

Mặc căn cơ khác nhau, có nghiệp ác, lành

Cách giáo hóa khơi động:

“Con đường luân hồi vời vợi muôn nẻo”.

Thật cảm xúc khi Giảng Sư....

dẫn dụ ý từ những bài thơ thật khéo,

Tai họa của danh lợi, dục vọng tránh trừ

Giúp chúng sinh ..thấy huyễn ảo thật, hư

Đấy người dùng phương tiện cần đủ Từ Bi, Trí Tuệ.

Kính đa tạ Giảng Sư...với ngũ minh tinh nhuệ

Chỉ rõ đôi khi.. Phương tiện có thể là con dao hai lưỡi!!!!!

Nào, kính mời các đạo hữu chúng ta cùng nhau lắng nghe Pháp thoại này nhé!

Giảng Sư đã giới thiệu bài thơ của Ngài Tuệ Trung Thượng Sĩ thật khéo khi nhắc đến tác giả của 4 câu kệ trên mà Đức Trưởng Lão HT Thích Trí Thủ đã đưa vào nghi thức mà theo ý :

--Hòa Thượng Thích Thanh Từ thì cho tác giả là Tổ Qui Sơn Linh Hựu.

--Hòa Thượng Thích Từ Thông thì dạy rằng: tác giả chính là Tuệ Trung Thượng Sĩ, và cũng nhờ thế chúng ta đã được Giảng Sư ngâm bài thơ trác tuyệt của Ngài (Bậc được tôn vinh là nhà quân sự lỗi lạc, một thiền sư đã giác ngộ).

Một chốn linh hồn muôn xứ tại

Ba thước thân nan vạn dặm đường

Tối ngủ gốc tùng...xua luyến tiếc

Ngày trôi mặt bể...tuyệt buồn vương

Danh lợi chưa từng xen giấc mộng

Công hầu chỉ thấy tợ xuân sương

Nước biếc non xanh là bạn hữu

Góc bể chân trời bặt nhớ thương!

(Tuệ Trung Thượng Sĩ)

Sau đó Giảng Sư đã niệm ơn HT vì đã chủ ý tuyệt diệu khi mang câu đảnh lễ để tán dương hạnh nguyện độ sinh của Đức Bồ Tát Phổ Hiền.

Có lẽ cần một bài pháp thoại khác để nói về thập quảng đại nguyện của Bồ Tát Phổ Hiền mới đủ so với phần cuối của kinh hoa Nghiêm nên chúng ta chỉ được nghe sơ lược chút ít về hành trạng Bồ Tát nhưng theo tôi cũng quá đủ cho những ai đã từng đọc tụng sám hối và các thời công phu rồi.

Bồ Tát Phổ Hiền được xuất thân từ quốc độ ở phía Đông của cõi Ta Bà do BẢO OAI ĐỨC THƯỢNG VƯƠNG NHƯ LAI làm Giáo Chủ, và khi được tin Đức Phật Thích Ca Mâu Ni sẽ thuyết giảng kinh Pháp Hoa, Ngài đã đằng vân đến Linh Thứu Sơn và sau đó phát tâm ở lại để hộ trì Đức Thế Tôn trong việc giáo hóa độ chúng sinh.

Và tuy giảng Sư chỉ tóm tắt sơ lược thế mà thính chúng cũng có thể thâm nhập đại ý của Kinh Hoa Nghiêm khi đưa ra 10 đại nguyện của Ngài hầu giúp người đệ tử Phật từng bước nhập vào Thế Giới Hoa Tạng Huyền Môn Tỳ Lô Tánh Hải, Pháp giới của Đức Tỳ Lô Giá Na,Thanh Tịnh Pháp Thân Lô Xá Na và Thiên Bách Ứng Hóa Thân Thích Ca Mâu Ni.

Nhất giả lễ kính Chư Phật

Nhị giả xưng tán Như Lai

Tam giả quảng tu cúng dường

Tứ giả sám hối nghiệp chướng

Ngũ giả tùy hỷ công đức

Lục giả thỉnh chuyển pháp luân

Thất giả thỉnh Phật trụ thế

Bát giả thường tùy Phật học

Cửu giả hằng thuận chúng sanh

Thập giả phổ giai hồi hướng

Và chúng ta lại được nghe những câu kệ tán dương công đức của Ngài Phổ Hiền qua nghi lễ thỉnh chuông của Tu Viện Quảng Đức như sau:

Lục nha Bạch Tượng vi bảo tọa,

Chư độ vạn hạnh tác tần thân

Hoa Tạng thế giới xưng trưởng tử

Thập phương sát độ hiện toàn thân.

Dịch:

Voi trăng sáu ngà làm bản tọa,

Môn hạnh giải thoát làm phân thân

Thế giới Hoa Tạng xưng trưởng tử

Khắp nguyện độ sanh cả mười phương.

Nam Mô Đại Hạnh Nguyện Vương Phổ Hiền Bồ Tát.

Và tôi cũng được một lần viếng thăm “Tứ Đại danh sơn” mà Nga Mi Sơn là nơi được thờ Ngài Bồ Tát Phổ Hiền tọa lạc tại Thành Đô (Kinh đô của thời đại nhà Đường dưới thời Nữ hoàng Đế Võ Tắc Thiên), cảnh trí thật thanh nhã nhưng rất trang nghiêm vĩ đại.

Như vậy, các bạn có thấy chăng chỉ mới vào đầu mà bài pháp thoại đã lôi cuốn thính chúng như vậy thì phần sau đi vào chi tiết ý nghĩa của 4 câu kệ sẽ tuyệt diệu thế nào khi Giảng Sư cho rằng nghi thức đảnh lễ này không những áp dụng trong đời sống hàng ngày cho Tu sĩ mà còn có thể cho cư sĩ tại gia nữa.

Kính mời cùng nghe ý nghĩa hai câu kệ đầu:

-Thật Tế Lý Địa: Đứng trên mặt bản thể rốt ráo tu chứng, đúng trên mặt lý trí, nguyên lý.

-Bất Thọ Nhất Trần: Phải không để một hạt bụi nào dính vướng, không được vi phạm một giới luật nào.

Thật ra trong nghi thức đảnh lễ của Đức Trưởng Lão HT Thích Trí Thủ đã luôn sách tấn chúng ta nên học theo Anh Nhi hạnh, Thánh hạnh, Phạm hạnh để đừng thọ bất cứ cảnh trần này.

Nhưng sang hai câu 3 và 4 ta sẽ được nhắc nhở: “Trong phương tiện độ sinh thì nhất định không được bỏ sót một pháp nào trên lộ trình tu”. Đó là ý nghĩa của Vạn Hạnh muôn trung, Bất xả nhất pháp vậy

 Cũng theo Phẩm Phương Tiện trong Kinh Pháp Hoa thì:  Đức Phật xác nhận tất cả các pháp của Phật đều là phương tiện. Vì tất cả chúng sinh đều từ PHỔ QUANG MINH TRÍ mà có (Phật Tánh, Chân Tâm thường trú, Bản thể tịnh minh) nhưng vì vô minh che lấp nên chúng sinh không nhận ra được chỗ này , không chấp nhận mình là Ông Phật nên đã hãi sợ và 5 ngàn người đứng lên rời bỏ pháp hội.

Thế cho nên vì thấy căn trí của chúng sanh chậm lụt thấp kém không tin nỗi vào Phật Tri Kiến của chính mình, nếu Phật không dùng phương tiện chỉ bày thì chúng sanh muôn đời không nhận ra được chơn như thật tánh và mãi mãi họ không thể nào tiếp cận gần được chỗ rốt ráo đó và như vậy trong thí dụ nhà lửa, Đức Phật đã chỉ xe dê (Thanh văn thừa) xe huơu (Duyên giác thừa) và xe trâu (Bồ tát thừa) mà cuối cùng rồi phải quay về Nhất Thừa thôi.

“Phương tiện hữu đa môn

Quy nguyên vô nhị lộ”

Con đường đến giải thoát an lạc, duy nhất là Phật thừa

Pháp Phương Tiện đã khơi thông mạch sống của Đạo Phật. Không những thế pháp phương tiện còn luôn là sự diễn đạt các pháp Phật một cách hữu hiệu để Tổ Tổ truyền thừa mạng mạch Phật pháp.

 Chính Pháp Phương Tiện đã đa dạng hóa tất cả các hình thức sinh hoạt của Đạo Phật chúng ta, để đưa Đạo Phật thể nhập vào cuộc đời.

Tùy theo nhân duyên hoàn cảnh mà chuyển biến thích hợp. Hiện tại các chùa nơi hải ngoại và Việt Nam vẫn dùng phương tiện độ tử (99%) sau đám tang, thân nhấn sẽ ngộ được lẽ vô thường trong thời gian cúng thất.

Pháp Phương Tiện đã làm cho sự sống của đạo Phật luôn thích ứng với mọi  hoàn cảnh và vì vậy vào các ngày lễ Tết các chùa, tự viện phải bày ra xin xăm, bói quẻ, lá số tử vi, coi tướng bởi vì truyền thống Phật tử Việt Nam thích như thế, đó là lý do Pháp Phương Tiện giúp cho những người tu sĩ có được sự uyển chuyển thích hợp, để hòa mình vào đời sống cộng đồng, nương theo phong tục tập quán của người dân bản xứ mà đem lại hạnh phúc thiết thực cho họ, khiến cho họ cảm thấy sự có mặt của Phật Giáo là cần thiết. Như vậy, Pháp Phương Tiện đã làm cho sức sống của Đạo Phật ngày một lớn mạnh hơn

Nhưng tôi cũng rất tâm đắc khi nghe Giảng Sư nhắc nhở rằng hai câu 3 và 4 chỉ dành cho các bậc Bồ tát đại thượng thừa, riêng mình còn yếu kém thì phải suy nghĩ cho thật chính chắn về con đường mình đang đi vì Phương tiện nhiều khi cũng là con dao hai lưỡi vậy. Và Giảng sư đã dẫn dụ tích chuyện con chó của một thiền sư bị chết giữa dòng sông vì lưỡng lự không biết phải về đâu giữa cám dỗ và thiện lương.

Và để cảnh giác cho mình người Phật tử phải luôn tự hỏi mình đã khôn lớn, trưởng thành chưa sau 10 năm, 20 năm đã tu học, làm công quả, phục vụ thiện nguyện ... như bài thơ “Bướm bay vườn cải hoa vàng” của Sư ông Làng Mai, HT Thích Nhất Hạnh được Giảng Sư ngâm thật xúc động ....

Bài này tôi rất hâm mộ nên có ghi lời được như sau:

mười năm vườn xưa xanh tốt

hai mươi năm nắng dọi lều tranh

mẹ tôi gọi tôi về

bên bếp nước rửa chân

hơ tay trên bếp lửa hồng

đợi cơm chiều khi màn đêm buông xuống.

tôi không bao giờ khôn lớn

kể gì mươi năm, hai mươi năm, ba mươi năm

mới hôm qua đây, tôi thấy bướm bay từng đàn rộn rã....

 Lời kết:

Kính bạch Giảng Sư,

Những lời giảng của Ngài hôm nay thật phù hợp với sự ghi chú của con từ lâu khi học đến phẩm Phương tiện qua những lời luận giải của một Giảng Sư, và chính Giảng Sư này cũng cho rằng:

 “Cần phải rất cẩn thận khi xử dụng phương tiện trong cuộc sống tu học và hoằng pháp. Không nên quá dễ dãi xem thường để rồi trở thành kẻ nô lệ ngũ dục bị sai khiến.

Pháp Phương Tiện rất đa dạng đòi hỏi người áp dụng nó phải có một trình độ và định lực nhất định nếu không dễ bị lệch lạc đưa đến sự phản tác dụng.

 Không nên lạm dụng Pháp Phương Tiện quá mức để đưa đến những hậu quả không tốt làm ảnh hưởng đến đời sống tu tập của chính mình. Như muốn cứu một con người đang chết đuối trước hết mình phải biết bơi, phải biết cách thức cứu người bị đuối nếu không sẽ dẫn đến tình trạng hại mình mà không cứu được người.

 Pháp Phương Tiện của Đức Phật nhằm soi sáng tâm chúng sanh để cho chúng sanh khai mở Phật Tri Kiến.

Thường được xem như ngón tay chỉ mặt trăng hay dụ cho chiếc thuyền đưa qua bể khổ. Người dụng pháp mà không tăng trưởng trí tuệ, không thuần được chánh hạnh lại kẹt ở chổ phương tiện. Nên vấn đề quan trọng là làm thế nào biết vận dụng giáo lí làm phương tiện sống cho chính mình. Điều thiết yếu nhất là ta luôn phải sống tỉnh thức trong mọi  hoàn cảnh và sáng suốt khi áp dụng các pháp vào thực tiển cuộc sống.”

Kính tri ân Giảng sư với bài pháp thoại quá tuyệt vời đã giúp con rà soát lại con đường tu học trong những năm qua và tự nhủ thầm khi nào có được Trí Tuệ thì chắc chắn sẽ bình thản tự tại trước mọi hoàn cảnh vì kết tinh của Trí Tuệ là cội nguồn của niềm vui.

Kính chúc Giảng Sư pháp thể khinh an và Phật sự viên thành, trên đường hoằng pháp giáo hóa với nhiều phương tiện đã sử dụng rất thiết thực cho lợi ích chúng sinh theo đúng hạnh nguyện của Đức Bồ Tát Phổ Hiền.

Kính trân trọng,

Bài pháp thoại Phương tiện độ sanh dạy rõ:

Sử dụng thế nào..thiết thực lợi ích chúng sanh

Chuyển hóa giáo lý thành sự sống Thân, Tâm

Kính đa tạ Giảng Sư:

“Không nên lầm chấp Phương tiện là Cứu cánh!”

Chỉ khi vén màn vô minh...

............ nhận ra.... Chân như, Phật Tánh!!!

Ngày ngày hạ thủ công phu tu thập nguyện Phổ Hiền.

Nam Mô Đại Hạnh Nguyện Vương Phổ Hiên Bồ Tát.

Huệ Hương kính trình pháp

Mục lục 33 vị Tổ Thiền Tông Ấn-Hoa

***