Lòng Từ Bi

LÒNG TỪ BI

Là người học Phật ai ai cũng biết rằng, đạo Phật là đạo từ bi nhưng thực chất của từ bi là gì, và người học Phật cần phải thực hành hạnh từ bi như thế nào cho đúng với lời Phật dạy. Trong tất cả mọi người ta ai ai cũng đều có sẵn lòng từ bi, nhưng lòng từ bi chưa được phát huy còn đang bị màng vô minh che lấp. Chúng ta cần phải phá trừ vô minh, tin tấn trưởng dưỡng lòng từ bi để xây dựng nền tảng cho sự phát triển thánh hạnh.

Phật dạy: “Từ năng dữ nhất thiết chúng sanh chi lạc, Bi năng bạt nhất thiết chúng sanh chi khổ”. Nghĩa là: Từ là ban vui, Bi là cứu khổ, theo tinh thần Đạo Phật, tâm từ bi là lòng yêu thương giúp đỡ tất cả chúng sanh, không phân biệt tôn giáo, màu da chủng tộc, không phân biệt thân sơ, sang hèn, nam nữ hoặc bạn hay thù. Tâm từ bi bao la rộng lớn, bao trùm khắp tất cả pháp giới chúng sanh trong lục đạo, và luôn mong ước cho tất cả chúng sinh lìa khổ được vui. Trong bài Kinh Tâm Từ - Mettāsutta có nói: Chúng ta hãy ban rải tâm từ bi vô lượng đến tất cả chúng sanh trong mọi lúc, mọi nơi, không phân biệt sang hèn, thượng hạ, không phân biệt lớn hay bé, gần hay xa, hữu hình hoặc vô hình. Tâm từ bi là tâm Phật, tâm Bồ Tát và tâm của tất cả các bậc Thánh hiền. Tu tập hạnh từ bi, giác ngộ của đạo Phật không ngoài một mục đích là muốn thế giới hòa bình, chúng sanh an lạc, không có khổ đau, chiến tranh v.v… Trong Kinh Đức Phật dạy rằng: Tất cả chúng sanh đều có Phật tánh, tất cả chúng sanh đều có thể thành Phật, vì nghiệp lực mà sanh tử luân hồi trong lục đạo. Chính vì lý do ấy mà chúng ta cần phải thực tập tâm từ và để tránh làm tổn hại đến chúng sanh, mà còn giúp cho chúng sanh lìa khổ được vui. Đức Phật thương chúng sanh như cha mẹ thương con, một tình thương không vụ lợi, một tình thương vô bờ bến, như tình mẫu tử thiêng liêng.

Ca dao người ta thường nói: “Đôi vai mẹ mỏi mòn trong cát bụi, gánh tình thương rong ruổi giữa chợ đời”, thương vẫn cứ thương, mẹ già hơn 100 tuổi vẫn thương con 80 là vậy. Chúng ta sanh ra và lớn lên, được cha mẹ cho ta bằng tất cả tình thương, cho ta sự hiểu biết từ cha mẹ và học đường, rồi lớn lên được tu đạo và học đạo giải thoát giác ngộ, chúng ta phải rèn luyện bản thân và tự trưởng dưỡng tâm mình, hiểu thông cảm hơn, hiểu phải thương yêu thế nào đối với gia đình, chân thật đối với bạn bè, rộng ra đối với xã hội làm một công dân gương mẫu, đối với đạo là một Phật tử chân chánh. Lòng từ bi được thể hiện qua phong cách ứng xử với nhau trong quan hệ đời sống giữa con người và con người, giúp mọi người đến với nhau trong tình thương yêu cảm thông và chia sẻ. Ví dụ: Giúp cụ già qua đường, an ủi những trẻ bất hạnh, lời nói quan tâm an ủi chở che khi bạn mình gặp phải những khổ đau trong cuộc sống, nhẫn chịu với anh em khi đang giận dữ, lượm một cái đinh, một cành cây gai góc trên đường, cứu một con vật đang bị thương, giúp người nghèo khổ bịnh tật v.v… Tất cả không ngoài một mục đích là trau giồi huân tập và phát triển tâm từ của mình đến với mọi người mọi loài. “Sáng cho người thêm vui, chiều giúp người bớt khổ”, đơn giản như thế, chỉ cần một tấm lòng thương yêu, làm tất cả những việc cần làm lợi ích cho mọi người, tránh làm những điều gì tổn thương đến nhân sinh thì hạnh phúc an lạc sẽ trở về trong cuộc sống.

Ngày xưa Thái tử Tất Đạt Đa đang dạo chơi trong vườn với người em họ là Đề Bà Đạt Đa thì có một con thiên nga dễ thương bay ngang, Đề Bà Đạt Đa không mấy từ ái, dương cung bắn trúng cánh con vật rơi xuống đất, Thái tử Tất Đạt Đa chạy đến bế con vật lên, nhẹ nhàng rút mũi tên ra, Đề Bà Đạt Đa tức giận đòi trả lại con chim, Thái tử từ chối và nói rằng, nó thuộc quyền sở hữu người nào cứu mạng nó. Rồi Ngài âu yếm vuốt ve con chim rồi thả nó bay đi. Câu chuyện về lòng nhân từ của Đức Phật cho chúng ta một bài học về cách ứng xử đối với vạn loài, giúp chúng ta có một lối nhìn đứng đắn về gương yêu thương nhân ái hiện hữu giữa cuộc đời. Phật dạy có 3 phương pháp thực hành hạnh từ bi:

1. Quán chúng sanh duyên từ: Đây là phương pháp dễ thực hành nhất, dùng trí tuệ để quán sát thấy chúng sanh trong 3 cõi 6 đường đắm chìm trong khổ đau phiền não sanh tử mà phát khởi bi tâm, phát đại Bồ Đề tâm muốn cứu hộ.

2. Quán pháp duyên từ: Dùng trí quán sát thấy ta và chúng sanh đồng thể tánh thanh tịnh, cho nên chúng sanh đau khổ là mình đau khổ, mà khởi lòng từ bi cứu khổ ban vui cho chúng sanh.

3. Quán vô duyên từ: Lòng từ bi không cần mời mà đến, hễ ở đâu có chúng sanh đau khổ thì ở đó có từ bi.

Từ trước đến nay thế giới luôn luôn bất an, sân hận, kỳ thị, bạo động, thù hằn khủng bố chiến tranh, đã làm cho tang thương đau khổ. Trong lịch sử của Vua A Dục, vào thế kỷ thứ III trước công nguyên, sau những cuộc chinh phạt đẫm máu, Hoàng đế cảm thấy kinh hoàng và hối hận, chính giáo lý của Đức Phật đã chuyển hóa cuộc đời của Vua Asoka thay vì chiến thắng quân sự bằng vũ khí, Vua dùng đạo đức tâm linh để hoán chuyển, Vua đã hoàn toàn thay đổi chính sách cai trị bằng chất liệu của từ bi và trí tuệ, Vua bỏ lối tra tấn, không bạo lực, dân chúng được che chở và ngay cả thú vật cũng được bảo vệ, khuyến khích dân chúng ăn chay, làm nhiều điều phúc lợi cho xã hội v.v…

Vì vậy chúng ta thấy rằng, chỉ khi nào mọi người trên hành tinh này biết sống với nhau trong tinh thần vị tha, biết tôn trọng sự sống, biết yêu thương, gắn bó, lắng nghe và cảm thông san sẻ bằng một trái tim rộng mở và chân thành dung hợp trong ánh từ bi và trí tuệ thì thế giới mới an bình hạnh phúc. Là người tu Phật, từ bi là nền tảng để đưa chúng ta đến con người thánh hiền, vì vậy phải tập rải tâm từ đến với chúng sanh, phải gieo hạt giống từ bi ngay bây giờ để diệt trừ ba độc và ngã chấp sẽ nhường chỗ cho lòng từ bi vô lượng, cũng như thù oán không thể phát sinh, khổ đau sẽ vắng bóng và hương từ bi sẽ tỏa khắp muôn phương, vạn loại hữu tình sẽ hưởng được sự an lạc vô biên.

Nam Mô A Di Đà Phật
Viết tại Trường Hạ Quảng Đức 2016

Thích Nữ Huệ Nhẫn