Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

10_Tuệ Sỹ – bi tráng một hồn thơ

23/09/202319:08(Xem: 5651)
10_Tuệ Sỹ – bi tráng một hồn thơ

On Tue Sy_danh dan
Tuệ Sỹ – bi tráng một hồn thơ


Tâm Nhiên


Đơn sơ mà kỳ vĩ, bi ai mà hùng tráng, im lặng mà sấm sét, tĩnh tọa mà phiêu bồng. Đó là cõi thơ trầm thống, khốc quỷ kinh thần của Tuệ Sỹ, một thi sĩ dị thường, một tâm hồn cô liêu cùng tuyệt. Hồn thơ khốc liệt u ẩn, ngân dài trên giai điệu trầm tư tối thượng:

Ngược xuôi nhớ nửa cung đàn
Ai đem quán trọ mà ngăn nẻo về

Để cho trời thơ phiêu phưỡng, bước đi lồng lộng, độc hành ca giữa đỉnh cao và hố thẳm, trầm hùng vô uý khi biết mình đang giáp mặt với thập tử nhất sinh. Một mình lẫm liệt hiên ngang bất khuất, dấn bước lên đường dưới gầm trời bão loạn cuồng si. Đi về đâu hỡi Tô Đông Pha Những Phương Trời Viễn Mộng(1) hỡi Giấc Mơ Trường Sơn(2) rờn máu lệ ngậm ngùi?

Cuộc lữ khởi sự từ đâu chẳng biết, chỉ hay rằng từ lúc nghe đồng vọng những trận gió phong trần tận chốn miền thiên thu vạn đại vi vu thổi tới:

Nghìn năm vang một nỗi đời
Gió đưa cuộc lữ lên lời viễn phương
Đan sa rã mộng phi thường
Đào tiên trụi lá bên đường tử sinh

Sinh tử là một việc trọng đại như thi nhân đã có lần nói tới trong lời tựa Vô Môn Quan(3): “Lẽ sống và lẽ chết cứ mãi bập bềnh trên hư ảo. Tâm hồn miệt mài nóng cháy nhưng không cháy tan nổi những giấc mộng hãi hùng của hư vô và huỷ diệt.” Hư vô đã trở thành một thứ chủ nghĩa đang hủy diệt mặt đất một cách trầm trọng đau thương, khiến thi sĩ nghe ra nghèn nghẹn tận đáy hồn:

Một ước hẹn đã chôn vùi tang tóc
Cánh chim trời xa mãi giữa lòng sâu
Nghe một nỗi hao mòn trong thoáng chốc
Một mùa thu một vạn tiếng kêu gào

Nghe tiếng gào kêu thống thiết của nhân gian, của thập loại chúng sinh đang quằn quại rên siết trong bao đổ nát đoạn trường giữa cuộc vô thường dâu bể tan hoang đầy thảm họa tồn sinh bức bách, khiến cho nhà thơ phát tâm đại nguyện yêu thương nhân loại trong vô ngôn lặng lẽ âm thầm:

Ta sống lại trên nỗi buồn ám khói
Vẫn yêu người từng khoảnh khắc chiêm bao
Từ nguyên sơ đã một lời không nói
Như trùng dương ngưng tụ ánh hoa đào
Nghe khúc điệu rộn ràng đôi cánh mỏi
Vì yêu người ta vói bắt ngàn sao

Vô biên vô lượng thương yêu con người tha thiết mà không bao giờ nói mình yêu thương gì hết cả, đó mới chính là thương yêu đích thực nhất. Phải chăng chỉ có những tấm lòng Bồ-tát mới có thứ tình yêu vô điều kiện, vô phân biệt như vậy? Một tình yêu rộng rãi Đại Bi Tâm nhập diệu, kết tinh thành bản tình ca mà thi sĩ thường lắng nghe từ hun hút núi sông, rừng biển, đất trời:

Mười năm đó anh quên mình sậy yếu
Đôi vai gầy từ thuở dựng quê hương
Anh cúi xuống nghe núi rừng hợp tấu
Bản tình ca vô tận của Đông phương

Bản tình ca ấy, thi nhân vẫn nghe hoài rung ngân bất tuyệt trên những dặm dài long đong lữ thứ giữa những chuỗi ngày lênh đênh bên ghềnh suối truông ngàn Vạn Giã hoang vắng tịch liêu, tiều tụy nỗi u hoài:

Anh chiến đấu nhọc nhằn như cỏ dại
Thoảng trông em tà áo mỏng vai gầy
Ôi hạnh phúc anh thấy mình nhỏ bé
Chép tình yêu trên trang giấy thơ ngây

Em ở đây là hình ảnh cuộc đời. Cuộc đời vốn dĩ lao đao khổ lụy từ nghìn xưa đến ngày nay. Khổ đế là sự thật thứ nhất mà đức Phật đã chỉ bày cách đây gần ba nghìn năm rồi. Giống như đại văn hào Hermann Hesse phát biểu: “Dù bị đau đớn quằn quại tôi vẫn yêu thương trần gian điên dại này.” Nhà thơ Tuệ Sỹ cũng vậy, cũng hết lòng thương yêu con người, dù kiếp người có tàn xiêu hiu hắt:

Ai biết mình tóc trắng
Vì yêu ngọn lửa tàn
Rừng khuya bên bếp lửa
Ngồi đợi gió sang canh

Một hình một bóng cô đơn ngồi trên tuyệt đỉnh núi lạnh xanh rờn, đôi mắt thi nhân cúi nhìn xuống cuộc đời đang chìm trong bóng tối mù sa mà cảm thương một nỗi u sầu xót xa vô hạn:

Ta không buồn còn ai buồn hơn nữa?
Người không đi sông núi có buồn đi?
Tia nắng mỏng soi mòn khung cửa
Để ưu phiền nhuộm trắng hàng mi

Sầu khúc thê lương kéo dài suốt mười lăm năm trường đọa đày viễn mộng như lời thơ tiên tri thấu thị trước cuồng phong bão tố phủ trùm xuống mịt mù u tối:

Rồi trước mắt ngục tù thân bé bỏng
Ngón tay nào gõ nhịp xuống tường rêu
Rồi nhắm mắt ta đi vào cõi mộng
Như sương mai như ánh chớp mây chiều

“Như sương mai như ánh chớp mây chiều ” Một câu thơ làm bay dậy âm vang sấm sét, mặc như lôi trong kinh Kim Cang làm phấn chấn bất khả tư nghì:

Tất cả pháp hữu vi

Như huyễn mộng bọt nước
Như ánh chớp sương mai
Thường quán tưởng như thị.”

Khi thi nhân lãnh hội, quán chiếu sâu xa, thấy tất cả vạn pháp như mộng huyễn thì hoát nhiên hiển lộ một phương trời Tự Tánh thanh tịnh nên hết thảy mọi khổ nạn điêu linh đều chuyển hóa thành lửa tịch mịch, tự nhiên đốt cháy hết những kinh hoàng khủng khiếp của địa ngục trần gian và sầu khúc thê lương trở thành “Bản tình ca vô tận của Đông phương” hay biến thành Những Điệp Khúc Cho Dương Cầm(4) thâm thúy dưới ngàn trăng:

Ồ! Nguyệt quế trắng mờ đôi mắt
Ồ! Sao Em sao ấn mãi cung đàn?
Giai điệu cổ thoáng buồn u uất
Xưa yêu Em xao động trăng ngàn

Từ xưa đến nay vẫn cung cầm Đại Bi Tâm trầm lặng ngân rung trên cung bậc thượng thừa Bất Nhị giữa cõi người ta vô thủy vô chung Trên ngõ về cố quận, bỗng nghe văng vẳng lời nói của Phạm Công Thiện, một người bạn thâm tình chí cốt của Tuệ Sỹ: “Anh không thể cảm thơ người ta thì anh hãy im lặng, còn nếu cảm được thì anh hãy tha thiết ca ngợi, đừng e dè giữ gìn gì cả. Không nên có những kẻ phê bình thơ mà chỉ nên có những người ca tụng thơ. Thơ là của riêng từng người, không có ai làm thầy ai cả.”

Bắt chước Phạm Công Thiện, người viết cũng muốn ca ngợi tán thán Tuệ Sỹ, một thiền sư thi sĩ vĩ đại, một trái tim Kim Cang bất hoại vô úy nhưng ngợi ca làm chi nữa, khi mà tiếng thơ của thi nhân đã làm chấn động rung chuyển cả thế giới hoàn cầu và lan tỏa diệu thường ra khắp vũ trụ mười phương rồi.

Ôi nỗi buồn từ ngày ta lạc bước
Cố quên mình là thân phận thần tiên.■



Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
02/08/2021(Xem: 18181)
Pháp thoại khai thông sáng đạo vàng Trang nhà Quảng Đức tỏa hương trang Giảng sư Nguyên Tạng khơi đèn tuệ Viện chủ Tâm Phương mở pháp tràng Phật tử năm châu nương học pháp Tăng ni bốn biển tán ca dương Huân tu định tuệ noi gương đức Hạnh nguyện vun trồng tâm rạng quang…!
28/07/2021(Xem: 7669)
Quê nhà ơi ! Nguyện cầu vượt thoát Covid ! Kính bạch Thầy nhân ngày vía Quan Âm , kính xin cúng dường và đang lời cầu nguyện đến bịnh nhân tại quê nhà . Kính chúc sức khỏe Thầy, HH Xem tìn tức quê nhà ...tim xé buốt ! Vắc xin chủng ngừa chưa được một phần trăm Đô thị cách ly ...số bịnh nhân vẫn cứ tăng Delta biến thể mức lây lan kinh khủng quá !
28/07/2021(Xem: 5478)
Chuông Chùa lắng đọng cõi lòng Cho người tỉnh giấc núi sông động mình Thức rồi nhận mặt vô minh Đúng sai phân biệt trọng khinh rõ là Chuông ngân nhắc nhở thiết tha Quy y Tam Bảo an hoà thân tâm Lời Kinh Phật dạy thậm thâm Làm lành lánh ác thăng trầm phôi phai Dưỡng tâm tánh sống hoà hài Tròn ân vẹn nghĩa hôm mai an lành Sống tương tế hướng cao thanh Thương yêu cùng cả ngọn ngành Từ Bi!
27/07/2021(Xem: 11995)
Thật không ngờ trong bối cảnh xã hội mà toàn cầu thế giới đang khẩn trương đối phó với đại dịch kinh hoàng của thế kỷ 21 thế nhưng những người con đầy tâm huyết của Đức Thế Tôn chỉ trong nửa năm đầu 2021 đã thành lập được hai trang Website Phật học tại hải ngoại : Thư viện Phật Việt tháng 2/2021. do nhóm cư sĩ sáng tạo trang mạng của HĐHP, ( hoangpháp.org ) do ban Báo chí và xuất bản của Hội đồng Hoằng pháp tháng 6/2021 thành lập với sự cố vấn chỉ đạo của HT Thích Tuệ Sỹ Từ ngày có cơ hội tham học lại những hoa trái của Phật Pháp ( không phân biệt Nguyên Thủy, Đại Thừa ) , Tôi thật sự đã cắt bỏ rất nhiều sinh hoạt ngày xưa mình yêu thích và để theo kịp với sự phát triển vượt bực theo đà tiến văn minh cho nên đã dùng toàn bộ thời gian còn lại trong ngày của một người thuộc thế hệ 5 X khi về hưu để tìm đọc lại những tác phẩm , biên soạn, dịch thuật của Chư Tôn Đức,qua Danh Tăng, Học giả nghiên cứu khắp nơi .
24/07/2021(Xem: 6308)
thơ của Vương Đình Khoát Bản chất của con người 1/ Vật chất bao nhiêu để biết vừa? Lòng người ước muốn sáng, chiều, trưa Tham lam khó lấp đầy trong túi Thiếu thốn, dư thừa vẫn cứ ưa. Những cái tham của con người 2/ Ngũ cái tham lam nó diệt ta Ăn ngon, mặc đẹp, sắc, danh và Giường nằm ngủ nghỉ say sưa giấc Chẳng biết quanh ta thực chánh tà. Tác hại của lòng tham quá độ 3/ Ngũ dục si mê muốn với thèm Thanh, hương, vị, sắc, xúc tèm lem Thiêu thân tứ đại vòng sinh tử Khó tránh luân hồi, thoát bóng đêm. Đối trị lòng tham như thế nào? 4/ Đáy túi tham lam chẳng thấy vừa Giàu nghèo thiếu, đủ ví nắng mưa Sang hèn, toại chí do ta cả Khổ não ưu tư, chẳng biết thừa. Tham lam đưa ta đến đâu? 5/ Giận dữ, gian tham ngũ dục đồ Tranh giành, cấu xé lắm mưu mô Tương lai ngạ quỷ gieo mình xuống Ác đạo thiêu ta dưới đáy mồ. Phải làm gì khi biết mình tham? 6/ Lửa cháy tro tàn nóng vẫn nung Mong cầu, thấy thiếu mãi vô cùng Giàu sang, khổ não vô tri túc Dục vọng
22/07/2021(Xem: 7321)
Dòng thời gian ....làm thế nào tìm lại được ! Cuộc đời là trường thiền vĩ đại nhất Mỗi sự kiện , tình huống đều do phản ảnh.... Quả, Nhân Thích ứng và trải nghiệm nơi chính bản thân Chính xác , trung thực nhất để vượt qua căng thẳng ! Sự sống luôn biến động không ngừng làm lo lắng ! Vốn vô thường, chỗ bám víu nương tựa .... chênh vênh Công nghệ càng phát triển ô nhiễm mãi cứ tăng lên ? Bài đáp án còn nhiều loay hoay....khó đến chỗ rốt ráo !
19/07/2021(Xem: 5796)
Nửa cuộc đời sinh sống nơi nhộn nhịp Thành phố hoa lệ chưa lúc nào im vắng thế này Tim nhói đau … nhìn phong toả kéo dài Bạn bè người thân … bao giờ gặp lại ? Dây thân ái tình người khắp nơi… Hải ngoại Đóng góp nhiều lần … không vơi nỗi xót xa Nơi đất lạ … Còn phải lo chút tuổi già Và cứ thế … tình quê hương miên mang thương nhớ ! Không riêng gì thành phố xưa tôi ở
19/07/2021(Xem: 6307)
Tình cờ giở lại bài ca hay ngày trước! "MỞ RỘNG LÒNG, TIM ĐỪNG ĐỂ ĐÓNG BĂNG MẮT ĐỪNG CHE, ĐỪNG QUYẾT ĐOÁN KHĂNG KHĂNG" Thời xưa đó, nào đâu tôi hiểu được !
18/07/2021(Xem: 6264)
Thầy hành con cũng ôm cam Hướng tâm đóng góp chẳng màng ni tê Sao cho giải thoát mờ mê Để niềm khổ não chuyển bề vui tươi Vầng Trăng xin tặng cho người Sáng soi khắp cả mọi nơi rõ ràng Bóng đêm trùm phủ miên man Bình minh thức tỉnh Tâm càng tịnh thanh Chuyển dời theo hướng thiện lành Tâm hồn thư thới trong xanh cuộc đời Giai nhân dầu đẹp tuyệt ơi! Chỉ là cái đẹp nhất thời ngoài thân
17/07/2021(Xem: 7248)
Kính dâng Thầy bài thơ trình pháp sau khi nghe được bài pháp thoại tuyệt vời trưa hôm nay tại Trường Hạ Pháp Hoa nhờ đối con lại có thêm một tài liệu mới về Pháp Hoa đề cương với lời chỉ dạy của Sư Ông Làng Mai Thích Nhất Hạnh . Kính tri ân Thày đã tạo nhiều Phước duyên cho chúng đệ tử giữa thời đại dịch kinh hoàng này ? Kính chúc Thầy và quý Chư Tôn Đức tại khoá An Cư kiết Đông được pháp thể khinh an . Kính, HH
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Most Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com
http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com