VÀNG NGỌC
Phật thời còn tại thế gian
Có ông vua nọ ngọc vàng đầy kho
Chất cao như ngọn núi to
Một ngày vua muốn phát cho mọi người
Đem ra bố thí khắp nơi
Cái tâm phước thiện tuyệt vời biết bao!
Mỗi người lần lượt theo vào
Bốc ra một nắm số châu báu này,
Bao người đã ghé lại đây
Núi châu báu nọ vẫn đầy, vẫn cao.
Nhà vua này đã từ lâu
Phước duyên chất chứa trước sau nhiều rồi,
Phật Đà biết đã tới thời
Thuận chiều hóa độ cho người thiện tâm
Phật thành Phạm Chí hóa thân
Đến thăm vua nọ, dừng chân, thốt lời:
"Tôi từ xa ghé tới nơi
Xin vua ngọc báu để tôi mang về
Đổi thành vật liệu chốn quê
Làm nhà để ở tiện bề ấm êm".
Rất vui lòng vua nói liền:
"Ngọc vàng có sẵn đây xin ông dùng!".
Người xin bốc một nắm xong
Vừa đi bảy bước đã vòng lại ngay
Ngọc vàng trả lại chốn đây
Nhà vua thấy chuyện lạ này hỏi luôn,
Người xin kể lể nguồn cơn:
"Cất nhà tuy đủ nhưng còn phần tôi
Năm sau đã cưới vợ rồi
Cho nên vẫn thiếu nên tôi trả về!".
Nhà vua: "Nếu vậy khó chi
Lấy thêm ba nắm mang đi là vừa!"
Người xin đã chẳng chối từ
Bốc thêm ba nắm rất ư đẹp lòng
Mới đi bảy bước vừa xong
Người xin lại vội vã vòng lại đây
Báu châu trả lại vua ngay
Khiến vua lại hỏi, vẫn đầy ngạc nhiên.
Người xin: "Đủ cưới vợ hiền
Nhưng còn ruộng đất, lại thêm trâu bò
Thêm gia nhân cũng phải lo
Phần này đâu có đủ cho mọi bề
Thật tình tôi chẳng dám chê
Cho nên trả lại! Xin về làm chi!"
Nhà vua: "Nào có khó gì
Lấy thêm bảy nắm nữa đi xin mời!"
Người xin lấy bảy nắm rồi
Mới đi bảy bước ông thời quay lui
Báu châu vẫn trả lại thôi
Khiến vua kinh ngạc thốt lời hỏi thăm.
Người xin cất tiếng than van:
"Tôi còn bao chuyện khó khăn tại nhà
Nào lo phụng dưỡng mẹ già,
Nào lo chăm sóc cho cha tật nguyền,
Nào lo kỵ giỗ liên miên
Lại thêm giao tiếp thường xuyên họ hàng,
Còn bè bạn, còn xóm làng
Số này không đủ! Nên mang trả về!"
Vua hoan hỉ nói: "Vậy thì
Biếu ông tất cả núi kia ngọc vàng
Chắc là thừa thãi mọi đàng?"
Người xin châu báu vội vàng nhận ngay.
*
Bước lên núi báu vui thay
Nhưng rồi trở xuống, giọng đầy ưu tư:
"Muôn vàn cảm tạ nhà vua
Tôi không nhận nữa, xin đưa trả ngài!"
Vua kinh ngạc: "Có gì sai?
Của tôi hiến tặng cho ai cần dùng!"
Người xin nhẹ thốt tiếng lòng:
"Hôm nay tôi đến để mong của này
Mưu cầu sự sống hàng ngày
Nhưng nay xét lại mới hay một điều
Thời gian sống chẳng bao nhiêu
Sáng còn, tối đã mất tiêu đi rồi
Vô thường muôn vật ở đời
Khó mà lưu giữ mãi nơi tay mình,
Núi châu báu cũng tan tành
Bản thân hưởng lợi mong manh sớm chiều
Ham càng lắm, muốn càng nhiều
Bao nhiêu thèm khát, bấy nhiêu đọa đày
Chi bằng dục vọng dứt ngay
Và cầu đạo giải thoát đầy tinh anh
Trau dồi đức tính cho mình
Và cho xã hội, gia đình mãi thôi
Hướng về mục đích tuyệt vời
Từ bi, trí tuệ theo nơi đạo mầu
Cho nên tôi chẳng ham cầu
Chẳng cầu vàng ngọc và châu báu này!"
Vua nghe liền tỉnh ngộ ngay
Lời vàng tỏ rạng sáng đầy trong tâm
Bấy giờ Phật mới hiện thân
Hào quang rực rỡ sáng ngần khắp nơi
Nhà vua cùng các bầy tôi
Vui mừng xin được nghe lời Phật ban
Xin quy y với đạo vàng,
Xin theo ngũ giới, bình an tâm hồn.
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(Thi hóa Truyện Cổ Phật Giáo)
_________________________________________
TIẾNG ĐÀN TUYỆT DIỆU
Đêm nay trăng sáng non ngàn
Ở trong tịnh xá Kỳ Hoàn trang nghiêm
Phật Đà yên lặng ngồi thiền
Hào quang ngũ sắc toả miền nhân gian
Trời khuya gió mát mơn man
Thiền đường tĩnh lặng, hương làn ngất ngây
Tỳ kheo quần tụ nơi đây
Trầm tư mặc tưởng, lòng say đạo mầu
Cố công tu luyện chuyên sâu
Cội nguồn nghiệp chướng mong mau tỏ tường
Trừ oan nghiệt, diệt tai ương
Trở nên hữu ích tìm phương giúp đời.
Tỳ kheo gồm cả ngàn người
Chàng kia mới nhập vào nơi cửa thiền
Vì bồng bột tuổi thanh niên
Muốn mình sớm đắc đạo liền như ai
Mang Kinh Di Giáo tụng hoài
Kinh Phật Ca Diếp giúp loài chúng sinh,
Chàng này tụng suốt đêm thanh
Cầu ngài gia hộ cho mình đạt mau,
Dù tu hành chẳng bao lâu,
Cũng thành chánh quả, đạo mầu tinh thông.
Màn đêm u tối mênh mông
Càng khuya càng thấy mịt mùng khắp nơi
Tỳ kheo mỏi mệt rã rời
Mà sao bờ giác xa vời, biệt tăm
Cả ngoài thân lẫn trong tâm
Có hề giác ngộ ra phần nào đâu.
Rất hời hợt chẳng nghĩ sâu
Tỳ kheo buồn chán, u sầu tâm can
Đường tu muốn chấm dứt ngang
Quay về nẻo cũ lầm than tục trần.
Phật Đà chan chứa lòng nhân
Đoán ra ý định! Muôn phần thương thay!
Thương tỳ kheo thoái chí này
Nên sai thị giả gọi ngay người vào,
Từ bi Phật hỏi đôi câu:
"Trước khi đến với đạo mầu Như Lai
Tại gia nơi chốn trần ai
Khi con giải trí thích chơi những gì?"
"Bạch Thế Tôn chẳng nhiều chi
Suốt ngày con chỉ ham mê đàn cầm!"
"Dây chùng, đàn có chịu ngân?"
"Thưa không! Đàn sẽ bị câm tiếng rồi!"
"Dây căng, đàn có vang lời?"
"Thưa dây đàn sẽ tức thời đứt ngay!"
"Dây vừa, chắc tiếng sẽ hay?"
"Bạch Thế Tôn! Tiếng đàn này tuyệt luân
Âm thanh thánh thót vô ngần
Du dương trầm bổng vang ngân tuyệt vời!"
*
Phật nhân đó dạy đôi lời:
"Người tu cũng vậy so thời khác đâu
Tu không tinh tấn dài lâu
Dễ gì thông hiểu đạo mầu được ngay,
Tinh tấn quá cũng chẳng hay
Cũng không kết quả, cách này cũng sai!
Tu vừa phải, tu khoan thai
Đừng nên thái quá sẽ hoài công thôi
Sinh tâm chán nản mấy hồi
Muốn hoàn cõi tục đường đời như con!"
Phât Đà vừa nói dứt xong
Tỳ kheo tỉnh ngộ, trong lòng ăn năn
Quỳ xin sám hối thành tâm
Nguyện theo lời Phật nương thân cửa thiền.
Khi lui về chốn phòng riêng
Nghe lời mãn nguyện tâm liền thảnh thơi
Đường tu tỏ ngộ rạng ngời
Như thuyền lạc hướng biển khơi mịt mờ
Lênh đênh không thấy bến bờ
Bỗng dưng hướng cũ bất ngờ tìm ra.
Đêm dài tăm tối đã qua
Tâm hồn người chợt thăng hoa nhiệm mầu
Vầng dương chói lọi non đầu
Phá tan sương phủ từ lâu trong lòng.
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(Thi hóa Truyện Cổ Phật Giáo)
____________________________________________________