Linh thiêng cổ tích Linh Quang tự- chùa cổ quê tôi

Từ ngã ba trước trụ sở thị xã Ninh Hòa, rẻ về tay trái đi theo quốc lộ 26 hướng về Ninh Phụng, đi khoảng 3km đến quán Bảy Búa, rẻ phải theo hương lộ Ninh Phụng - Ninh Thân đi khoảng 500m nửa là đến chùa cổ tich Linh Quang (thôn Xuân Hòa, xã Ninh Phụng, Ninh Hòa).

Chùa đứng hiền lành tự thuở xưa

Hồn dân gửi gắm tự bao giờ

Tổ tiên bồi đắp qua năm tháng

Nối tiếp không ngừng lớp tuổi thơ.

 Chùa cổ tích Linh Quang, còn gọi là chùa Xuân Hòa, ngày xưa tọa lạc tại xã An Hòa, tổng Hiệp Trung, huyện Tân Định, phủ Ninh Hòa, nay là thôn Văn hóa Xuân Hòa, xã Ninh Phụng, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa, do Tổ Thiệt Địa, đời thứ 35 Tông Lâm Tế Liễu Quan Khai sơn  năm 1696. Là một trong những ngôi chùa cổ nhất thị xã Ninh Hòa.

Tổ Thiệt Địa đã khai sơn nhiều chùa ờ Khánh Hòa. Đầu tiên, Ngài khai sơn chùa Kim Sơn ở thôn Ngọc Hội, phường Ngọc Hiệp (Nha Trang), khoảng thế kỷ XVII; Khai sơn chùa cổ tích Linh Quang (An Hòa) Xuân Hòa, xã Ninh Phụng năm 1696, Khai sơn chùa Bảo Phong (An Ấp) tức thôn Phong Ấp, xã Ninh Bình, năm 1696, khai sơn chùa Kim Ấn ở thôn Phú Gia, xã Ninh Giang thế kỳ XVII...

Chùa cổ tích Linh Quang nằm sát con đường liên xã. Ninh Phụng-Ninh Thân. Con đường này trước đây mỗi lần đi Ninh Hòa, đi Dục Mỹ, Nha Trang, đều đi ngang qua cổng chùa, nhưng có những việc mà hôm ấy mới biết…

Một hôm, đi ngang qua chùa, nhân duyên hội ngộ, gặp Hòa thượng trú trì Thích Hưng Long đang tưới hoa trước sân chùa, nhìn lên bảng hiệu chùa ghi:“Cổ tích Linh Quang tự” với nét bút chân phương, uy nghiêm sắt sảo của Đại lão HT.Thích Phổ Châu, thật trang nghiêm,  bất giác thầm nhũ “chùa rách có ông Phật vàng”. Thỉnh ý Hòa thượng trú trì về nguồn gôc chùa cổ tích Linh Quang, ngài ôn tồn giảng giải: Ngôi chùa này  xưa kia, năm 1696 Tổ Thiệt Địa khai sơn, lúc đầu Tổ xây chùa ở giữa cánh đồng xã An Hòa (Xuân Hòa). Đến triều vua Minh Mạng khoảng năm 1820-1840, có Thầy địa lý người Tàu, biết ngôi chùa là do Tổ khai sáng tạo lập gốc người Tàu, nên Thầy đã  đến viếng chùa lạy Tổ, được Thầy trú trì và hào lão, Phật tử tiếp đón nồng hậu. Trước khi chia tay, Thầy địa lý muốn đẻ lại chút gì cảm ơn tấm lòng thân thiện, quý khách của chùa. Thầy đi dạo một vòng xem phong thủy của làng. Thầy phát hiện ở đầu làng sát xã An Phụng (thôn Nghi Phụng hiện nay) có cồn đất cằn cổi, bỏ hoang, cây cối um tùm... Thầy về gặp Ban hương lý An Hòa chia sẻ. Sở dĩ xã An Phụng phát triển tốt hơn xã ta là vì cuộc đất của xã An Phụng (Nghi Phụng) có con phượng hoàng (một trong tứ linh), đầu phượng hoàng nằm trên cồn đất cằn cổi hoang vu kia. An Hòa muốn được hưng vượng thì nên thương lượng đổi đất với An Phụng và xây chùa trên cồn đất hoang vu này. Việc thực hiện dễ dàng vì xã An Hòa (Xuân Hòa) theo sự cố vấn của Thầy địa lý. Hương lý An Hòa đã đem vài mẫu ruộng thượng đẳng để đổi lấy cồn đất cằn cổi, hoang vu. Và lập tức cho dời chùa Linh Quang về địa điểm mới. Từ ấy đến nay, ngôi chùa Linh Quang nằm trên phần đất đáng lẻ là của Nghi Phụng. Từ khi ngôi cổ tích Linh Quang tự kiến lập trên đồi đất mới, nhân dân trong xã làm ăn ngày càng phát đạt, trù phú, nhà ngói mọc lên khắp làng, con cháu nhiều người đổ đạt làm quan!

Âu đó là:

“Mái chùa che chở hồn dân tộc

Nếp sống muôn đời của Tổ Tông”

Hòa thượng lại kể tiếp, sở sĩ chùa là ngôi cổ tích vì chùa còn lưu giữ tượng Phật cổ vô giá rất quý, đã có lần bọn trộm, nửa đêm, thừa lúc Thầy ngủ say, lén vào dùng cưa sắt cưa đầu Phật, nhưng nhờ long thần hộ pháp linh thiêng báo mộng, Thầy thức dậy và tri hô lên, nên  bọn chúng đành bỏ của chạy lấy người. Hòa thương dắt chúng tôi vào chánh điện và giói thiệu tượng Phật cổ quý ấy. Hòa thượng còn nói, ở chùa cổ tích Linh Quang còn lưu giữ một đại hồng chung cổ đúc vào năm 1894, đời Vua Thành Thái, trên chuông có ghi: “Ninh Hòa phủ, Tân Định huyện, Hiệp Trung tổng, Xuân Hòa xã, Linh Quang tự, trú trì húy Chí Thành, tịnh bổn xã viên quan chức sắc thập phương bổn đạo thiện nam tín nữ đẳng. Cẩn bạch Thiên Ân Hòa thượng Chứng minh”… (Xã Xuân Hòa, tổng Hiệp Trung, huyện Tân Định, phủ Ninh Hòa, chùa Linh Quang, trụ trì húy Chí Thành, cùng viên quan chức săc, thập phương bổn đạo, thiện nam tín nữ bổn xã hết thảy. Cẩn bạch Hòa thượng Thiên Ân Chứng minh…) và tại đây còn một di tích cổ quý nhất vô giá là khu Tháp cổ  với hơn 10 ngôi tháp tôn trí uy nghiêm, nơi ghi lại dấu ấn của Tổ Khai sơn và chư vị Tổ sư tiền bối

Thật đúng là:

“Ơn giáo dưỡng một đời nên huệ mạng

Nghĩa ân sư muôn iếp khó đáp đền”

Cổ tích Linh Quang tự, sau 319 năm khai sáng truyền thừa và phát triển, đã truyền thừa và ghi dấu 11 đời trú trì:

1.Tổ Khai sơn Thiệt Địa

2.Tổ Tế Chơn

3.Tổ Đại Trì

4.Tổ Liễu Đắc

5.Tổ Đạt Thừa

6.Tổ Đạo Hiến

7.Tổ Đạt Thanh

8.Tổ Thanh Tiến

9.Tổ Trừng Thục

10. Đệ thập trụ trì, Đại lão HT.Thích Long Hưng, thành viên Hội đồng chứng minh GHPGVN, Chứng minh Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Khánh Hòa, thị xã Ninh Hòa,  trụ trì từ năm 1956 đến năm 2008 ngài viên tịch.

Đại lão HT.Thích Long Hưng, thế danh Nguyên Long Hưng, ngài sinh năm 1912, thọ Tỳ kheo giới năm 1934 tại Trường kỳ Tổ đình Sắc tứ Thiên Bửu (hạ) Ninh Hòa, Giáo Hội Phật giáo Việt Nam Trung Ương tấn phong Hòa thượng năm 1997, suy tôn thành viên Hội đồng chứng minh GHPGVN năm 2006. Ngài viên tịch năm 2008 (Mậu Tý), thọ thế 96 năm, 72 năm hạ lạp.

Hởi ơi:

Dép cỏ lối về còn lưu dấu

Hoa đàm tuy rụng vẫn ngát hương

Một mai thân xác quy Tây

Danh thơm vẫn ở thế gian muôn đời

Pháp thân lồng lộng sáng ngời

Chiếu soi pháp giới rạng ngời chân như.

Sau khi Đại lão Hòa thượng Thích Hưng Long viên tịch, kế thừa trú trì đời thứ 11 chùa cổ tích Linh Quang, từ năm 2008 đến nay là Đại đức Thích Đạo Trí. Sau 6 năm, ĐĐ. Thích Đạo Trí trú trì với uy tín, tầm nhìn, năng động và sáng tạo Thầy đã tạo cảnh quang chùa cổ tích Linh Quang ngày một khang trang, mang đến ngôi chùa cổ một nguồn sinh khí mới: Thầy đã đổ đất mở rộng mặt tiền trước cổng chùa và mở rộng đường vào chùa. Nâng đất chung quanh vườn, xây dựng cốc trà đạo bên phía Đông chùa, trồng giàn hoa lan, trồng vườn rau sạch, trồng vườn dừa phía Tây chùa.… Đại đức Đạo Trí cho biết Thầy còn liên hệ với Hợp tác xã nông nghiệp thương lượng xin đám đất phía bên Tây chùa…tạo cảnh quang chùa cổ tích Linh Quang ngày một rộng rải trang nghiêm, tú lệ, xứng tâm với ngôi cổ tích trên 300 năm.

Cổ tích Linh Quang tự ngày nay không chỉ là nơi Phật tử sớm tối đi về tụng kinh, niệm Phật, tu nhân, hướng thiện mà còn là trung tâm văn hóa tâm linh của những người nông dân hiền hòa ở Xuân Hòa, Ninh Phụng, Ninh Hòa.

Đúng như câu đối Tổ đã an danh nơi tiền đường:

“Linh tuyết hướng sơn tu chứng quả giác hoàng khai giác lộ.

Quang trung trùng kế xuất hóa thân kim tướng tọa kim liên.”

Trí Bửu – Tháng 11/2015