Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Công Án Là Gì?

16/08/201006:45(Xem: 5973)
Công Án Là Gì?

HỎI:
Tôi là một thiền sinh gặp rất nhiều khó khăn khi tìm hiểucông án. Vậy xin quý Báo cho biết công án là gì và có cáchnào giúp dễ dàng tiếp cận tìm hiểu công án không? (TRẦNVĂN HIỂU, Cần Thơ)

ĐÁP:

Mục đích của tu Tổ Sư Thiền làlàm ngưng lại dòng tâm ý thức (thườnglưu) trôi chảy liên tục trong tâm con người từ thời vô thuỷ. Chư Tổ Sư dùngcơ xảo để làm cho đương cơ bật ngược lại, vượt qua bức màn vô minh từ thời vôthủy, vượt qua luôn bờ bên kia của vô thủy vô minh, hoàn toàn giác ngộ,như vàng đã tôi luyện, loại bỏ hết tạp chất.

Bản thể chântâm của chúng ta vốn thanh tịnh, nhưng vì môt niệm bất giác, tức nhất niệm vôminh sinh khởi, nên sinh ra ý thức phân biệt, gây thành có ta, có cái không phảita, sinh ra đối đãi, từ đó dòng tâm ý thức tham sân si dấy lên, ngày càng dầyđặc, càng trôi lăn trong vòng sinh tử luân hồi tạo nghiệp trả quả, vay trảkhông ngừng. Nay muốn trở về cội nguồn thì phải dừng được dòng tâm ýthức. Nghĩa là dừng lại những tạo tác của ý thức thường nghiệm, luồng tưtưởng, những ý niệm và nhận thức.

Thoạt kỳ thủy,chưa có công án, mà chỉ là cơ xảo của chư Tổ, tùy theo theo căn cơ của ngườiđối diện mà tháo gỡ vướng mắc đã khiến họ kẹt cứng, không hội nhập lại bản thểđược, thí dụ như Lục Tổ hỏi thượng tọa Huệ Minh:

- Không nghĩthiện, không nghĩ ác, cái gì là bản lai diện mục của thượng tọa Minh?

Nghe câu đó,thượng tọa Minh ngơ ngác, trong một sát na dòng tâm ý thức bị khựng lại, bảnthể hiển lộ lập tức. Những thí dụ như trong một ngàn bảy trăm công án đều lànhững câu vấn đáp của chư Tổ, chính là để đương cơ "khựng ngaydòng ý thức lại". Mỗi vị đều có những câu khác nhau, tùy theo nhận xétcủa thầy mà đưa câu hỏi cho trò.

Người sau thấynhững câu hỏi đáp đó đã giúp khai ngộ cho đệ tử, bèn thu thập lại, rồi đề racho người tới xin tu, cho họ một câu, gọi là "một tắc côngán", để họ tự hỏi hoài, thành ra một nỗi thắc mắc nhân tạo, coi nhưdụng cụ để giúp người tu thiền có thể ngưng đọng tâm tư, tạo được khối nghi,chờ một ngày kia có trợ duyên, khối nghi bùng vỡ, là Ngộ.

Càng về sau,tâm tư con người càng phức tạp, biện luận càng nhiều. Người tu dùng công án đểtạo thắc mắc, nghi tình thì ít, đem công án ra để bình giải thì nhiều, công ánnhà Thiền biến thành công cụ để bình luận văn thơ, đã không giúp cho dòng ýthức ngưng, còn khai triển ra đủ loại tư tưởng đối nghịch, biến thành trò chơichữ nghĩa. Trong trường hợp đó, công án không còn phục vụ sứ mạng tạo nghitình, lại lấp bít con đường đi tới giác ngộ chân chính. (BBT)

Như vậy:

(1) “công án Thiền không phải là mộtđối tượng nhận thức, vì cứu cánh của chúng vượt lên trên ngôn ngữ chấptrước của tri thức, đó là một cảnh giới mà kinh Bát Nhã gọi là" VÔ SỞĐẮC," kinh Kim Cương gọi là"VÔ SỞ TRỤ," kinh Lăng Già gọilà"CẢNH GIỚI CỦA THÁNH TRÍ TỰ CHỨNG." (Xem thêm: CÔNG ÁN THIỀNVÀ VẤN ĐỀ NHẬN THỨC - Thích Đức Thắng)

(2) “Công án thiềncũng là ngôn ngữ, là hành động nhưng chúng ta không thể hiểu nó bằngtư duy, phân biệt hay suy lường, mà chỉ có thể thâm nhập nó, "biết"nó bằng trực giác. Thế nên những công án Thiền không phải là đối tượng đểcho chúng ta có thể tiếp cận hay hiểu nó bằng cảm quan, tình thức, bằng họcvấn, suy tư hoặc có thể mổ xẻ, lý giải bằng ngôn ngữ, văn tự theo cáchhiểu thông thường.Nghĩa là những Thiền ngữ này, tức phương tiện khai thịcủa các Thiền-sư hoàn toàn chẳng giống như những bài toán, những luận đề hay lànhững lý thuyết khoa học mà con người có thể biện biệt, phân tích, luận bànđúng sai phải trái, để rồi dẫn đến một kết luận tương đối hay cho ra một đáp ánkhả dĩ số đông chấp nhận được. Bản chất và công năng của Công án Thiền hoàntoàn không phải như thế…” (Xem thêm:ĐÔI NÉT VỀ THIỀN CÔNGÁN - Nhuận-Bảo)

(3) “…Sau khi lược sơ 200 trang của chương “Tu Tập Công Án: Phương TiệnChứng Ngộ”, trong Essays in Zen Buddhism”của soạn giả DaisetzTeitaro Suzuki, mà dịch giả Trúc Thiên và thượng tọa Tuệ Sỹ dịch là ThiềnLuậnchúng ta đã thấy rõ rằng: 1 – Tác giả Suzuki chủ trương “không thể dùng tâm‎ý‎ thức, suy tư tìm hiểu, kiến giải, để khán Công Án, Thọai Đầu”. 2 – Đề lênrất cao tầm quan trọng của “nghi tình” trong khán Công Án. 3 – Ông không dạy“giải công án”. (Xem thêm: QUAN ĐIỂM CỦA DAISETZ SUZUKI VỀ CÔNG ÁN - Hà Minh Triết)

“..Để thay lời kết luận, chúng tôi (Thượngtọa Thích Đức Thắng) tha thiết yêu cầu mọi người trong chúngta, hãy vì sự nghiệp giải thoát của mọi người, mà ngưng đi những việc làm taihại đó (gỉai công án), vì chúng không có lợi, mà ngược lại sẽ có hại cho chínhngày hôm nay và ngay cả mai sau; bỡi vì chúng sanh trong thời kỳ mạt pháp tìnhtrạng căn cơ của họ nghiêng nặng về lý trí phân biệt. Cho nên đối với nhữngngười học Đạo, họ chỉ biết đắm mình vào thế giới ngôn ngữ văn tự, để rồi bịchúng đánh lừa trở thành nô lệ, và tự thõa mãn cho đó là cứu cánh, đáng lý rachúng chỉ là phương tiện bị vượt qua, nên đức Phật Thích Ca đã từng tiên liệutrong kinh Lăng Già ngài đã phủ nhận: "Bốn mươi chín năm ta chưa hề nóilời nào." Thế mà cái hậu quả ấy vẫn xảy ra, càng ngày càng thêm tệ hạikhông phương cứu chữa! Chúng ta nên quay nhìn lại xem cái kiến thức, mà chúngta đã nổ lực thâu lượm nhờ vào ngôn ngữ văn tự, tư duy học hỏi đó, có phải là cáibảnlai diện mụcxưa nay của chúng ta hay không? Hay đó chỉ là cáiquái thai củavọng thức điên đảo phân biệt? Vậy thì cái bộ mặt thậtxưa nay của chúng ta nó ở đâu? Hãy cẩn thận! Đừng tự đánh lừa mình! Đừng đánhlừa mọi ngườí! Hãy tự thực hành theo những lời dạy của đức Phật, cho dù chỉ làmột chữ hay một câu đi chăng nữa, nếu chúng ta thực hành thấu đáo vượt qua khỏichúng, thì đó là một việc làm lợi ích, chứ không phải học hỏi so sánh đối chiếuthiên kinh vạn quyển qua ngôn ngữ này ngôn ngữ nọ, để hiểu biết những lời dạycủa đức Phật, rồi đem ra bàn luận mổ xẻ phân biệt chúng đúng sai chi li quasách vở hay lời nói, rốt cuộc tham vẫn còn tham, sân vẫn còn sân, và si vẫn cònsi. Đó không phải là mục đích tối hậu của những lời dạy đức Phật, mà mục đíchtối hậu của đức Phật là thực hành giải thoát tất cả mọi trói buộc củatham-sân-si ngay trong cuộc sống này, chứ không phải học để biết tham sân si.Như thế chúng ta học để làm gì cho phí công vô ích, trong khi chúng không canhệ gì đến vấn đề giải thoát tham-sân-si!? ." (Xem thêm: CÔNG ÁN THIỀNVÀ VẤN ĐỀ NHẬN THỨC - Thích Đức Thắng)

BBT

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
03/09/2020(Xem: 3322)
Bài này sẽ khảo sát một số khái niệm về các hiện tướng của tâm, dựa theo lời dạy của Đức Phật và chư Tổ sư. Bản thân người viết không phải là một thẩm quyền nào; do vậy, nơi đây chỉ là một cố gắng trong khả năng hạn hẹp để đọc lại và ghi chép lại một số lời dạy từ kinh luận, hy vọng sẽ giúp làm sáng tỏ một số thắc mắc. Các chữ viết tắt trong bài này có thể đọc ở Đại Tạng Kinh (1) với các kinh: DN là Trường Bộ Kinh, MN là Trung Bộ Kinh, SN là Tương Ưng Bộ Kinh, AN là Tăng Chi Bộ Kinh, Sn là Kinh Tập trong Tiểu Bộ, Ud là Kinh Phật Tự Thuyết, SA là Tạp A Hàm,
17/07/2020(Xem: 5896)
Trong kinh có ghi lại lời cảnh giác của Đức Phật, Ngài đã từngnói rằng: “Phàm tất cả chúng sinh còn lên xuống trong ba cõi, lăn lộn trong sáu đường thì không một loài nào được hoàn toàn trong sạch, không một giống nào dứt hết tội lỗi sai lầm”.Lời nói của bậc toàn giác thật chính xác. Chúng sinh còn trầm luân trong ba cõi, sáu đường, là còn gây nhiều nghiệp xấu. Cho nên, dù chúng ta là ai của những đời trước, kiếp trước? Kiếp này, tuy chung sống ở cõi Ta-Bà nhưng mỗi người ôm vào đời một biệt nghiệp riêng, do tội lỗi hay phước báo đã gây ra trong đời trước. Nhưng nói chung,dù ở trong bất cứ hoàn cảnh nào thì con người cũng đã từngbị vô minh che mờ lý trí xúi quẩy tạo ra muôn ngàn tội lỗi, và tội lỗi đó cứ chồng chất mãi theo thời gian.
10/07/2020(Xem: 5447)
Thực tập thiền chánh niệm sẽ giúp cho chúng ta cảm nhận được sự an lạc trong từng giây phút của cuộc sống. Thiền cũng tăng sự tập trung, tăng hiệu quả của bộ nhớ, vượt qua áp lực và căng thẳng trong đời sống hằng ngày. Các lớp học gồm có: Lớp 1: LỚP SƠ CẤP ONLINE - Thời lượng 8 tuần vào lúc 4pm tới 5:30pm chiều thứ 7 hàng tuần. (For English class: Friday Evenings: 7pm to 8:30pm from July 17 to September 4, 2020) Lớp 2: LỚP TRUNG CẤP - Thời lượng 10 tuần vào lúc 8am tới 10am sáng Chủ Nhật hàng tuần. (For English class: Saturday Evenings: 6:30pm to 8:30pm from July 18 to September 19, 2020)
30/06/2020(Xem: 9585)
Đây là cuốn sách viết bằng song ngữ Anh-Việt của cư sĩ Nguyên Giác. Sách dày 319 trang vừa được Ananda Viet Foundation (Nam California) xuất bản. Cư sĩ Nguyên Giác tu học với một số thiền sư tiền bối nổi tiếng trước 1975 như Thích Tịch Chiếu, Thích Thường Chiếu, Thích Thiền Tâm và Thích Tài Quang. Cư sĩ Nguyên Giác say mê Thiền, nghiên cứu về Thiền, viết về Thiền và sống chết với Thiền. Ông đã xuất bản tám cuốn sách về Thiền. Nay ở tuổi 68, ông viết cuốn này vì sợ rồi đây sức khỏe suy yếu, không còn khả năng viết nữa. Tuy nhiên ước mơ lớn vẫn là để cho các nhà nghiên cứu ngoại quốc muốn tìm hiểu về Phật Giáo Việt Nam, nhất là Thiền, có tài liệu tham khảo vì hiện nay Anh Ngữ là ngôn ngữ phổ biến khắp thế giới.
10/12/2019(Xem: 4903)
“Thà như giọt mưa, vỡ trên tượng đá Thà như giọt mưa, khô trên tượng đá Thà như mưa gió, đến ôm tượng đá Có còn hơn không, Có còn hơn không …” Đó là những câu mở đầu bài thơ của một người làm thơ như ăn cơm, làm thơ như uống nước, làm thơ như thiền hành, làm thơ như tĩnh tọa, làm thơ như say ngủ …. Làm thơ mà như chưa từng nghĩ là mình làm thơ, huống chi, nhọc nhằn khoác vào mình những hư danh nhân thế.
02/12/2019(Xem: 4888)
Thiền Định, Một Phương Pháp Biến Cải Tâm Linh. Đức Đạt-lai Lạt-ma và Urgyen Sangharakshita
15/11/2019(Xem: 5121)
Cuộc sống của con người và vạn vật chung quanh biến đổi từng giờ từng phút theo không gian và thời gian. Không hề có bất kỳ sự kiện hay sự vật nào tồn tại vĩnh viễn. Giáo lý nhà Phật gọi tình trạng đó là Vô thường.
12/09/2019(Xem: 4380)
Bài này ghi lại một số lời dạy về Thiền Tông – để thấy rằng trong tận cùng, tất cả các phương tiện chư Tổ sử dụng khi truyền pháp chỉ là các bè pháp để lìa tham sân si, bằng cách nhận ra bản tâm vốn đã tròn đầy giới định huệ. Khi nhận ra sợi chỉ đỏ xuyên suốt các lời Đức Phật dạy qua nhiều thời kỳ khác nhau, sẽ thấy tất cả đều tương thông, trong tận cùng là không dị biệt, không trái nghịch giữa các truyền thống, dù là Nam Tông hay Bắc Tông. Với người đã sống được trong các pháp ấn vô thường, vô ngã… lúc đó không thấy còn bè pháp nào nữa, vì sẽ thấy tất cả các phương tiện tu học chỉ là sản phẩm của tâm quá khứ, chỉ là thêu dệt từ những ngũ uấn của ngày hôm qua và hôm kia, trong khi cái hiện tiền chảy xiết ngay bây giờ là cái dòng tịch lặng vô thường bất khả ngôn thuyết. Cũng y hệt như khi đã nắm được bâu áo tràng (cổ áo tràng), tự động chiếc áo sẽ xuôi một dòng, phẳng lì, không rời tay mình bất kể khi đi đứng nhanh hay chậm, lúc đó cũng chẳng bận tâm tới tay áo nghiêng về phía Nam
09/09/2019(Xem: 5471)
Narayan Helen Liebenson, Geshe Tenzin Wangyal Rinpoche và Blanche Hartman chia xẻ lời khuyên của họ về việc làm sao để ứng phó với các giai đoạn trầm cảm.Narayan Helen Liebenson là nữ giáo sư hướng dẫn tại Trung Tâm Thiền Cambridge Insight Meditation Center. Geshe Tenzin Wangyal Rinpoche là người nắm giữ truyền thừa của truyền thống Bön Dzogchen tradition của Tây Tạng. Ông là tác giả của cuốn sách “Spontaneous Creativity: Meditations for Manifesting Your Positive Qualities” [Sự Sáng Tạo Tự Phát: Thiền Để Thể Hiện Phẩm Chất Tích Cực Của Bạn] (xuất bản năm 2018).Zenkei Blanche Hartman (1926-2016) là Pháp Sư Cao Cấp và là phụ nữ đầu tiên Trú Trì Trung Tâm Thiền San Francisco.
24/08/2019(Xem: 8625)
Niết bàn là khái niệm thể hiện triết lý độc đáo về giải thoát của Phật giáo. Đây là một trạng thái tâm linh hoàn toàn thanh thản, giải thoát khỏi mọi đau khổ của cuộc đời. Trạng thái này có thể đạt được khi còn đang sống (Hữu dư Niết bàn) hoặc khi đã chết (Vô dư Niết bàn). Phật giáo Tiểu thừa hướng tới Vô dư Niết bàn - một Niết bàn tịch diệt, cô đơn, từ bỏ mọi thú vui trần thế. Phật giáo Đại thừa lại hướng tới Hữu dư Niết bàn - một Niết bàn nhân bản, nhập thế và hoạt động cùng những buồn vui nhân thế. Quan niệm này đã mang lại một sức hấp dẫn, sức sống mới cho Phật giáo, đặc biệt là trong xã hội hiện đại.
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567