Phước báu sanh được thân người
Sống cho ý nghĩa một đời vinh quang
Thương yêu hiểu biết dịu dàng
Sẻ chia lợi ích an khang giúp đời…
Thật vậy! Một cuộc đời có ý nghĩa, khi sống có ích lợi cho xã hội, cũng như thấu rõ, thực hành và thấm thía được triết lý sống sau:
“Tất cả niềm vui có được trên đời
Đều do mang an lạc cho kẻ khác
Tất cả khổ đau có ra trên đời
Đều do muốn hạnh phúc cho riêng minh”
Bởi vì:
Ta sinh ra bao nhiêu người lo lắng
Từ mẹ cha bác sĩ cả nhà thương
Lo mẹ tròn con vuông khỏe bình thường
Đến khôn lớn biết bao người nuôi dưỡng
Ơn nghĩa trả chứ đừng lo thụ hưởng
Công sức cùng tâm trí vị tha nhân
Lòng khoan dung tùy hỷ mãi chuyên cần
Luôn chia sẻ nụ cười tâm mở rộng…
Đúng vậy !
Ta nợ cuôc đời này quá lớn, từ cơm ăn, áo mặc, nhà ở, cho đến bút, tập, sách, đèn…Cha mẹ, anh chị em, bà con thân thuộc, xã hội, đã nuôi dưỡng ta, rồi bảo vệ, ủng hộ ta, cho ta được bình yên trong phận sự, từ lúc còn nằm trong bụng mẹ, cho đến bây giờ. Ta cứ ngồi tính kỷ lại, với mấy chục năm, có mặt trên cõi đời này, ta đã thọ nhận những gì và làm được gì cho xã hội? cho tha nhân ? Nhiệt tình giúp được ai trong khả năng, của mình chưa ? Rồi chỉ cần một ngày, ta phải chạy lo đủ ăn, mặc, sẽ thấy và biết rõ được, công ơn ấy to lớn biết chừng nào!
“Hai tay bưng bát cơm đầy, dẻo thơm từng hạt, đắng cay muôn phần”
Bao nhiêu công ơn ấy, ta không lo đền ơn, đáp trả là mắc nợ suốt đời, không những chỉ mắc nợ, mà còn mang tiếng “bất hiếu” hay “vong ân bội nghĩa”!
Con người chỉ biết sống “ích kỷ” lo cho riêng mình, không biết ơn và lo đền ơn như vậy, sống không còn ý nghĩa gì với xã hội, sẽ bị người đời nguyền rủa. Hơn nữa một khi đã mắc nợ rồi, không lo trả sớm, thì nợ sẽ sinh lời, cứ như vậy mà cấp số nhân lên, ta trả hết đời nầy đến kiếp khác, có thể mang lông đội sừng, làm thân tôi mọi, cực khổ, tủi nhục vô cùng, để trả cho đến hết.
Trong Kinh Tăng Nhất A Hàm , Phật dạy: “Ai biết ơn thì người ấy đáng kính, người ấy ơn nhỏ còn không quên, huống chi ơn lớn, người ấy dù cách xa ta ngàn dặm hay trăm ngàn dặm, mà vẫn không xa ta. Vì lẽ ấy ta luôn ca tụng. Người không biết ơn, trả ơn, thì ơn lớn cũng quên huống chi ơn nhỏ. Kẻ ấy sẽ không gần ta, ta không gần kẻ ấy. Kẻ ấy dù mặc pháp y và ở ngay bên trái hay bên phải của ta đi nữa. Cũng vẫn xa ta.”
Sống trong một xã hội, cùng cộng nghiệp và tương giao mật thiết với nhau, hạnh phúc của ta cũng là hạnh phúc của mọi người. Nên ta mang niềm vui và hạnh phúc đến cho mọi người, cũng đang là mang niềm vui và hạnh phúc lại cho ta.
“Nếu bạn sốt sắng thành thật quan tâm đến người khác thì trong vòng hai tháng bạn sẽ có nhiều bạn thân hơn là hai năm cố gắng bắt người khác quan tâm tới bạn” – Dale Carnergie
Triết gia Alfred Adler nói:
“Kẻ nào không quan tâm đến người khác, chẳng những sẽ gặp nhiều sự khó khăn nhất trong đời, mà còn là người có hại nhất cho xã hội”.
Đúng vậy! người không quan tâm đến kẻ khác, chứng tỏ “bản ngã” quá lớn, khi “bản ngã” đã lớn rồi, thì hệ lụy cho bản thân và xã hội cũng thật là tồi tệ. Xem ta là hơn hết, ta luôn luôn đúng, mọi người phải nghe lời ta, phải cúi lòn và lệ thuộc vào ta!
Từ đấy sống cuộc đời ngạo mạn, coi thường mọi người, được thời, được thế, lo vun vén tư riêng, hay củng cố địa vị, danh lợi, cho bàn thân và gia đình. Dẫn đến xem nhẹ việc chung, sẵn sàng triệt hạ những người biết rõ về mình, nhưng không phục, hay không đồng quan điểm với mình. Thấy cái tốt của người thì khó chịu và tìm hoặc dựng lên những điều chưa tốt, để bêu xấu người, hầu che cái xấu của mình, khiến nhiều tội lỗi, oan trái, hận thù xảy ra.
Điều tốt không chịu nhìn thấy để phát huy, trong khi đó, để cỏ dại được nhân lên, lấn áp hết những hoa thơm, trái ngọt, nguy hại cho đời, bản thân mất đức, hết phước cũng từ đây.
Luật nhân quả, như gương soi, rất công minh. Ở đời, nếu ta không quan tâm đến người thì dĩ nhiên, người cũng đáp lại ta như vậy. Trái lại, nếu ta chân thành quan tâm đến người, thì người yêu mến ta, đối xử tốt, giúp đỡ ta, lắm lúc còn hơn những gì ta đã trao cho họ.
“Ý nghĩa cuộc đời một con người là ở chỗ phải trở thành nguồn nhiệt lượng và ánh sáng cho người khác” Rô-bin-xơn.
Quan tâm đến kẻ khác, điều này không đòi hỏi ta phải giàu có, phải đầu tư nhiều vốn liếng, hay quyền uy, danh vị, mà ta chỉ cần nở một nụ cười, hay một lời hỏi thăm chân tình, với mọi người khi giao tiếp, hay khi cần thiết, là ta có thể tạo ra của cải, vì khi người ta cảm mến, thân thiện mình rồi, thì việc gì cũng có thể giúp đỡ, ủng hộ ta.
Tán dương người khác, tức là biết “tùy hỷ” trước những thành tựu, những việc làm cao đẹp, ích lợi của người khác, chẳng những ta được lợi ích, phước đức như người, mà còn là động lực, tạo thêm sức mạnh cho người, tiến hành thêm nhiều điều tốt nữa. Hay là biết thông cảm, chia sẻ với người, ta không hao tốn điều chi, nhưng có thể giảm bớt nỗi buồn và nhân niềm vui lên gấp bội !
Phước đức có được là do nơi sự ăn ở, đối nhân xử thế, biết khiêm cung, lắng nghe, tôn trọng và giúp đỡ mọi người, của ta.
Thánh hiền có dạy: “Đức hạnh phát khởi do không mong cầu, Trí tuệ phát khởi do không vọng động” hay “Trong tâm khiêm tốn là Công, ngoài hành lễ phép là Đức” (Pháp Bảo Đàn Kinh, Lục Tổ).
Vậy ta hạ “bản ngã” xuống, sống đơn giãn, với tinh thần “vô ngã, vị tha” sẽ không còn sống với bản năng, chỉ biết lo “sinh tồn” và “hưởng thụ” nữa, mà sống trong phương châm “ít muốn, biết đủ” để không còn đấu tranh hay mong cầu với đời, với người nữa. Sống “vị tha nhân”, từ đó có “ý nghĩa cuộc đời” và có được phước đức.
Khi có phước đức rồi, thì ta sống cuộc đời bình dị, hài hòa, mọi người vẫn tôn kính, quý trọng, chứ không cần phải tỏ ra nghiêm nghị, uy quyền, hay phải sử dụng hình thức phủ đầu, thị uy!
Người có được tấm lòng bao dung, độ lượng, “tâm như thái hư, lượng châu sa giới” sẽ có được nhiều niềm vui, vì không phân biệt đối xử, hay so đo tính toán, như vậy dung chứa được tất cả. Không phiền não điều gì nơi người, mà thấy toàn những điều hay, đẹp, của người, nếu thấy điều gì còn chưa tốt, qua lăng kính của “tâm tốt” cũng hóa giải thành “tốt” (vì người vui cảnh chẳng đeo sầu) hay biến thành “bài học” cho cuộc đời, trong sự hiểu biết, thông cảm, sẻ chia. Từ đó, theo Phật giáo, tùy theo “tâm tốt” mà “chiêu cảm” những điều “tốt”.
“Niềm vui luôn đi cùng những người khoan dung, của cải luôn sánh vai cùng những người biết giữ chữ tín, trí tuệ luôn song hành cùng những người cao thượng, sức hấp dẫn luôn xuất hiện bên người hài hước và sức khỏe luôn đến với những người vui vẻ, mở rộng trái tim”. (MP Bes Việt Nam). Những điều này ta dễ dàng thực hiện, không tốn kém gì cả, nhưng sẽ cho ta niềm vui, thêm “ý nghĩa cuộc đời”.
Đời người lấy đạo đức, tình thương cùng trí tuệ, làm căn bản và lý tưởng cho cuộc sống, luôn quán chiếu, để thấy được điều sai mà sửa, điều tốt mà phát huy, luôn sống vì người khác, có thể hy sinh bản thân mình, để đem lợi ích, an vui cho mọi người. Đó là sống một cuộc sống cao đẹp, một “đời người đầy ý nghĩa”. Tuy thấy có thiệt thòi trước mắt, nhưng rồi luật nhân quả sẽ bù trừ xứng đáng: Cỗ nhân có dạy: “Thiệt thòi là phước” Vòng tay mở rộng chừng nào, Là ôm vũ trụ gôm vào bấy nhiêu
Trước mắt ta có được niềm vui và sự kính trọng của mọi người, sau đó phước đức và uy tín sẽ tăng, mọi điều tốt đẹp sẽ đến.
Sống phục vụ với tinh thần vô ngã
Mọi người thương kính trọng cũng từ đây
Đời ý nghĩa hạnh phúc mãi đong đầy
Xã hội tốt cuộc đời nhiều an lạc…
Pháp Hoa Nam Úc, Rằm, tháng Chạp, Đinh Dậu
Thích Viên Thành