Part 2/ Phần 2

All phenomena are unborn.
All phenomena are undying.
If you see that constantly,
all Buddhas are before your eyes constantly.
TRAN NHAN TONG (1258 – 1308)

(COMMENT: We were born and will die. We were born some decades ago, and will die in a certain future. How could the Zen masters say all things unborn and undying?
We all live in this world, weep the tears of sorrow sometimes, have the laughter of joy other times, feel the breath coming and going endlessly, and see babies being born and old people dying. How can we say all things unborn and undying?

That is Nirvana, a state that Buddha referred to as unborn, unageing, unmade, and undying. Buddha once compared the impermanence of life to a flickering lamp, and said that to live a single day realizing the deathless state was better than to live a hundred years in ignorance.

Watch your mind, and see the state of unborn emptiness. Watch the thoughts coming and going, and see the unmoving mind. Keep seeing like that.

An ancient Zen master in China once blew out a candle, and his student became suddenly enlightened. What happened there? Let’s see the story. Two monks had a dharma conversation. The student asked a lot of questions, heard some answers, then left when it was dark outside. The master offered a lighted candle. When the student took the candle, the master blew it out. The student became suddenly enlightened. What did they talk in the dharma conversation? About the unborn mind? About the unmoving mind? The day was gone, and the night was coming; what was not gone, and what was not coming? Now, look at the candle. The light was lit, and then was extinguished; what was not lit, and what was not extinguished there? Ask the ancient monks. Was that the non-self seeing? Or when the student saw the light and then saw the dark, he realized that in the deathless seeing there was just the seen?)

Tất cả pháp chẳng sanh
Tất cả pháp chẳng diệt
Nếu hay hiểu như thế
Chư Phật thường hiện tiền.

(Nhất thiết pháp bất sanh
Nhất thiết pháp bất diệt
Nhược năng như thị giải
Chư Phật thường hiện tiền .)
SƠ TỔ PHÁI TRÚC LÂM TRẦN NHÂN TÔNG (1258 - 1308) – Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Chúng ta đã sanh ra và sẽ chết đi. Chúng ta đã sanh vài thập niên trứơc, và sẽ chết trong một tương lai nào đó. Vì sao các thiền sư nói vạn pháp bất sanh, bất diệt? Chúng ta đều sống trong thế giới này, có những lúc khóc buồn, có những lúc cười vui, cảm nhận hơi thở vào và ra vô tận, và thấy trẻ em sinh ra đời và người già chết đi. Làm sao chúng ta có thể nói tất cả các pháp không sanh và không diệt?

Đó là Niết Bàn, một trạng thái Đức Phật mô tả là bất sinh, bất lão, vô tác và bất tử. Đức Phật từng so sánh tánh vô thường của cuộc đời như ngọn đèn lập lòe, và nói rằng sống một ngày mà chứng ngộ cảnh giới bất tử thì tốt hơn là sống một trăm năm vô minh.

Hãy nhìn vào tâm bạn, và hãy thấy trạng thái của Tánh Không bất sinh. Hãy nhìn các niệm đến và đi, và hãy thấy tâm bất động. Hãy cứ nhìn hòai như thế.

Một Thiền Sư ở Trung Quốc thời xưa từng thổi tắt một cây đèn cầy, và vị môn đệ của ngài hốt nhiên giác ngộ. Chuyện gì xảy ra nơi đây? Hãy nhìn vào chuyện này. Hai vị sư vừa pháp đàm xong. Vị sư học trò đã đưa ra nhiều câu hỏi, nghe một số câu trả lời, rồi lui về khi trời đã tối. Vị thầy đưa cho ngọn đèn cầy đã thắp sáng. Khi vị môn đệ cầm cây nến, vị thầy thổi phụt tắt. Vị học trò hốt nhiên đốn ngộ. Họ đã nói gì trong cuộc pháp đàm trứơc đó? Có phải về tâm bất sinh? Có phải về tâm bất động? Bây giờ, hãy nhìn vào cây đèn cầy. Ngọn lửa được thắp lên, và rồi bị thổi tắt; cái gì không được thắp lên, và cái gì không bị phụt tắt nơi đó? Hãy hỏi các vị sư thời xưa đó. Có phải đó là cái thấy, mà cái thấy này thì vô ngã? Hay là, khi học trò thấy sáng và rồi thấy tối, vị học trò chứng ngộ rằng trong cái thấy bất tử thì chỉ có cái được thấy thôi?)

The Great Way is immense and boundless, restraining nothing.
The self nature is serene, neither virtuous nor evil.
Yet a thought of choice arises, instantly creating a number of faults, and separating sky from earth.

Holiness and unholiness are from same root;
Right and wrong have no two ways.
Thus sinfulness and blessedness are originally void;
The cause and effect relationship is ultimately unreal.

All human beings already complete the Great Way; All that we have is already perfect.

The Buddha nature, and the true body of all phenomena are just like images and shadows, apparently appearing and disappearing, neither one nor many.

The nose points straight down; The eyebrows lay across your face, above your eyes. Yet it’s very hard for you to see them.

You have to examine why the ancient masters said, “The three thousand dharma-gates point to one heart; countless profound activities come from the original mind.” Thus you already complete the gates of precepts, meditation and wisdom; just observe yourself.

Having a cough, uttering a hem, raising eyebrows, winking an eye, grabbing something, walking around – what is the essence of those actions?
Yet what is the mind you are using to know about that essence?
The mind essence is empty and bright; so what is right, and what is not?

Reality is the essence; Buddha is the mind.
What essence is not reality?
What mind is not Buddha?
Mind is Buddha; Mind is reality.
Originally, reality is not reality; reality is just mind.
Originally, mind is not mind; mind is just Buddha.

Learners! Days and months are flying by. Life is not waiting for you. Why you are eating rice and soup, and don’t realize the use of bowl and spoon? Observe!
PHAP LOA (1284 – 1330)

(COMMENT: Time is flying fast. We should practice hard to end the three poisons. Watch the mind and see the essence, even when “Having a cough, uttering a hem, raising eyebrows, winking an eye, grabbing something, walking around…” This approach later led to koan practice, pushing the practitioner into a great doubt to clear all the thoughts for the mind essence being recognized.

Buddha said that he only taught practically – about the suffering, and the end of suffering. Buddha also said that it was very precious to be born as a human being. So, practice hard, don’t waste this life.)

Đại đạo rộng suốt nào có ràng buộc, bản tánh lặng lẽ không thiện không ác.
Bởi do chọn lựa chợt sanh nhiều lỗi, vừa khởi mảy may đã cách xa trời đất.

Phàm thánh vốn đồng một mối, phải quấy đâu có hai đường.
Cho nên biết, tội phước vốn không, cứu cánh nhân quả chẳng thật.

Người người sẵn đủ, kẻ kẻ trọn thành.

Phật tánh Pháp thân như hình như bóng, tùy ẩn tùy hiện, chẳng tức chẳng ly.

Lỗ mũi duỗi thẳng xuống, chân mày nằm ngang mặt, ở trên mắt mà không dễ gì nhìn thấy.

Cần phải tìm xét, đâu chẳng nghe nói “Ba ngàn pháp môn đồng về tấc vuông, hà sa diệu dụng đều ở nguồn tâm” nên nói: Cửa giới cửa định cửa tuệ, ông không thiếu sót, cần phải phản quán nơi mình.

Phàm những tiếng ho tiếng tằng hắng, nhướng mày chớp mắt, tay cầm, chân đi, ấy là tánh gì ? Biết được tánh này, ấy là tâm gì ? Tâm tánh rỗng sáng, cái nào phải, cái nào chẳng phải ?

Pháp tức là tánh, Phật tức là tâm. Tánh nào chẳng phải là pháp ? Tâm nào chẳng phải là Phật ? Tức tâm tức Phật, tức tâm tức pháp. Pháp vốn chẳng phải pháp, pháp tức là tâm. Tâm vốn chẳng phải tâm, tâm tức là Phật.

Các nhân giả ! Ngày tháng dễ dàng qua, mạng người không chờ đợi, sao cam ăn cháo ăn cơm mà chẳng rõ việc bát việc muỗng ? Tham !
Thiền Sư PHÁP LOA (1284 - 1330) –
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Thời gian qua nhanh. Chúng ta hãy tinh tấn để diệt tam độc. Hãy nhìn vào tâm, và hãy thấy tự tánh, ngay cả khi đang “ho, tằng hắng, nhướng mày, chớp mắt, tay cầm, chân đi…” Pháp tu này sau đó dẫn tới pháp tu công án, đẩy người tu vào một niềm nghi lớn để quét sạch tất cả các niệm, để chứng ngộ tự tánh của tâm.

Đức Phật nói ngài chỉ dạy một cách thực dụng – về khổ, và về diệt khổ. Đức Phật cũng nói rằng thân người khó được. Do vậy, hãy tinh tấn tu học, đừng phí một đời này.)

Clinging to nothing, forgetting body and life,
I sat quietly so long that the cold chill spread the bed.
As years passing by in mountain, without a calendar,
I saw daisies blooming and knew the autumn coming.
HUYEN QUANG (1254 – 1334)

(COMMENT: Buddha urged us to cling to nothing. That means we should not cling to anything, even to the scriptures or the Zen masters; Clinging to anything means clinging to a form of self-grasping. How can we cling to nothing?

We live in this world, have in blood the three poisons, and always cling to something.
We are taught from childhood to take pride in our glorious nation, in our blessed religion, in our famous Zen masters, in being successful, and so on.

We are proud of something in the past, of the trophy we won yesterday, of the beautiful poems we wrote last year, and of the sweet memories we had with those we loved. We are also resentful of something in the past, of the childhood poverty we lived in, of the criticism unfairly against us, and of the bitter memories we had when our loved ones leaving.

We also desire for something in the future, for the fame or the glory. We live here now, but our thoughts wander in dream after dream towards an exciting future. And we are scared of some future unknown, uncertain.

Also, living in this world, we have to practically think of the future, have to write a book of prayers for someone we love, have to chant the sutras with our children daily to nurture their spiritual future, and so on. We have to plan, have to think of the future, or have to save money to buy a car next month. We must plan something for the future, but we should not cling to anything in the future. Just be serene and awake.)

HOA CÚC
Bẵng quên thân thế chẳng hề vương
Lặng lẽ ngồi lâu lạnh thấu giường
Năm hết trong non không sẵn lịch
Nhìn xem cúc nở biết trùng dương (Ngày 9 tháng 9 âm lịch gọi là tiết trùng dương)
Thiền Sư HUYỀN QUANG (1254 - 1334) –
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Đức Phật dạy chúng ta giữ tâm vô sở trụ. Nghĩa là chúng ta đừng dính mắc vào bất cứ gì, cho dù là kinh điển hay các vị Thiền Sư; Còn như, dính mắc vào bất cứ gì, có nghĩa là dính mắc vào một hình thức ngã chấp. Làm sao chúng ta có thể không dính mắc vào bất cứ gì?

Chúng ta sống trong thế gian này, mang tam độc sẵn trong máu, và luôn luôn dính mắc vào những gì đó. Chúng ta được dạy từ thơ ấu là hãy tự hào về đất nứơc vinh quang của mình, về tôn giáo ân sủng của mình, về các Thiền Sư nổi tiếng của chúng ta, về thành công, và vân vân…

Chúng ta tự hào về những chuyện gì đó trong quá khứ, về các giải thưởng thắng được hôm qua, về các bài thơ hay chúng ta viết năm ngóai, và về kỷ niệm ngọt ngào chúng ta đã có với những người chúng ta yêu thương. Chúng ta cũng bực bội về nhìêu chuyện quá khứ, về tuổi trẻ nghèo khó mà chúng ta trải qua, về các lời chỉ trích bất công nhắm vào chúng ta, và về các kỷ niệm cay đắng khi những người chúng ta yêu thương rời bỏ ra đi.

Chúng ta cũng thèm múôn có những gì đó trong tương lai, muốn nổi tiếng hay vinh quang. Chúng ta sống nơi đây bây giờ, nhưng các niệm trong tâm chúng ta cứ lang thang từ giấc mơ này sang giấc mơ kia, về hướng một tương lai hào hứng. Và chúng ta sợ hãi những tương lai chưa rõ, bất định.

Thêm nữa, sống trong thế gian này, chúng ta phải thực dụng nghĩ về tương lai, phải viết một cuốn sách các bài kinh để cầu nguyện cho ngườI mà chúng ta yêu thương, phải tụng kinh với các con chúng ta hàng ngày để vun trồng tương lai tâm linh của chúng, và vân vân. Chúng ta phải định kế họach, phải nghĩ về tương lai, hay phải để giành tiền để mua một chiếc xe vào tháng tới. Chúng ta phải họach định cho tương lai, nhưng nhớ đừng có dính mắc vào bất cứ gì trong tương lai. Hãy bình lặng, tỉnh thức.)

If you want to see the Buddha, just perceive in sentient beings
who, ignorantly, don’t know that everyone has their own Buddha.
Remember that a Buddha never deludes sentient beings.

Being aware of the self-nature, a sentient being is Buddha;
Unaware, Buddha is a sentient being.
Upholding the self-nature equally, a sentient being is Buddha;
Slipping the self-nature unrighteously, Buddha is a sentient being.
Your mind already has Buddha; why still looking for Buddha elsewhere?

Thus the sutras said, “When the mind arises, all phenomena arise; when the mind vanishes, all phenomena vanish.”

Thus unenlightened beings are Buddhas, and afflictions are Bodhi.
The previous thought unenlightened makes you an unenlightened being;
The next thought enlightened makes you a Buddha.
The previous thought clinging to scenes is affliction;
The next thought unclinging to scenes is Bodhi.
HUONG HAI (1628 – 1715)

(COMMENT: Should we cling to the present? Some might say living mindfully in the present is wonderful. That is true: Buddha said that it’s very rare to be reborn as a human, and it’s very rare to hear the Buddha’s teachings. Now we have both.
Some might feel that we should not say it’s wonderful now, because Buddha urged us to escape from this burning house as soon as possible. It is true that thousands of people are killing each other in this world, millions of children are living in poverty and many in slavery, and we can feel the unhappiness anywhere we look at, even at our aging bodies.

We should not fall into the sectarian argument. Everything should be practically considered. Look at your mind: everything instantly empties itself; how can we say we should stay with the so-called wonderful present? When the mind still clings to any trace, you get stuck in this samsara world -- just like an ox trying to escape from the burning house through a window, with all its head and body already outside, but its tail finds no way to get through that window. In the blissful realization, there is no past, no future, no present; but, does a thought last ten thousand years?)

Muốn cần thấy Phật cứ nhận nơi chúng sanh, chỉ vì chúng sanh mê không tự biết có Phật, chớ Phật đâu có làm mê chúng sanh.

Ngộ được tự tánh của mình thì chúng sanh là Phật, mê tự tánh của mình thì Phật là chúng sanh. Giữ được tự tánh của mình bình đẳng thì chúng sanh là Phật, để tự tánh mình gian hiểm thì Phật là chúng sanh. Tâm ta sẵn có Phật, còn tìm Phật nơi nào?

Nên kinh nói: “Tâm sanh thì các pháp sanh, tâm diệt thì các pháp diệt.”

Phàm phu tức là Phật, phiền não tức là bồ-đề. Niệm trước mê là phàm phu, niệm sau giác là Phật. Niệm trước chấp cảnh là phiền não, niệm sau ly cảnh là bồ-đề.
Thiền Sư HƯƠNG HẢI (1628 - 1715) –
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Chúng ta có nên trụ tâm vào hiện tại? Một vài vị có thể nói rằng sống tỉnh thức trong hiện tại là tuyệt vời. Điều đó đúng: Đức Phật nói thân người khó được, và Phật Pháp khó nghe. Bây giờ chúng ta có cả hai. Một vài vị có thể cảm thấy rằng chúng ta không nên nói hiện tại là tuyệt vời, bởi vì Phật thúc giục chúng ta thóat ra khỏi nhà lửa càng sớm càng tốt. Sự thật là nhiều ngàn người đang giết nhau trên thế gian này, nhiều triệu trẻ em đang sống nghèo khó và nhiều em sống cảnh nô lệ, và chúng ta có thể cảm nhận sự đau khổ bất cứ nơi nào chúng ta nhìn tới, ngay cả trong tấm thân đang lão hóa của chúng ta.

Chúng ta không nên rơi vào cuộc tranh luận bộ phái. Nên cứu xét mọi thứ một cách thực dụng. Hãy nhìn vào tâm bạn: mọi thứ ngay tức khắc tự hóa thành không; làm sao chúng ta có thể nói chúng ta nên an trụ với cái gọi là hiện tại tuyệt vời? Khi tâm vẫn còn dính vào bất kỳ chút tì vết nào, bạn vẫn kẹt trong cõi luân hồi này – y hệt như một con trâu tìm cách thoát ra khỏi nhà lửa xuyên qua một cửa sổ, với tòan bộ đầu và thân đã ra ngòai rồi, nhưng đuôi thì không cách nào qua khỏi cửa sổ. Trong niềm chứng ngộ hân hoan, không hề có quá khứ, không hề có tương lai, không hề có hiện tại; nhưng, có phải một niệm kéo dài tới vạn năm?)

Precious jewels are hidden in the stone.
Lotus grow from the mud.
Once enlightened, you will know that
the world of birth and death is Buddha land.
MINH LUONG (circa 17th century)

(COMMENT: Is the world of birth and death truly Buddha land? Is samsara truly nirvana? Buddha sidestepped the philosophical side, and urged his students to practically master the mind. Buddha once asked Rahula to let the mind be like a river receiving and flowing, or be like a fire receiving and burning all things thrown into. Nothing could be clung to in that river or fire. Flowing all things, burning all things… What would remain after that? The emptiness?

It’s very hard to have a mind being like a river or a fire. Again and again, we cling to something we treasure, to the image we regard as beauty, or to the admiration we expect after a victory. Consciously or unconsciously, we cling to something most of the time.

Sometimes you knew that. You attended a concert, listened to your favorite music, and went home with joy. Then you sat meditation as usual, and went to sleep comfortably, happily. Did you hear some nice melody hovering around you after the concert, on the way home, in sitting meditation, while trying to sleep, or even many days later?
Or, you held a hand of a beautiful girlfriend decades ago, and now still feel her trembling hand in your palm when the pleasant memory comes back… We love to cling to something, we love to stay in this samsara.

How can we live with the insight that everything empties itself? A powerful tool is koan practice. Zen Master Duy Luc always asked his students to pick a hard koan that could generate a great doubt to wipe out all things in the mind, “to wipe out even the Buddha image in your mind to realize the self-nature.” He wrote dozens of books on koan practice, taught in many Zen temples in Vietnam and abroad, had a huge impact on many Buddhists, and just passed away few years ago.

Try a koan. Who is reading this line? A river, or a fire, or the emptiness?)

Ngọc quí ẩn trong đá
Hoa sen mọc từ bùn
Nên biết chỗ sanh tử
Ngộ vốn thật Bồ-đề.

(Mỹ ngọc tàng ngoan thạch
Liên hoa xuất ứ nê
Tu tri sanh tử xứ
Ngộ thị tức Bồ-đề.)
Thiền Sư MINH LƯƠNG – Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Có phải cõi sinh tử thật sự là cõi Phật? Có phải phiền não thực sự là Niết Bàn? Đức Phật đã tránh bàn khía cạnh triết học, và thúc giục môn đệ phải thực dụng làm chủ được tâm. Một lần, Đức Phật yêu cầu ngài Rahula hãy để tâm như một dòng sông đón nhận và cuốn trôi đi, hay là giữ tâm như ngọn lửa đón nhận và thiêu rụi mọi thứ ném vào. Không có pháp nào có thể dính mắc vào được trong dòng sông đó hay ngọn lửa đó. Cuốn trôi tất cả các pháp, thiêu rụi tất cả các pháp… Cái gì sẽ còn lại sau đó? Tánh Không?

Rất khó giữ tâm như sông hay như lửa. Cứ liên tục, chúng ta mải dính mắc vào những gì chúng ta trân quý, vào các hình ảnh chúng ta xem là đẹp, hay vào sự tán thưởng mà chúng ta mong đợi sau một chiến thắng. Một cách ý thức hay vô thức, chúng ta đều dính mắc vào những gì đó hầu hết thời gian.

Đôi khi bạn biết thế. Bạn dự một buổi hòa nhạc, nghe các ca khúc bạn yêu thích, và về nhà với niềm vui. Rồi bạn ngồi thiền như thường lệ, và rồi ngủ một cách thỏai mái, hạnh phúc. Bạn có nghe một vài âm điệu dịu dàng vây quanh bạn sau buổi hòa nhạc, trên đường về nhà, khi ngồi thiền, trong khi dỗ giấc ngủ, hay ngay cả nhiều ngày sau đó?
Hay bạn đã nắm tay một bạn gái xinh đẹp nhiều thập niên trứơc, và bây giờ vẫn còn cảm thấy bàn tay nàng run rẩy trong bàn tay của bạn khi kỷ niệm êm dịu trở lại… Chúng ta ưa thích dính mắc vào điều gì đó, chúng ta yêu thích ở lại cõi luân hồi này.

Làm cách nào chúng ta có thể sống với cái nhìn rằng vạn pháp tự trở thành không? Một công cụ mãnh liệt là pháp tu công án. Thiền Sư Duy Lực luôn luôn yêu cầu học trò của ngài chọn một công án khó, để có thể khởI lên một niềm nghi lớn nhằm quét sạch mọi thứ trong tâm, “để quét sạch ngay cả hình ảnh Đức Phật trong tâm của quý vị để nhận ra tự tánh.” Thầy đã viết hàng chục sách về pháp tu công án, dạy ở nhiều Thiền đường tại Việt Nam và hải ngọai, có ảnh hưởng lớn trên nhiều Phật Tử, và mới viên tịch vài năm trước.

Hãy thử một công án. Ai đang đọc dòng chữ này? Một dòng sông, hay một ngọn lửa, hay là Tánh Không?)

Appearing clearly all day and night,
the self nature manifests suitably.
Seeing the true eternity acting through the six senses,
you will move across, up and down
among all phenomena with complete enlightenment.
CHAN NGUYEN (1647 – 1726)

(COMMENT: Many Zen masters believe that koan meditation solely might not be helpful. While reviving the 700-year-old Truc Lam Zen School to become the largest Zen school in Vietnam now, the well-known Zen Master Thanh Tu gave his dozens of Zen monasteries a new curriculum in which the koan study is only a part. This Zen master emphasizes mindfulness of the mind with an approach he called Tri Vong, meaning Knowing the False – urging meditator to watch the mind, to be mindful of the false thoughts, and not to wander with them. While the false thinning out, the emptiness, or the True Mind, would be realized. Then meditator should live with this realization all day and night; this stage is called Song Voi Ong Chu, meaning Living With The Chief.)

Bày hiện rõ ràng được suốt ngày,
Đây là tự tánh mặc phô bày.
Chân thường ứng dụng sáu căn thấy,
Muôn pháp dọc ngang giác ngộ ngay.

(Hiển hách phân minh thập nhị thì,
Thử chi tự tánh nhậm thi vi.
Lục căn vận dụng chân thường kiến,
Vạn pháp tung hoành chánh biến tri.)
CHÂN NGUYÊN (1647 - 1726) –
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Nhiều Thiền Sư tin rằng pháp tu công án đơn độc có thể không lợi ích. Trong khi hồi phục dòng Thiền Trúc Lâm đã có từ 700 năm trước để trở thành Thiền phái lớn nhất ở VN bây giờ, vị Thiền Sư Thanh Từ nổi tiếng đã trao cho hàng chục Thiền viện của ngài một giáo trình mới, trong đó học về công án chỉ là một phần thôi. Thiền Sư này nhấn mạnh sự tỉnh thức của tâm với pháp mà ngài gọi là Tri Vọng, nghĩa là nhận biết các vọng – thúc giục thiền gia hãy nhìn tâm, hãy tỉnh biết các vọng niệm, và đừng lang thang với chúng. Khi các vọng mỏng dần đi, thì Tánh Không, tức Chân Tâm, sẽ được nhận ra. Rồi thì thiển gia hãy sống với chứng ngộ này cả ngày đêm; giai đoạn này gọi là Sống Với Ông Chủ.)

Orginally, from the void of origin,
following the emptiness to come
and then to leave along the emptiness,
we originally neither come nor leave.
How can birth and death bother us?
NHU TRUNG LAN GIAC (1696 – 1733)

(COMMENT: Birth and death? The world-renowned Zen Master Nhat Hanh answered, “No birth, no death.” Currently the most famous Vietnamese Zen master, he has established many Zen monasteries worldwide, authored dozens of books on Buddhism, and promoted world peace via Engaged Buddhism. He emphasized breathing meditation, and wrote many beautiful poems on mindfulness.

He said in a dharma talk in The Peace Walk 2002:

Breathing in--I feel I am alive.
Breathing out--I smile to life.

Is Zen Master Nhat Hanh’s explanation on birth and death different from the ancient Zen Master Nhu Trung Lan Giac’s?
Should you have your own explanation and your own experience on life?)

Vốn từ không gốc
Từ không mà đến
Lại từ không mà đi
Ta vốn không đến đi
Tử sanh làm gì lụy.

(Bản tùng vô bản
Tùng vô vi lai
Hoàn tùng vô vi khứ
Ngã bản vô lai khứ
Tử sanh hà tằng lụy.)
Thiền Sư NHƯ TRỪNG LÂN GIÁC (1696 - 1733) –
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Sinh và tử? Nhất Hạnh, vị Thiền Sư nổi tiếng thế giới, đã trả lời, “Không sống, không chết.” Hiện là vị Thiền Sư Việt Nam nổi tiếng nhất, ngài đã lập nhiều Thiền viện khắp thế giới, sọan hàng chục sách về Phật Giáo, và kêu gọi hòa bình thế giới xuyên qua Phật Giáo Dấn Thân. Ngài nhấn mạnh pháp thiền hơi thở, và viết nhiều bài thơ hay về tỉnh thức.

Ngài nói trong một buổi pháp thọai trong Cuộc Đi Bộ Hòa Bình 2002:

Thở vào – Tôi thấy tôi sống
Thở ra – tôi mỉm cười với đời.

Giải thích của Thiền Sư Nhất Hạnh về sinh tử có khác với giải thích của Thiền Sư Như Trừng Lân Giác thời xưa không?
Bạn có nên có giải thích riêng, và nên có riêng kinh nghiệm của bạn về cuộc đời?)

Understanding that the Great Way has no words,
entering the gate of nonduality,
completing the countless teachings –
Who would be that future dharma heir?
TINH TUYEN (1674 – 1744)

(COMMENT: The meditation traditions in Vietnam mostly came from China centuries ago. Some Zen schools transformed into new ones, and the teaching from Bodhidharma reincarnated in new forms and in new historical contexts.
In the twentieth century, a different tradition came – without any koan.
The Theravada Buddhism spread to Vietnam, first from Cambodia and later from Thailand, and revealed Vipassana meditation as a powerful tool to calm the mind and an understandable way to liberation.
Is there any difference between Zen and Vipassana? Are they different approaches to master the mind? Do they belong to the countless teachings that we have to practice?
And, is there only one taste of liberation?)

Đạo cả không lời
Vào cửa chẳng hai
Pháp môn vô lượng
Ai là kẻ sau.

(Chí đạo vô ngôn
Nhập bất nhị môn
Pháp môn vô lượng
Thùy thị hậu côn.)
Thiền Sư TÍNH TUYỀN (1674 - 1744) –
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Các dòng Thiền tại VN hầu hết từ Trung Quốc truyền sang từ nhiều thế kỷ trước. Một vài dòng Thiền chuyển hóa thành các Thiền phái mới, và giáo pháp từ Bồ Đề Đạt Ma lại tái sinh trong các hình thức mới và trong hòan cảnh lịch sử mới.
Trong thế kỷ hai mươi, một truyền thống khác đã truyền sang – mà không có công án.
Phật Giáo Theravada, còn gọi là Nam Tông, truyền sang Việt Nam, trứơc tiên là từ Cam Bốt và sau đó là từ Thái Lan, và đã đem vào pháp Thiền Vipassana, còn gọi là Thiền Minh Sát, như một công cụ mãnh liệt để an tâm và như một lối đi tới giải thóat có thể hiểu được.
Có dị biệt nào giữa Thiền Tông và Vipassana? Có phải đó là những pháp khác nhau để làm chủ tâm mình? Có phải hai pháp này nằm trong vô lượng pháp môn mà chúng ta phải tu tập? Và, có phải chỉ có một vị của giải thóat?)

All things are formless,
unborn, undying.
Thus there is nothing attainable.
Thus truly the Buddha spoke.
HAI QUYNH (1728 – 1811)

(COMMENT: Watch your mind. Is the mind formless? The image comes and goes; the mind sees the image coming and going. The sound comes and goes; the mind hears the sound coming and going. Because the mind is formless, it can reflect all things coming and going in countless forms. Also because it is formless, the mind could manifest as the image you see, and as the sound you hear. The image is a state of the mind. Similarly, the sound is a state of the mind. See that.

A student once asked Zen Master Tich Chieu about Zen. This old monk, also my root teacher, pointed to the front yard of the temple, and said, “The puddle is the Buddha.”)

Các pháp không tướng
Chẳng sanh chẳng diệt
Bởi không chỗ được
Là thật Phật nói.

(Chư pháp không tướng
Bất sanh bất diệt
Dĩ vô sở đắc
Thị chân Phật thuyết.)
Nói xong, Sư ngồi yên lặng thị tịch.
Thiền Sư HẢI QUÝNH hiệu TỪ PHONG (1728 - 1811) – Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Hãy nhìn vào tâm. Có phải tâm không có hình tướng? Hình ảnh tới và đi; tâm nhìn thấy hình ảnh tới và đi. Âm thanh tới và đi; tâm nghe âm thanh tới và đi. Bởi vì tâm không hình tướng, tâm có thể hiển lộ các pháp tới và đi trong vô lượng hình tướng. Cũng bởi vì là vô tướng, nên tâm có thể hiển lộ như là hình ảnh mà bạn thấy, và như âm thanh mà bạn nghe. Hình ảnh là một trạng thái của tâm.
Tương tự, âm thanh là một trạng thái của tâm. Hãy thấy thế.

Một lần, một học trò hỏi Thiền Sư Tịch Chiếu về Thiền. Vị sư cao tuổi này, cũng là bổn sư của tôi, đã chỉ vào sân trước của chùa, và nói, “Vũng nứơc trứơc sân là Phật.”)

The highest class person practices the teachings of inaction.
The second class person cultivates blessedness and wisdom.
The third class person does good and avoids evil.
The fourth class person is proficient in the Three Baskets of Buddhist Scriptures.
TUONG QUANG (1741 – 1830)

(COMMENT: Who could step into the realm of inaction -- the profound mind of Nirvana? Was that Venerable Mahakasyapa, who smiled when Buddha twirled a flower before the assembly of monks, and in another occurrence was invited by Buddha to share the seat?

This Zen poem divides practicing Buddhists into four groups: the highest class are those who drop all things, transcend all good and evil; second are those who practice the Bodhisattva Way, cultivate both blessedness and wisdom; third are those who practice the normal way – doing good and avoiding evil; and fourth are those who memorize Buddhist Scriptures and don’t practice the Buddha’s teachings.

We should ask the following question here: who has gone beyond both good and evil?
In The Dhammapada, Buddha says in verse 39 that the person who drops all good and evil has no fear at all, in verse 97 that the person who destroys causes for all good and evil is the ultimate human, in verse 126 that the person who does not cling to all good and evil attains Nirvana, in verse 267 that the person who throws out all good and evil is called a monk, and in verse 412 that the person who transcends the ties of all good and evil is called by Buddha a brahman.

Just be compassionate, do good deeds, and see that nobody has ever done anything and that nothing has ever been done.)

Người bậc nhất tu pháp vô vi
Người bậc nhì phước tuệ đầy đủ
Người bậc ba làm thiện chừa ác
Người bậc tư tam tạng tinh thông.

(Nhất đẳng nhân tu vô vi pháp
Nhị đẳng nhân phước tuệ song tu
Tam đẳng nhân hành thiện trở ác
Tứ đẳng nhân tam tạng tinh thông.)
Đại Sư TƯỜNG QUANG (1741-1830) –
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Ai có thể bứơc vào cảnh giới của vô vi – của Niết Bàn Diệu Tâm? Có phải đó là ngài Ma Ha Ca Diếp, vị sư mỉm cười khi Phật cầm hoa lên xoay nhẹ trứơc tăng chúng, và trong trường hợp khác đã được Phật mời chia sẻ chung chỗ ngồi?

Bài thơ Thiền này chia Phật Tử làm bốn nhóm: bậc nhất là những vị buông bỏ vạn pháp, siêu vượt cả thiện ác; bậc nhì là người tu Bồ Tát Hạnh, vun trồng phứơc và huệ; bậc ba là tu pháp bình thường – làm lành và lánh dữ; và bậc tư là những vị thuộc Kinh Phật mà không tu theo lời Phật dạy.

Chúng ta nên hỏi câu này: Ai đã vượt qua cả thiện và ác?
Trong Kinh Pháp Cú, Đức Phật nói trong đoạn 39 rằng người đã buông bỏ cả thiện và ác thì không sợ hãi gì, nói trong đoạn 97 rằng người đã phá hủy các nhân duyên cho mọi pháp thiện và ác là người tối thắng, nói trong đoạn 126 rằng người không trụ vào tất cả pháp thiện và ác thì thành tựu Niết Bàn, nói trong đoạn 267 rằng người đã ném bỏ hết mọi pháp thiện và ác thì được gọi là một vị sư, và nói trong đoạn 412 rằng người vượt qua sự trói buộc của mọi pháp thiện và ác thì được Phật gọi là một vị Bà La Môn.

Hãy từ bi, hãy làm việc thiện, và hãy thấy rằng không có ai đã từng làm bất cứ gì, và rằng không hề có việc gì đã từng được làm.)

Realizing that the mind is void, and the scene is still,
you will go beyond the holy and unholy.
If your thought clings to scenes, sensations will arise,
and ten thousand fetters will restrain you.
The heavenly beings, human beings
and all phenomena are ultimately in here.
The ‘I’ and the others are just one – originally, the mind only.
THONG VINH (circa 19th century)

(COMMENT: The scene is still? How can we know and experience that the scence is quiet, silent, soundless, and transquil? The world always has some noise. Listen to your mind; you could hear that the mind always makes some noise.
Nearly thirty years ago, I asked Zen Master Tich Chieu, “Why the Shurangama Sutra says that the existence of all phenomena is the mind nature, and that the mind nature is the existence of all phenomena?”
The Zen master replied, “All the waves are water.”)

Tâm không cảnh lặng vượt thánh siêu phàm
Ý nhiễm tình sanh muôn mối trói buộc
Trời người các pháp trọn tại trong đây
Ta người một thể gốc chỉ là tâm.

(Tâm không cảnh tịch việt thánh siêu phàm
Ý nhiễm tình sanh vạn đoan hệ phược
Thiên nhân chư pháp tận tại kỳ trung
Bỉ ngã nhất thể nguyên bản duy tâm.)
Đại Sư THÔNG VINH – 19 th century –
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Cảnh vắng lặng? Làm sao chúng ta có thể biết và kinh nghiệm rằng các cảnh vẫn đang vắng lặng, im lặng, vô thanh, và tịch mịch? Thế giới luôn luôn có vài tiếng động. Hãy lắng nghe tâm của bạn; bạn có thể nghe rằng tâm luôn luôn gây ra vài tiếng động.
Gần ba mươi năm trứơc, tôi hỏi Thiền Sư Tịch Chiếu, “Tại sao Kinh Lăng Nghiêm nói rằng toàn tướng tức tánh, và rằng toàn tánh tức tướng?
Thiền Sư trả lời, “Toàn sóng tức nước.”)

Serene, serene – that mirror has no shades.
Luminous, luminous – that diamond has no features.
Clearly, clearly – it is not a thing; it is not nothing.
Tranquil, tranquil – it is emptiness; it is not emptiness.
NGUYEN THIEU (1648 – 1728)

(COMMENT: The mind nature is serene and luminous; however, the mind nature is not a thing, and not nothing. How can we realize the mind nature? Many Zen masters say that that is gateless, that everyone has to jump into it alone, and that there is no step-by-step to enter it. Why gateless? Because it is originally emptiness, and it is not a thing. Let’s suppose you have meditated for a long time, and now you know how to keep your mind pure and calm, but you could not realize the mind nature. The koan some Zen masters prefer to give you in this case might be “At the top of a 100-foot pole, how can you step forward?”

After practicing breathing meditation for a while, you can feel the breath smoothly coming and going, feel some parts of your body moving accordingly to the spreading breath, see the thought emptying itself when you watch it; now try this approach: listen to the silence. You know that we always hear something, even in city or in forest, the lovely sound or the unpleasant noise. Sometimes we hear from the past we love to recall, the songs we wrote decades ago or the sweet voices of our childhood friends.

Now listen to the silence, to the state of mind before any sound arising. If you hear some weird sound in the head, just ignore it; only listen to the silence before the sound arising. Feel the breath spreading in and out you body, and listen to the silence.

Any sound coming and going is just a state of mind; the silence before the sound is also a state of mind. You are listening to the mind, and you are listening to the nature of listening. The Shurangama Sutra taught this way of meditation. Just listen to the state of mind before the sound arising. This is not different from the Thoai Dau Meditation, or Huatou Meditation, when you observe the mind before any thought arising. Now listen to the silence all day and night. Try it.)

Lặng lẽ gương không bóng
Rỡ rỡ châu chẳng hình
Rõ ràng vật phi vật
Vắng vẻ không chẳng không.

(Tịch tịch kính vô ảnh
Minh minh châu bất dung
Đường đường vật phi vật
Liêu liêu không vật không.)
Thiền Sư NGUYÊN THIỀU (1648 - 1728) –
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Bản tâm, còn gọi là tự tánh, thì vắng lặng và chiếu sáng; tuy nhiên, bản tâm không phải là một vật, và cũng không phải không có gì. Làm sao chúng ta có thể chứng ngộ bản tâm? Nhiều Thiền Sư nói rằng đây là không cửa, rằng mọi người phải nhảy vào đất này đơn độc, và rằng không có lối đi từng bước để vào. Tại sao không cửa? Bởi vì nó vốn là rỗng rang, và vì nó không phải là một vật gì. Giả thiết rằng bạn đã tập thiền từ lâu rồi, và bây giờ bạn biết cách giữ cho tâm thanh tịnh và bình lặng, nhưng bạn chưa có thể chứng ngộ được bản tâm. Công án mà một số Thiền sư lựa chọn để trao cho bạn trong trừơng hợp này có thể là “Nơi đỉnh đầu sào trăm trượng, làm sao ngươi có thể bước tới trứơc?”

Sau khi thiền tập hơi thở một thời gian, bạn có thể cảm thấy hơi thở dịu dàng đến và đi, cảm thấy một số nơi trong thân chuyển động theo hơi thở đang lan tỏa, thấy niệm tự biến mất khi bạn nhìn tới; bây giờ hãy thử cách này: lắng nghe sự vắng lặng. Bạn biết rằng chúng ta luôn luôn nghe tiếng gì đó, dù trong thành phố hay trong rừng, âm thanh dễ thương hay tiếng ồn khó chịu. Đôi khi chúng ta nghe từ quá khứ mà chúng ta ưa thích nhớ lại, các ca khúc mà chúng ta đã viết nhiều thập niên trứơc hay là giọng nói ngọt ngào của các bạn thời thơ trẻ.

Bây giờ hãy lắng nghe sự vắng lặng, nghe trạng thái của tâm trứơc khi bất kỳ âm thanh nào khởi dậy. Nếu bạn nghe vài âm thanh kỳ dị trong đầu, cứ bỏ mặc chúng; chỉ lắng nghe sự vắng lặng trứơc khi âm thanh khởi dậy. Hãy cảm thấy hơi thở lan tỏa vào và ra thân bạn, và hãy lắng nghe sự vắng lặng.

Bất kỳ âm thanh nào đến và đi đều chỉ là một trạng thái của tâm; sự vắng lặng trứơc khi âm thanh khởi dậy cũng là một trạng thái của tâm. Bạn đang lắng nghe tâm, và bạn đang lắng nghe tánh nghe. Kinh Lăng Nghiêm dạy cách thiền tập này. Hãy lắng nghe trạng thái của tâm trứơc khi âm thanh khởi dậy. Pháp này không khác pháp Thiền Tham Thọai Đầu, khi bạn nhìn vào tâm trứơc khi niệm khởi. Bây giờ hãy lắng nghe sự vắng lặng suốt mọi thời. Hãy tập thử đi.)

You should know that the way of Zen must be asked, investigated and enlightened by yourself, neither by others nor by things.

Layman Pang once asked Zen Master Mazu, “Who is companionless among all phenomena?”
Mazu said, “After you swallow all the water in West River in one gulp, I will tell you.”

Is that the answer? Or something marvellous here? Or pointing directly to the person not making friends with all phenomena? Or implying in that the secret not for transmission?

Investigate every bit of that koan, seek to get to the ultimate; don’t distort intentionally, don’t explain wrongly with your own opinion, also don’t throw it all away.

Even busy at work, you should keep your mind on the koan like that; even at leisure time, keep investigating like that.

Disregard the spot almost-cooked, disregard the spot near-raw; also don’t discuss that “the person going to the ultimate, and the story of the ultimate” is whether one or two, whether existence or non-existence, whether unholy or holy, whether reasonableness or sensibleness, whether secularness or Buddhist dharma. Keep observing your mind like that, then suddenly you would see the mind blossom vastly -- and you will get enlightened profoundly, and laugh joyfully.
THACH LIEM (circa 17th century)

(COMMENT: Zen Master Thach Liem had a heart of a loving grandmother, and gave very clear instructions on how to do koan practice. Just investigate a koan all day and night. Always keep your mind on the koan, watch it, observe it, investigate it, but don’t cling to any thought. No further comment should be given here.)

Nên biết rằng thiền đạo quí tự mình tham cầu, tự mình giác ngộ, chẳng phải do ở người khác, do ở sự vật vậy.

Chẳng thấy Bàng Công hỏi Mã Đại Sư rằng: “Cái người chẳng làm bạn cùng vạn pháp ấy, là người thế nào?”
Đại Sư nói rằng : “Bao giờ ngươi uống một hơi hết cả nước sông Tây Giang, ta sẽ nói với ngươi.”

Lời nói ấy, có phải là câu trả lời chăng ? Hay tỏ ra một cơ vi mầu nhiệm gì khác chăng? Hay chỉ thẳng cái người chẳng cùng vạn pháp làm bạn chăng ? Hay có cái bí mật chẳng truyền, ngụ ở trong ấy chăng ?

Thử đem ra suy gẫm từng lẽ, tìm cho đến cứu cánh; chẳng khá xuyên tạc một cách cưỡng ép, đem ý thức riêng mà giải nghĩa quấy quá, lại chẳng nên nhất thiết bỏ qua;

nên làm sao trong bận rộn cũng cứu cánh như thế, nhàn hạ cũng cứu cánh như thế, dầu gặp cảnh nghịch bế tắc chẳng thông cũng cứu cánh như thế; mặc kệ chỗ sống gần chín, chỗ chín gần sống, lại chớ bàn đến “con người đi đến cứu cánh và câu chuyện cứu cánh” ấy là một là hai, là có là không, là phàm là thánh, là lý là tình, là đời là phép Phật; dụng tâm đến đó, rồi bỗng nhiên trong trí mở mang rộng rãi, đại giác ngộ và cười xòa lên.
THẠCH LIÊM (~ 17th century) –
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Thiền Sư Thạch Liêm có quả tim của một bà cụ yêu thương con cháu, và đã cho hướng dẫn rõ ràng về cách tập thiền công án. Hãy khảo sát một công án súôt mọi thời. Luôn luôn chú tâm vào công án, nhìn nó, quan sát nó, khảo sát nó, nhưng đừng dính vào bất kỳ niệm nào. Không nên đưa thêm lời bình nào nơi đây.)

Over seventy years in this realm,
living harmoniously with emptiness and existence,
I now fulfill the vow, prepare to go home,
and don’t need to ramble about for the way of Patriarchs.
LIEU QUAN (? – 1743)

(COMMENT: When you realize the true nature of phenomena, you see that emptiness and existence are inseparable. Living harmoniously with emptiness and existence is indeed living with the realization that emptiness is inseparable from existence.
From that realization, wisdom arises along with compassion, and you understand that wisdom is inseparable from compassion. You are inseparable from the world.

Buddha says that we all have had countless lives, and that we and all sentient beings have been former relatives in some ways. In another explanation, we should see that all beings have been our fathers or mothers in previous lives.

Think of that, have that feeling, see that feeling spreading throughout your body and the world, and wish for all beings to be happy and liberated.)

Hơn bảy mươi năm ở cõi này,
Không không sắc sắc thảy dung thông
Hôm nay nguyện mãn về quê cũ
Nào phải bôn ba hỏi Tổ tông.

(Thất thập dư niên thế giới trung
Không không sắc sắc diệc dung thông
Kim triêu nguyện mãn hoàn gia lý
Hà tất bôn man vấn tổ tông.)
Thiền Sư LIỄU QUÁN (? - 1743) –
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Khi bạn nhận ra tánh thật của vạn pháp, bạn thấy rằng Không và Có không hề tách rời nhau. Sống hòa hợp với Không và Có thực sự là sống với chứng ngộ rằng Tánh Không thì không hề lìa xa cái Đương Hữu, cái Đương Thể.
Từ chứng ngộ đó, trí tuệ khởi lên cùng với từ bi, và bạn hiểu rằng trí tuệ thì không tách rời từ bi. Bạn không hề tách rời với thế giới.

Đức Phật nói rằng chúng ta đều đã từng trải qua vô lượng kiếp, và rằng chúng ta và tất cả chúng sinh nguyên là quyến thuộc xa xưa trong cách nào đó. Trong một giải thích khác, chúng ta nên xem rằng tất cả chúng sinh đã từng là cha hay là mẹ chúng ta ở các kiếp trứơc.

Hãy nghĩ như thế, hãy có cảm giác như thế, hãy thấy cảm giác đó lan tỏa tòan thân chúng ta và khắp thế giới, và hãy ước nguyện cho tất cả chúng sinh hạnh phúc và được giải thóat.)

Sitting still on Dai Hung Mountain so many years,
my body is ending; but truly the way is not.
Holding the six words constantly, being preordained,
I now pass them on to future generations, revealing the way of Zen.
PHO TINH (circa 19th century)

(COMMENT: Nowadays, a majority of Vietnamese Buddhists practice the Pure Land teachings, keep “holding the six words” -- reciting the name of Amitabha Buddha and wishing to be reborn in the Pure Land. Many of them practice together Zen and the Pure Land. Is Zen different from the Pure Land school? The debate is still going on. Some, including Zen Master Pho Tinh, say the two schools are not different.)

(To be continued)

Nhiều năm ngồi tịnh núi Đại Hùng
Quả thật thân cùng đạo chẳng cùng
Sáu chữ chuyên trì thân thọ ký
Truyền mãi đời sau sáng Tổ tông.

(Kinh niên tĩnh tọa Đại Hùng phong
Thật thị thân cùng đạo bất cùng
Lục tự chuyên trì thân thọ ký
Lưu truyền hậu thế hiển tông phong.)
Đại Sư PHỔ TỊNH (circa 19th century) –
Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Hiện nay, đa số Phật Tử Việt Nam tu theo pháp Tịnh Độ, liên tục “thọ trì sáu chữ” – niệm danh hiệu Phật A Di Đà và nguyện sinh vào cõi Tịnh Độ. Trong đó, nhiều người song tu cả Thiền Tông và Tịnh Độ. Có phải Thiền khác với Tịnh Độ? Cuộc tranh luận vẫn đang tiếp diễn. Một số vị thầy, trong đó có Thiền Sư Phổ Tịnh, nói rằng hai tông phái này không khác gì nhau.)

The mind seal of Buddhas is unfeigned, encompassing the universe, neither deficient nor excessive, neither going nor coming, neither gaining nor losing, neither one nor difference, neither infinite nor finite, having nowhere to arise or vanish, and neither far apart nor close by. It is grudgingly named like that, just only for comparison with unreal circumstances.

TỲ-NI-ĐA-LƯU-CHI (VINITARUCI) (? - 594)

(COMMENT: We came to this world, and will be gone some day. Millions of children around the world are suffering from hunger and abuse, while other millions enjoy the luxury and comfort. The suffering is real. Then, what is companionless among all those phenomena? What is unmoving while we come and go? Could we swallow all the water in a river in one gulp to have the answer?

Look at the river: the waves arise and vanish, but the nature of water is unmoving; the waves constinuously transform into countless forms, but the wetness always encompasses all them. Look at the mirror: the images appear and disappear, but the nature of mirror is unmoving; the images constinuously transform into countless forms, but the luminousness always encompasses all them. Look at that and feel that, with all things in front of your eyes, and with all feelings in your body.

If you think that explanation is too abstract, you can try something more concrete. You know, Zen should be fun. Now relax, breathe gently, and feel the breaths coming and going. Feel that. Gently feel the breaths coming and going. Try to see as an outsider that the body, not your body, is breathing, while the breath is transforming endlessly. You would feel that the breath becomes one with your body, and then later the breath becomes one with your body and your mind.

Now you feel that you are the river and all the waves; also you feel you are the mirror and all the images. You feel that the breath is tranforming endlessly, and your body and your mind too. You feel that you have no self at all, and you are changing constinuously. The question here is: what is unmoving alongside all the waves and images?
Now watch your mind: thought comes and goes, tranforming endlessly. Now see the mind seal – unborn, uncreated, undying.)

Tâm ấn của chư Phật, không có lừa dối, tròn đồng thái hư, không thiếu không dư, không đi không lại, không được không mất, chẳng một chẳng khác, chẳng thường chẳng đoạn; vốn không có chỗ sanh, cũng không có chỗ diệt, cũng chẳng xa lìa, mà chẳng phải chẳng xa lìa. Vì đối với vọng duyên mà giả lập tên ấy thôi.

TỲ-NI-ĐA-LƯU-CHI (VINITARUCI) (? - 594) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Chúng ta tới thế giới này, và sẽ có ngày ra đi. Hàng triệu trẻ em khắp thế giới đang thọ khổ vì đói và lạm dụng, trong khi nhiều triệu người khác hưởng dụng xa hoa và tiện nghi. Đau khổ có thực. Vậy, pháp gì không cùng muôn pháp làm bạn? Pháp gì bất động trong khi chúng ta tới và đi? Chúng ta có thể hớp một ngụm cạn hết dòng sông để có câu trả lời không?

Hãy nhìn dòng sông: các đợt sóng khởi lên và biến mất, nhưng tánh của nước vẫn bất động; sóng liên tục chuyển hóa thành vô lượng hình tướng, nhưng tánh ướt luôn luôn bao trùm tất cả. Hãy nhìn vào gương: ảnh hiện ra và biến đi, nhưng tánh của gương vẫn bất động; ảnh liên tục chuyển hóa thành vô lượng hình tướng, nhưng tánh sáng luôn luôn bao trùm tất cả. Hãy nhìn vạn pháp trứơc mắt bạn, và hãy cảm nhận như thế, với tất cả cảm xúc trong tòan thân của bạn.

Nếu bạn nghĩ rằng giải thích như thế quá trừu tượng, bạn có thể thử nghiệm cụ thể hơn như sau. Bạn biết, Thiền nên là vui chứ. Bây giờ hãy thỏai mái, thở dịu dàng, và hãy cảm nhận hơi thở vào và ra. Hãy cảm nhận như thế. Hãy dịu dàng cảm nhận hơi thở đến và đi. Hãy thử thấy như một người đứng ngòai nhìn vào thân, như không còn là thân của bạn, đang thở, trong khi hơi thở chuyển hóa không ngưng nghỉ. Bạn sẽ cảm nhận rằng hơi thở trở thành một với thân của bạn, và rồi hơi thở trở thành một với thân và tâm của bạn.

Bây giờ bạn cảm nhận rằng bạn là dòng sông và là tòan bộ sóng; bạn cũng cảm nhận rằng bạn là gương và là tòan bộ ảnh. Bạn cảm nhận rằng hơi thở đang chuyển hóa không ngưng nghỉ, và thân bạn và tâm bạn cũng như thế. Bạn cảm nhận rằng bạn không có tự ngã nào cả, và bạn đang thay đổi liên tục. Câu hỏi tới đây là: cái gì bất động xuyên suốt tất cả sóng và ảnh?
Bây giờ hãy nhìn tâm bạn: niệm đến và đi, chuyển hóa không ngưng nghỉ. Bây giờ hãy nhìn vào dấu ấn của tâm– bất sinh, vô tác, bất diệt.)

People elsewhere rumor, falsely say our Patriarch came from the West.

It is true that the Patriarch transmitted the Eye Treasure of Dharma, named it Zen, and foresaw it as a flower with five petals and countless seeds.

It is true that tens of thousands of auspicious people have fathomed the secret words, practiced the teachings of mind, and realized the originally spontaneous purity.

The West is this land; this land is the West.
Oh -- anciently and now, the sun and the moon;
anciently and now, the mountain and the river.

It’s wrong to touch it [this land or this mind]; thus Buddha will be misunderstood.
Such a tiny mistake leads to hundreds, thousands of losses.

You should observe skillfully; don’t deceive future generations. Otherwise you ask me, the answer is that I originally have no words.

VÔ NGÔN THÔNG(? - 826)

(COMMENT: Did Zen Master Vo Ngon Thong say a lot of words, or without any word? Did Buddha say a lot of words, or without any word? The name Vo Ngon Thong means “Understanding without a word.” You should try that way.
Listen to your mind. Listen gently to your mind right now. You would hear some voices, some sounds, some noises. When you hear something, you know you are hearing the manifestation of the mind. All the sounds from the birds, the cars, the winds, and so on are all your mind. Also, all the sounds from your memories, your imaginations, your dreams, and so on are all your mind. Listen. Breathe in and out gently, and listen to the mind.
You might remember the koan that asks about your face before you were born. You can try another version: listen to where before a sound arises; listen to your mind before it manifests. Try that. Don’t say that it ever has a sound or a word.)

Các nơi đồn đại
Dối tự huyên truyền
Rằng Thủy Tổ ta
Gốc từ Tây Thiên.

Truyền pháp Nhãn tạng
Gọi đó là Thiền
Một hoa năm cánh
Hạt giống liên miên.

Thầm hợp lời mật
Muôn ngàn có duyên
Đều gọi tâm tông
Thanh tịnh bản nhiên.

Tây Thiên cõi này
Cõi này Tây Thiên
Xưa nay nhật nguyệt
Xưa nay sơn xuyên.

Chạm đến thành trệ
Phật tổ thành oan
Sai đó hào ly
Mất đó trăm ngàn.

Ngươi khéo quán sát
Chớ lừa cháu con
Ngay như hỏi ta
Ta vốn không lời.

Chư phương hạo hạo
Vọng tự huyên truyền
Vị ngô thủy tổ
Thân tự Tây thiên.
Truyền pháp nhãn tạng
Mục vị chi thiền
Nhất hoa ngũ diệp
Chủng tử miên miên.
Tiềm phù mật ngữ
Thiên vạn hữu duyên
Hàm vị tâm tông
Thanh tịnh bản nhiên.

Tây Thiên thử độ
Thử độ Tây Thiên
Cổ kim nhật nguyệt
Cổ kim sơn xuyên.
Xúc đồ thành trệ
Phật tổ thành oan
Sai chi hào ly
Thất chi bách thiên.
Nhữ thiện quán sát
Mạc trám nhi tôn
Trực nhiêu vấn ngã
Ngã bổn vô ngôn.)

VÔ NGÔN THÔNG (? - 826) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Có phải Thiền Sư Vô Ngôn Thông đã nói nhiều lời, hay không một lời? Đức Phật đã nói nhiều lời, hay không một lời? Tên ngài Vô Ngôn Thông mang ý nghĩa “Hiểu biết không qua lời nói.” Bạn nên thử cách này.
Hãy lắng nghe tâm bạn. Hãy dịu dàng lắng nghe tâm bạn ngay lúc này. Bạn có thể nghe ra vài giọng nói, vài âm thanh, vài tiếng ồn. Khi bạn nghe ra một tiếng nào, bạn biết bạn đang nghe tâm hiển lộng. Tất cả âm thanh từ những con chim, những chiếc xe, gió thổi, và vân vân đều là tâm bạn. Thêm nữa, tất cả những âm thanh từ trí nhớ của bạn, từ tưởng tượng của bạn, từ giấc mơ của bạn, và vân vân đều là tâm bạn. Hãy lắng nghe. Hãy thở vào và ra dịu dàng, và lắng nghe tâm.
Bạn có thể nhớ tới công án hỏi về khuôn mặt của bạn trứơc khi bạn sinh ra đời. Bạn có thể thử một phiên bản khác: hãy lắng nghe nơi trứơc khi một âm thanh khởi lên; hãy lắng nghe tâm bạn trứơc khi nó hiển lộng. Hãy thử như thế. Đừng nói rằng nó có một âm thanh hay một chữ nào.)

There is fire in the wood.
The fire is there, then the fire is born.
If you say the wood has no fire,
how could you make fire by friction?

KHUÔNG VIỆT(933 - 1011)

(COMMENT: Fire in the wood? Some Zen masters prefer to say that you have been a Buddha since long, long time ago.)

Trong cây sẵn có lửa,
Có lửa, lửa lại sanh.
Nếu bảo cây không lửa,
Cọ xát làm gì sanh.

(Mộc trung nguyên hữu hỏa,
Hữu hỏa, hỏa hoàn sanh.
Nhược vị mộc vô hỏa,
Toản toại hà do manh.)

Đại Sư KHUÔNG VIỆT(933 - 1011) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Lửa trong cây? Một số Thiền Sư lại thích nói rằng bạn đã từng là một vị Phật từ khi thật xa xưa lắm vậy.)

Human body is like a lightning flash, appearing then disappearing.
All trees bloom in the spring, then decay in the autumn.
Live accordingly with the rise and decline, and have no fear.
The rise and decline – just like a drop of dew on a blade of grass.

VẠN HẠNH (? - 1018)

(COMMENT: See your body as a vehicle, and know that it will wear out over time. Buddha says in The Dhammapada that the body grows old and decays, but the Dhamma does not. You should believe in Buddha, and live the undying Dhamma with your whole body and mind. Keep trying this constantly: feel the Dhamma with your whole body, breathe in and out with the Dhamma, shower your whole body and mind with the Dhamma. Then you will have no fear. How can we feel the Dhamma? Watch your mind constantly, and feel the whole life around. See your mind just like an ox. Meditation is like taming an ox, but you don’t need to tame anything; just watch the ox constantly. You know you see the mind when a thought arises. Until you see the ox has no head, no body, and no tail, then you know how to feel the Dhamma. Try that.)

Thân như bóng chớp có rồi không,
Cây cỏ xuân tươi, thu đượm hồng,
Mặc cuộc thạnh suy không sợ hãi,
Thạnh suy như cỏ hạt sương đông.

(Thân như điện ảnh hữu hoàn vô
Vạn mộc xuân vinh thu hựu khô,
Nhậm vận thạnh suy vô bố úy
Thạnh suy như lộ thảo đầu phô.)

Thiền Sư VẠN HẠNH (? - 1018) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Hãy nhìn thân bạn như một cỗ xe, và biết rằng nó sẽ hư mòn với thời gian. Đức Phật nói trong Kinh Pháp Cú rằng thân già đi và hư họai, nhưng Chánh Pháp không như thế. Bạn hãy tin vào Đức Phật, và hãy sống Chánh Pháp bất diệt với trọn thân tâm của bạn. Hãy thử cách này liên tục: hãy cảm nhận Chánh Pháp với tòan thân, hãy thở vào và ra với Chánh Pháp, hãy tắm gội trọn thân tâm bạn với Chánh Pháp. RồI bạn sẽ không sợ hãi gì. Làm sao chúng ta có thể cảm nhận Chánh Pháp? Hãy nhìn vào tâm liên tục, và hãy cảm nhận toàn bộ đời sống quanh bạn. Hãy thấy tâm như một con trâu. Thiền định thì hệt như thuần hóa trâu, nhưng bạn không cần phải thuần hóa gì cả; hãy quan sát con trâu này liên tục. Bạn biết là bạn thấy tâm khi một niệm khởi lên. Cho tới khi nào bạn thấy con trâu không đầu, không mình, và không đuôi, thì bạn biết cách cảm nhận Chánh Pháp. Hãy thử như thế.)

Originally there is no place [for the six senses dwelling].
Any place is true dharma.
True dharma is thus illusory.
Illusory existence is not nothing.

ĐỊNH HƯƠNG(? - 1051)

(COMMENT: If you say that you are living in a dream, then what is outside this dream? Is this world illusory? Don’t try to answer that question. Just practice hard, and don’t mind anything else. Buddha said, “I am awake.” We are not awake yet, so we should leave that question for Buddha.)

Xưa nay không xứ sở
Xứ sở là chân tông,
Chân tông như thế huyễn
Huyễn có là không không.

(Bản lai vô xứ sở
Xứ sở thị chân tông
Chân tông như thị huyễn
Huyễn hữu tức không không.)

Trưởng Lão ĐỊNH HƯƠNG(? - 1051) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Nếu bạn nói bạn đang sống trong một giấc mơ, thì cái gì ở ngòai giấc mơ này? Có phải thế giới này là huyễn? Đừng cố gắng trả lời câu hỏi đó. Hãy tinh tấn tu tập, và đừng bận tâm gì khác. Đức Phật nói, “Ta đã tỉnh thức.” Chúng ta chưa tỉnh thức, do vậy nên để câu hỏi này lại cho Đức Phật.)

After realizing that your body and mind are originally serene,
you will see the supernatural powers manisfesting in front of you.
From there emerge all the conditioned and the unconditioned;
countless worlds appear -- immeasurably.
Though revealed fully in space, all phenomena are really formless.
All your old days, however ancient, can not compare with today.
Being luminious, always – at any place, anywhere.

CỨU CHỈ (circa 11th century)

(COMMENT: Your body is changing, and your mind is jumping all the time. Meditating over time, you would some day realize that the mind is originally serene. See that the water is serene, unchanging, unmoving, despite the waves rising and falling, and despite the bubbles forming and popping.
Now a question: Is your body originally serene while you grow up and get old? Can you feel that your body is truly quiet and unmoving while you are walking, standing, lying and sitting? Can you feel that your body is truly quiet and unmoving all day and night just like you are sitting in meditation? When you see the self-nature, then you realize that you are emptiness, that nothing could be called as the ‘you’ or the ‘I.’ And then you will see you are truly quiet and unmoving.
Now look out the window. The snow is falling, and a bird is flying. Despite that, can you see that everything is truly quiet and unmoving? Everything is luminous in your mind, and truly quiet and unmoving.)

Giác ngộ thân tâm vốn lặng yên,
Thần thông các tướng biến hiện tiền.
Hữu vi vô vi từ đây có,
Thế giới hà sa không thể lường.
Tuy nhiên đầy khắp cõi hư không,
Mỗi mỗi xem ra chẳng tướng hình.
Muôn đời ngàn đời nào sánh được,
Chốn chốn nơi nơi thường rạng ngời.

(Giác liễu thân tâm bản ngưng tịch
Thần thông biến hóa hiện chư tướng
Hữu vi vô vi tùng thử xuất
Hà sa thế giới bất khả lượng.
Tuy nhiên biến mãn hư không giới
Nhất nhất quan lai một hình trạng.
Thiên cổ vạn cổ nan tỷ huống
Giới giới xứ xứ thường lãng lãng.)

Thiền Sư CỨU CHỈ(circa 11th century) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Thân bạn đang biến đổi, và tâm bạn đang nhảy lung tung hòai. Thiền định một thời gian, bạn có thể một hôm chứng ngộ rằng tâm vốn tịch lặng. Hãy thấy rằng nước vốn tịch lặng, bất biến, bất động, cho dù sóng cứ trào lên và lặn xuống, và cho dù các bọt sóng hình thành và vỡ tan.
Bây giờ tới câu hỏi: Thân của bạn vốn tịch lặng trong khi bạn trưởng thành và già đi? Bạn có thể cảm nhận rằng thân bạn thực sự tĩnh lặng và bất động trong khi bạn đi, đứng, nằm, ngồi? Bạn có thể cảm nhận rằng thân bạn thực sự tĩnh lặng và bất động cả ngày đêm hệt như bạn đang ngồi thiền định? Khi bạn thấy tự tánh, rồi bạn chứng ngộ rằng bạn vốn là tánh không, rằng không gì có thể gọi được là ‘bạn’ hay là ‘tôi.’ Và rồi bạn sẽ thấy bạn thực sự tĩnh lặng và bất động.
Bây giờ hãy nhìn ra cửa sổ. Tuyết đang rơi, và một con chim đang bay. Bất kể như thế, bạn có thể thấy rằng tất cả các pháp đều thực sự tĩnh lặng và bất động không? Vạn pháp sáng chiếu trong tâm bạn, và thực sự tĩnh lặng và bất động.)

(COMMENT: The image of dragon, king of animals, is used only for the emperors in Vietnam. Legends say that the dragon always hits the target correctly. Similarly, Zen practitioner has a target to hit -- keep watching the mind correctly.)

Trên không miếng ngói che,
Dưới không đất cắm dùi.
Hoặc đổi áo thẳng đến,
Hoặc xách trượng mà đi.
Khoảng chuyển động xúc chạm,
Tợ rồng vẫy đớp mồi.
(Thượng vô phiến ngõa giá,
Hạ vô trác chùy địa.
Hoặc dịch phục trực nghệ,
Hoặc sách trượng nhi chí.
Chuyển động xúc xứ gian,
Tợ long dước thôn nhĩ.)

Thiền Sư TỊNH KHÔNG(? - 1170) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Hình ảnh con rồng, vua của lòai thú, được dùng riêng cho các hòang đế tại Việt Nam. Truyền thuyết kể rằng rồng luôn luôn tấn công mục tiêu chính xác. Tương tự, Thiền có một mục tiêu để nhắm vào – liên tục quán sát tâm đúng pháp.)

The stone horse shows crazy teeth,
eats young rice leaves, neighs through days and months,
and lopes along with people on the road.
Riding on the [stone] horse, the man does not walk.

ĐẠI XẢ(1120 - 1180)

(COMMENT: Can a stone horse show teeth, eat grass, and neigh all the time?
Even if you do all things like a crazy horse, the Buddha Nature inside your mind is unmoved like stone. Be careful here: the Buddha Nature is truly emptiness in nature.
Buddha Nature is just like the water holding all the waves and never away from the waves, and just like the emptiness of the mirror holding all the images and never away from the images.
Seeing the Buddha Nature? You can see a thought, but you can not see the nature of the mind. And when you see a thought, don’t just see the tail of the thought; in other words, don’t just see the tail of the ox. Observe the unborn mind, and see the land before a thought arises. That is Zen.)

Ngựa đá nhe răng cuồng,
Ăn mạ ngày tháng kêu.
Đường cái người đồng qua,
Trên ngựa không người đi.
(Thạch mã xỉ cuồng nanh,
Thực miêu nhật nguyệt minh.
Đồ trung nhân cộng quá,
Mã thượng nhân bất hành.)

Thiền Sư ĐẠI XẢ (1120 - 1180) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Một con ngựa đá có thể nhe răng, ăn cỏ, và hí hòai sao?
Ngay cả nếu bạn làm mọi thứ như một con ngựa điên, Phật Tánh trong tâm bạn vẫn bất động như đá. Hãy cẩn trọng nơi đây: Phật Tánh thực sự là Tánh Không.
Phật Tánh hệt như nước ôm giữ tất cả sóng và không bao giờ rời sóng, và hệt như tánh không của gương ôm giữ tất cả ảnh và không bao giờ rời ảnh.
Thấy Phật Tánh? Bạn có thể thấy một niệm, nhưng bạn không thể thấy tánh của tâm. Và khi bạn thấy một niệm, đừng chỉ thấy có mỗi cái đuôi của niệm; nói cách khác, đừng chỉ thấy cái đuôi con trâu. Hãy quán sát tâm vô sinh, và hãy thấy vùng đất trứơc khi một niệm khởi lên. Đó chính là Thiền.)

To make a profit leads to implant a desire.
To have a desire leads to want a profit.
A bodhisattva doesn’t do anything for profit or for desire.
The bodhisattva acts -- not for profit and not for desire.

TÍN HỌC(? - 1190)

(COMMENT: Motivated by compassion, a bodhisattva vows to take countless rebirths to save all sentient beings from the suffering cycle of birth and death. Recited in every meditation session, the four bodhisattva vows later will become your blood and flesh, guide you through the darkness of ignorance.)

Có lợi ắt có nhiễm, có nhiễm ắt có lợi; có lợi có nhiễm Bồ-tát chẳng làm; không lợi không nhiễm, Bồ-tát mới làm.

Thiền Sư TÍN HỌC(? - 1190) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Phát khởi bởi từ bi, bồ tát phát nguyện tái sinh vô lượng kiếp để cứu tất cả chúng sinh ra khỏi khổ nạn sinh tử luân hồi. Được tụng đọc trong mỗi thời thiền định, bốn lời nguyện lớn của bậc bồ tát sau này sẽ trở thành máu thịt của bạn, hướng dẫn bạn đi xuyên suốt bóng tối vô minh.)

Understanding the mind and body completely, you will open the eye of wisdom,
transform marvelously, and reveal the auspicious appearances.
While walking, standing, sitting and lying, you stay peaceful effortlessly,
transform correspondingly, manifest countless bodies --
appearing all over in space but having no form to be identified.

With nothing in the world comparable to, the sacred light illuminates endlessly.
The unthinkable meaning is professed constantly;
However, there is not a word deserving.

NGUYỆN HỌC(? - 1174)

(COMMENT: Not a word deserving? Many Zen masters don’t use words. Some prefer to keep silent, and some others threaten to punch those who ask for words.
Do you see the mountain out there? Observe it, observe the mountain. Because your mind has no form, now you see your mind manifesting in the form of that mountain. Because you are non-self, now you see you are what you see, and also you see you are what is seen. Sometimes you see that, but you rarely recognize that moment. Sometimes you stop by a meat market, see a butcher chopping a chicken, and feel that you are the chicken being chopped apart.)

Thân tâm liễu ngộ mắt tuệ mở,
Biến hóa linh thông bày tướng báu.
Đi đứng ngồi nằm riêng vững vàng,
Hóa thân ứng hiện đâu tính được.
Mặc dầu đầy dẫy cả hư không,
Xem ra nào thấy có tướng gì.

Thế gian không có vật để sánh,
Thường hiện linh quang sáng khắp nơi.
Luôn luôn diễn nói không nghĩ bàn,
Không có một lời cho thỏa đáng.

(Liễu ngộ thân tâm khai tuệ nhãn,
Biến hóa linh thông hiện bảo tướng,
Hành trụ tọa ngọa độc trác nhiên,
Ứng hiện hóa thân bất khả lượng.
Tuy nhiên sung tắc biến hư không,
Quan lai bất kiến như hữu tướng.

Thế gian vô vật khả tỷ huống,
Trường hiện linh quang, minh lãng lãng.
Thường thời diễn thuyết bất tư nghì,
Vô đắc nhất ngôn dĩ vi đáng.)

Thiền Sư NGUYỆN HỌC(? - 1174) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Không một lời thỏa đáng? Nhiều Thiền Sư không dùng lời. Một số vị ưa giữ im lặng hơn, và một số khác đe dọa đánh những ai hỏi tìm lời.
Bạn có thấy ngọn núi ngoài kia không? Hãy nhìn nó, hãy nhìn ngọn núi. Bởi vì tâm bạn không hình tướng, bây giờ bạn thấy tâm bạn hiển lộ trong hình tướng ngọn núi đó. Bởi vì bạn là vô ngã, bây giờ bạn thấy rằng bạn là cái bạn thấy, và cũng vậy bạn thấy rằng bạn là cái được thấy. Đôi khi bạn thấy như thế, nhưng bạn hiếm khi nhận ra khỏanh khắc đó. Đôi khi bạn ghé vào một tiệm bán thịt, thấy một anh thợ chặt một con gà, và bạn trực cảm rằng bạn là con gà đang bị chặt rời ra đó.)

The profound Way of Buddha and Patriarchs
should be transmitted specially outside the scriptures.
If you want to see the distinction,
just look for the fog under the sunrise.

MINH TRÍ (? - 1196)

(COMMENT: Word is word, and Zen is Zen. Words can not carry the wordless, so Zen is transmitted outside the scriptures. Can you put the reality into words? Still, you need scriptures, because you need a finger pointing to the moon.
Just like you hear a bird singing, and you try to put all the sounds into words, you know something is left outside the text. When you walk in a forest, and hear birdsong around, do you feel that you are hearing your mind echoing?)

Giáo ngoại nên biệt truyền,
Lâu xa Phật Tổ sâu.
Nếu người cầu phân biệt,
Ánh nắng tìm khói mây.

(Giáo ngoại khả biệt truyền,
Hy di Tổ Phật uyên.
Nhược nhân dục biện đích,
Dương diệm mích cầu yên.)

Thiền Sư MINH TRÍ(? - 1196) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Chữ là chữ, và Thiền là Thiền. Chữ không thể chở được cái không chữ, cho nên Thiền được truyền ngòai kinh điển. Bạn có thể đưa hiện thực vào chữ không? Dù vậy bạn vẫn cần tới kinh điển, bởi vì bạn cần ngón tay chỉ vào mặt trăng.
Hệt như bạn nghe tiếng chim hót, và bạn tìm cách ghi lại tất cả tiếng hót vào trong chữ, bạn biết ngay là có nhiều thứ bị bỏ rơi ngòai chữ nghĩa. Khi bạn đi bộ trong rừng, và nghe tiếng chim hót chung quanh, bạn có cảm nhận rằng bạn đang nghe tâm bạn đang vang vọng?)

Autumn comes with cool air, pleases people.
The talented men look at the moon and make poems.
I am a Zen monk, feel ashamed for being foolish,
and have no words for the mind transmission.

TỊNH GIỚI (? - 1207)

(COMMENT: Look at the moon, and make no poems. Gently breathe in and out, gently look at the moon, gently see the moon with your whole body. The moon is also a symbol for the mind. Gently feel the whole life around and inside you as your mind manifesting. See it, hear it, smell it, touch it, taste it, know it. You will tremble blissfully when you see that the rain falling on you is truly your mind showering on you. How can you look at the moon and make poems?)

Thu về mát mẻ thích trong lòng,
Tám đấu tài cao hát thong dong.
Cửa thiền những thẹn người si độn,
Biết lấy câu gì để truyền tâm.

(Thu lai lương khí sảng hung khâm,
Bát đấu tài cao đối nguyệt ngâm.
Kham tiếu thiền gia si độn khách,
Vi hà tương ngữ dĩ truyền tâm?)

Thiền Sư TỊNH GIỚI(? - 1207) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Hãy nhìn vào mặt trăng, và đừng làm bài thơ nào. Hãy dịu dàng thở vào và ra, hãy dịu dàng nhìn mặt trăng, hãy dịu dàng nhìn trăng với tòan thân của bạn. Mặt trăng cũng là biểu tượng của tâm. Hãy dịu dàng cảm nhận cuộc đời bao quanh và bên trong bạn như là tâm bạn đang hiển lộng. Hãy nhìn nó, nghe nó, ngửi nó, sờ nó, biết nó. Bạn sẽ run rẩy hạnh phúc khi bạn nhìn thấy rằng trận mưa đang rơi trên người bạn thực sự là tâm bạn đang mưa rào trên bạn. Làm sao bạn có thể nhìn vào trăng và làm thơ được?)

Being on earth, having human body,
you have in your mind the Tathagata Store
illuminating profoundly in all places.
Searching for the mind, however, you will only find emptiness.

THƯỜNG CHIẾU(? - 1203)

(COMMENT: You have something in your mind? Even if you think you have something called the Tathagata Store in your mind, please drop all you have. Gently drop the mind, and observe the unborn mind. Sit down, gently breathe in and out; even if you think you have something called as the unborn mind, just drop all you have.)

Ở đời làm thân người,
Nơi tâm Như Lai tạng.
Chiếu soi cùng khắp nơi,
Tìm đó lại càng rỗng.

(Tại thế vi nhân thân,
Tâm vi Như Lai tạng,
Chiếu diệu thả vô phương,
Tầm chi cánh tài khoáng.)

Thiền Sư THƯỜNG CHIẾU(? - 1203) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Bạn có những thứ gì đó trong tâm bạn? Ngay cả bạn nghĩ rằng bạn có gì đó gọi là Như Lai Tạng trong tâm, xin làm ơn buông bỏ hết tất cả những gì bạn có. Hãy dịu dàng buông bỏ tâm đi, và hãy quán sát tâm vô sanh. Hãy ngồi xuống, hãy dịu dàng thở vào và ra; ngay cả nếu bạn nghĩ là bạn có cái gì gọi là tâm vô sanh, hãy buông bỏ mọi thứ bạn có.)

You should know that Buddha attains the omniscient wisdom, examines all the meanings, has no doubts about the dharma of equality, bears no mind and no appearance, doesn’t leave and doesn’t stop, passes beyond all measures and boundaries, stays away from the two sides, dwells in the middle way, and surpasses all the words.

Y SƠN ( ? - 1213 )

(COMMENT: Decades ago, I asked my root master Tich Chieu about precepts for Zen practitioners. The old monk replied that only one precept needed to be kept in mind: see the equality of all things.)

- Các ngươi nên biết, Như Lai thành đẳng Chánh Giác, đối tất cả nghĩa không còn chỗ nào quán sát, đối với pháp bình đẳng không có nghi hoặc, không tâm không tướng, không đi không dừng, không lường không ngằn, xa lìa hai bên, trụ ở trung đạo, vượt ngoài tất cả văn tự.

Thiền Sư Y SƠN( ? - 1213 ) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Nhiều thập niên về trứơc, tôi hỏi bổn sư của tôi là Thầy Tịch Chiếu về giới của Thiền gia. Vị sư già này trả lời rằng chỉ có một giới cần giữ trong tâm: hãy thấy tánh bình đẳng của vạn pháp.)

If you practitioner have enough eyes, you must urgently reflect, transform your body, leap out of the cycle of birth and death, cut instantly the net of sensuous desire. Male or female, you can practice the Way; wise or foolish, you will have a place to succeed. While you don’t understand the Buddha’s mind and Patriarch’s intention, first keep the precepts and chant the sutras. Until you see that Buddha is also voidness and Patriarch is also emptiness, you understand that there is not any precept truly needed to be kept and there is not any sutra truly needed to be chanted.

Then you realize that this illusionary form is also the True Form and this unholy body is also the Buddha Body. Then you will transform the six consciousnesses into the six supernatural powers, convert the eight afflictions into the eight freedoms. So it is said; but when you get into this bodily form, it is very difficult to get away.

TRẦN THÁI TÔNG(1218 - 1277)

(COMMENT: The famous King Tran Thai Tong led Vietnam in several years of military victories. Later he entered a temple, became a monk, and left many remarkable writings about the Way of Zen.)

Nhược thị tác gia cụ nhãn, trực tu tảo cấp hồi quan. Phiên thân khiêu xuất tử sinh khòa; đàn chỉ liệt khai ân ái võng. Túng nhĩ nam, túng nhĩ nữ tổng thị kham tu; nhậm cừ trí nhậm cừ ngu tận giai hữu phận. Nhược vị đạt Phật tâm tổ ý, thả tiên bằng trì giới niệm kinh; cập Phật diệc phi, Tổ diệc phi tắc giới hà trì kinh hà niệm.

Cư huyễn sắc diệc danh chân sắc, xử phàm thân dã thị pháp thân; phá lục tặc vi lục thần thông, du bát khổ tác bát tự tại. Tuy ngôn nhậm ma nhi nhân nhân ký nhập giá sắc thân lý, khứ dã thị nan nan. (PHỔ THUYẾT SẮC THÂN)

Nếu người tác gia đủ mắt, cần phải sớm gấp hồi quang, chuyển thân nhảy khỏi vòng sanh tử, khoảng khảy tay cắt đứt lưới ái ân. Dù là nam hay nữ thảy đều tu được; dẫu rằng trí hay ngu trọn đều có phần. Nếu chưa đạt được Phật tâm, Tổ ý, hãy trước nương trì giới tụng kinh. Đến lúc Phật cũng chẳng phải, Tổ cũng chẳng phải, thì giới gì trì, kinh nào tụng.

Nơi sắc huyễn cũng là chân sắc, ở thân phàm cũng là thân Phật. Phá sáu thức làm sáu thần thông, dạo tám khổ (Tám khổ là: sanh ,lão ,bệnh, tử, cầu chẳng được, thương yêu chia lìa, oán thù chung hội, thân năm ấm hưng thịnh.) thành tám tự tại (Tám tự tại: Một thân hiện nhiều thân như số vi trần. - Thân nhiều như vi trần ở khắp các cõi Phật. - Thân lớn của Phật đến các thế giới. - Phật hiện vô số thân. - sáu căn hỗ dụng. - Phật đạt tất cả pháp vẫn như không được. - Phật thuyết pháp tự tại.). Tuy nói thế ấy, mà mỗi người vào trong sắc thân rồi, bỏ đó thật khó thay !

TRẦN THÁI TÔNG(1218 - 1277) - Bản dịch HT Thanh Từ

(BÌNH: Vị vua nổi tiếng Trần Thái Tông đã lãnh đạo Việt Nam trong nhiều năm với các chiến thắng quân sự. Sau đó ngài vào chùa, trở thành một vị sư, và để lại nhiều bản văn xuất sắc về Thiền Đạo.)