Chinh Phụ Ngâm (thơ)

 

Chinh Phụ Ngâm

Bản Dịch: Đoàn Thị Điểm (1705-1748)
Hán Văn: Đặng Trần Côn (1715-1745)

1- Thuở trời đất nổi cơn gió bụi

2- Khách má hồng nhiều nỗi truân chuyên

3- Xanh kia thăm thẳm tầng trên

4- Vì ai gây dựng cho nên nỗi này

5- Trống Trường Thành lung lay bóng nguyệt

6- Khói Cam Tuyền mờ mịt thức mây

7- Chín tầng gươm báu trao tay

8- Nửa đêm truyền hịch định ngày xuất chinh

9- Nước thanh bình ba trăm năm cũ

10- Áo nhung trao quan vũ từ đây

11- Sứ trời sớm giục đường mây

12- Phép công là trọng, niềm tây sá nào

13- Đường giong ruổi lưng đeo cung tiễn

14- Buổi tiễn đưa lòng bận thê noa

15- Bóng cờ tiếng trống xa xa

16- Sầu lên ngọn ải, oán ra cửa phòng

17- Chàng tuổi trẻ vốn giòng hào kiệt

18- Xếp bút nghiên theo việc đao cung

19- Thành liền mong tiến bệ rồng

20- Thước gươm đã quyết chẳng dung giặc trời

21- Chí làm trai dặm nghìn da ngựa

22- Gieo Thái Sơn nhẹ tựa hồng mao

23- Giã nhà đeo bức chiến bào

24- Thét roi cầu Vị, ào ào gió thu

25- Ngòi đầu cầu nước trong như lọc

26- Đường bên cầu cỏ mọc còn non

27- Đưa chàng lòng dặc dặc buồn

28- Bộ khôn bằng ngựa, thủy khôn bằng thuyền

29- Nước trong chảy lòng phiền chẳng rửa

30- Cỏ xanh thơm dạ nhớ khó quên

31- Nhủ rồi tay lại trao liền

32- Bước đi một bước lại vin áo chàng

33- Lòng thiếp tựa bóng trăng theo dõi

34- Dạ chàng xa ngoài cõi Thiên San

35- Múa gươm rượu tiễn chưa tàn

36- Chỉ ngang ngọn giáo vào ngàn hang beo

37- Săn Lâu Lan, rằng theo Giới Tử

38- Tới Man Khê, bàn sự Phục Ba

39- Áo chàng đỏ tựa ráng pha

40- Ngựa chàng sắc trắng như là tuyết in

41- Tiếng nhạc ngựa lần chen tiếng trống

42- Giáp mặt rồi phút bỗng chia tay

43- Hà Lương chia rẽ đường này

44- Bên đường, trông bóng cờ bay ngùi ngùi

45- Quân trước đã gần ngoài doanh Liễu

46- Kỵ sau còn khuất nẻo Tràng Dương

47- Quân đưa chàng ruổi lên đường

48- Liễu dương biết thiếp đoạn trường này chăng ?

49- Tiếng địch trổi nghe chừng đồng vọng

50- Hàng cờ bay trong bóng phất phơ

51- Dấu chàng theo lớp mây đưa

52- Thiếp nhìn rặng núi ngẩn ngơ nỗi nhà

53- Chàng thì đi cõi xa mưa gió

54- Thiếp lại về buồng cũ gối chăn

55- Đoái trông theo đã cách ngăn

56- Tuôn màu mây biếc, trải ngần núi xanh

57- Chốn Hàm Dương chàng còn ngảnh lại

58- Bến Tiêu Tương thiếp hãy trông sang

59- Khói Tiêu Tương cách Hàm Dương

60- Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng

61- Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

62- Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

63- Ngàn dâu xanh ngắt một màu

64- Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai ?

65- Chàng từ đi vào nơi gió cát

66- Đêm trăng này nghỉ mát phương nao ?

67- Xưa nay chiến địa dường bao

68- Nội không muôn dặm xiết bao dãi dầu

69- Hơi gió lạnh, người rầu mặt dạn

70- Dòng nước sâu, ngựa nản chân bon

71- Ôm yên, gối trống đã chồn

72- Nằm vùng cát trắng, ngủ cồn rêu xanh

73- Nay Hán xuống Bạch Thành đóng lại

74- Mai Hồ vào Thanh Hải dòm qua

75- Hình khe, thế núi gần xa

76- Dứt thôi lại nối, thấp đà lại cao

77- Sương đầu núi buổi chiều như giội

78- Nước lòng khe nẻo suối còn sâu

79- Não người áo giáp bấy lâu

80- Lòng quê qua đó mặt sầu chẳng khuây

81- Trên trướng gấm thấu hay chăng nhẽ

82- Mặt chinh phu ai vẽ cho nên ?

83- Tưởng chàng giong ruổi mấy niên

84- Chẳn nơi Hãn Hải thì miền Tiêu Quan

85- Đã trắc trở đòi ngàn xà hổ

86- Lại lạnh lùng những chỗ sương phong

87- Lên cao trông thức mây lồng

88- Lòng nào là chẳng động lòng bi thương !

89- Chàng từ sang Đông Nam khơi nẻo

90- Biết nay chàng tiến thảo nơi đâu ?

91- Những người chinh chiến bấy lâu

92- Nhẹ xem tính mệnh như màu cỏ cây

93- Nức hơi mạnh, ơn dày từ trước

94- Trải chốn nghèo, tuổi được bao nhiêu ?

95- Non Kỳ quạnh quẽ trăng treo

96- Bến Phì gió thổi đìu hiu mấy gò

97- Hồn tử sĩ gió ù ù thổi

98- Mặt chinh phu trăng dõi dõi soi

99- Chinh phu tử sĩ mấy người

100- Nào ai mạc mặt, nào ai gọi hồn ?

101- Dấu binh lửa, nước non như cũ

102- Kẻ hành nhân qua đó chạnh thương

103- Phận trai già cõi chiến trường

104- Chàng Siêu mái tóc điểm sương mới về

105- Tưởng chàng trải nhiều bề nắng nỏ

106- Ba thước gươm, một cỗ nhung yên

107- Xông pha gió bãi trăng ngàn

108- Tên reo đầu ngựa, giáo lan mặt thành

109- áng công danh trăm đường rộn rã

110- Những nhọc nhằn nào đã nghỉ ngơi

111- Nỗi lòng biết ngỏ cùng ai

112- Thiếp trong cánh cửa, chàng ngoài chân mây

113- Trong cửa này đã đành phận thiếp

114- Ngoài mây kia há kiếp chàng vay ?

115- Những mong cá nước sum vầy

116- Nào ngờ đôi ngả nước mây cách vời

117- Thiếp chẳng tưởng ra người chinh phụ

118- Chàng há từng học lũ vương tôn

119- Cớ sao cách trở nước non

120- Khiến người thôi sớm thôi hôm những sầu

121- Khách phong lưu đương chừng niên thiếu

122- Sánh nhau cùng dan díu chữ duyên

123- Nỡ nào đôi lứa thiếu niên

124- Quan sơn để cách, hàn huyên bao đành

125- Thuở lâm hành oanh chưa bén liễu

126- Hỏi ngày về, ước nẻo quyên ca

127- Nay quyên đã giục, oanh già

128- ý nhi lại gáy trước nhà líu lo

129- Thuở đăng đồ, mai chưa dạn gió

130- Hỏi ngày về, chỉ độ đào bông

131- Nay đào đã quyến gió Đông

132- Phù dung lại đã bên sông bơ sờ

133- Hẹn cùng ta: Lũng Tây nham ấy

134- Sớm đã trông, nào thấy hơi tăm ?

135- Ngập ngừng, lá rụng cành trâm

136- Buổi hôm nghe dậy tiếng cầm xôn xao

137- Hẹn nơi nao, Hán Dương cầu nọ

138- Chiều lại tìm, nào thấy tiêu hao ?

139- Ngập ngừng gió thổi chéo bào

140- Bãi hôm tuôn dẫy nước trào mênh mông

141- Tin thường lại, người không thấy lại

142- Gốc hoa tàn đã trải rêu xanh

143- Rêu xanh mấy lớp chung quanh

144- Sân đi một bước, trăm tình ngẩn ngơ

145- Thư thường tới, người không thấy tới

146- Bức rèm thưa lần dãi bóng dương

147- Bóng dương mấy buổi xuyên ngang

148- Lời sao mười hẹn, chín thường đơn sai

149- Thử tính lại diễn khơi ngày ấy

150- Tiền sen này đã nẩy là ba

151- Xót người lần lữa ải xa

152- Xót người nương chốn Hoàng Hoa dặm dài

153- Tình gia thất nào ai chẳng có

154- Kìa lão thân, khuê phụ nhớ thương

155- Mẹ già phơ phất mái sương

156- Con thơ măng sữa, vả đương phù trì

157- Lòng lão thân buồn khi tựa cửa

158- Miệng hài nhi chờ bữa mớm cơm

159- Ngọt bùi thiếp đã hiếu nam

160- Dạy con đèn sách thiếp làm phụ thân

161- Nay một thân nuôi già dạy trẻ

162- Nỗi quan hoài mang mể biết bao !

163- Nhớ chàng trải mấy sương sao

164- Xuân từng đổi mới, Đông nào còn dư

165- Kể năm đã ba tư cách diễn

166- Mối sầu thêm nghìn vạn ngổn ngang

167- Ước gì gần gũi tấc gang

168- Giãi niềm cay đắng để chàng tỏ hay

169- Thoa cung Hán thuở ngày xuất giá

170- Gương lầu Tần dấu đã soi chung

171- Cậy ai mà gửi tới cùng ?

172- Để chàng thấu hết tấm lòng tương tư

173- Nhẫn đeo tay mọi khi ngắm nghía

174- Ngọc cài đầu thuở bé vui tươi

175- Cậy ai mà gửi tới nơi

176- Để chàng trân trọng dấu người tương thân ?

177- Trải mấy thu, tin đi tin lại

178- Tới xuân này tin hãy vắng không

179- Thấy nhàn, luống tưởng thư phong

180- Nghe hơi sương, sắm áo bông sẵn sàng

181- Gió tây nổi không đường hồng tiện

182- Xót cõi ngoài tuyết quyến mưa sa

183- Màn mưa trướng tuyết xông pha

184- Nghĩ thêm lạnh lẽo kẻ ra cõi ngoài

185- Đề chữ gấm, phong thôi lại mở

186- Gieo bói tiền tin dở còn ngờ

187- Trời hôm tựa bóng ngẩn ngơ

188- Trăng khuya nương gối bơ phờ tóc mai

189- Há như ai, hồn say bóng lẫn

190- Bỗng thơ thơ thẩn thẩn hư không

191- Trâm cài, xiêm giắt thẹn thùng

192- Lệch làn tóc rối, lỏng vòng lưng eo

193- Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước

194- Bức rèm thưa rủ thác đòi phen

195- Ngoài rèm thước chẳng mách tin

196- Trong rèm dường đã có đèn biết chăng ?

197- Đèn có biết, dường bằng chẳng biết

198- Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi

199- Buồn rầu nói chẳng nên lời

200- Hoa đèn kia với bóng người khá thương !

201- Gà eo óc gáy sương năm trống

202- Hoè phất phơ rủ bóng bốn bên

203- Khắc giờ đằng đẵng như niên

204- Mối sầu dằng dặc tựa miền bể xa

205- Hương gượng đốt, hồn đà mê mải

206- Gương gượng soi, lệ lại chứa chan

207- Sắt cầm gượng gảy ngón đàn

208- Dây uyên kinh đứt, phím loan ngại chùng

209- Lòng này gửi gió đông có tiện

210- Nghìn vàng xin gửi đến non Yên

211- Non Yên dù chẳng tới miền

212- Nhớ chàng thăm thẳm đường lên bằng trời

213- Trời thăm thẳm xa vời khôn thấu

214- Nỗi nhớ chàng đau đáu nào xong

215- Cảnh buồn người thiết tha lòng

216- Cành cây sương đượm, tiếng trùng mưa phun

217- Sương như búa bổ mòn gốc liễu

218- Tuyết dường cưa xẻ héo cành ngô

219- Giọt sương phủ bụi chim gù

220- Sâu tường kêu vẳng, chuông chùa nện khơi

221- Vài tiếng dế nguyệt soi trước ốc

222- Một hàng tiêu gió thốc ngoài hiên

223- Lá màn lay ngọn gió xuyên

224- Bóng hoa theo bóng nguyệt lên trước rèm

225- Hoa giãi nguyệt, nguyệt in một tấm

226- Nguyệt lồng hoa, hoa thắm từng bông

227- Nguyệt hoa, hoa nguyệt trùng trùng

228- Trước hoa, dưới nguyệt, trong lòng xiết đau

229- Đâu xiết kể, muôn sầu nghìn não

230- Từ nữ công, phụ xảo đều nguôi

231- Biếng cầm kim, biếng đưa thoi

232- Oanh đôi thẹn dệt, bướm đôi ngại thùa

233- Mặt biếng tô, miệng càng biếng nói

234- Sớm lại chiều, dòi dõi nương song

235- Nương song luống ngẩn ngơ lòng

236- Vắng chàng điểm phấn trang hồng với ai ?

237- Biếng trang điểm, lòng người sầu tủi

238- Xót nỗi chàng, ngoài cõi trùng quan

239- Khác gì ả Chức, chị Hằng

240- Bến Ngân sùi sụt, cung trăng chốc mòng

241- Sầu ôm nặng, hãy chồng làm gối

242- Buồn chứa đầy, hãy thổi làm cơm

243- Mượn hoa, mượn rượu giải buồn

244- Sầu làm rượu nhạt, muộn làm hoa ôi

245- Gõ sanh ngọc mấy hồi không tiếng

246- Ôm đàn tranh mấy phím rời tay

247- Xót người hành dịch bấy nay

248- Dặm xa mong mỏi hết đầy lại vơi

249- Ca quyên ghẹo, làm rơi nước mắt

250- Trống tiều khua, như đốt buồng gan

251- Võ vàng đổi khác dung nhan

252- Khuê ly mới biết tân toan dường này

253- Nếm chua cay tấm lòng mới tỏ

254- Chua cay này, há có vì ai ?

255- Vì chàng lệ thiếp nhỏ đôi

256- Vì chàng thân thiếp lẻ loi một bề

257- Thân thiếp chẳng gần kề dưới trướng

258- Lệ thiếp nào chút vướng bên khăn

259- Duy còn hồn mộng được gần

260- Đêm đêm thường đến Giang Tân tìm người

261- Tìm chàng thuở Dương Đài lối cũ

262- Gặp chàng nơi Tương Phố bến xưa

263- Sum vầy mấy lúc tình cờ

264- Chẳng qua trên gối một giờ mộng Xuân

265- Giận thiếp thân lại không bằng mộng

266- Được gần chàng bến Lũng, thành Quan

267- Khi mơ những tiếc khi tàn

268- Tình trong giấc mộng, muôn vàn cũng không !

269- Duy có một tấm lòng chẳng dứt

270- Vốn theo chàng giờ khắc nào nguôi

271- Lòng theo song chửa thấy người

272- Lên cao mấy lúc trông vời bánh xe

273- Trông bến Nam, bãi che mặt nước

274- Cỏ biếc um, dâu mướt ngàn xanh

275- Nhà thôn mấy xóm chông chênh

276- Một đàn cò đậu trước ghềnh chiều hôm

277- Trông đường Bắc, đôi chòm quán khách

278- Rườm rà xanh cây ngất núi non

279- Lúa thành thoi thóp bên cồn

280- Nghe thôi địch ngọc véo von bên lầu

281- Non Đông thấy lá hầu chất đống

282- Trĩ xập xoè, mai cũng bẻ bai

283- Khói mù nghi ngút ngàn khơi

284- Con chim bạt gió lạc loài kêu thương

285- Lũng Tây thấy nước dường uốn khúc

286- Nhạn liệng không, sóng giục thuyền câu

287- Ngàn thông chen chúc khóm lau

288- Cách ghềnh thấp thoáng người đâu đi về

289- Trông bốn bề chân trời mặt đất

290- Lên xuống lầu thấm thoát đòi phen

291- Lớp mây ngừng mắt ngại nhìn

292- Biết đâu chinh chiến là miền Ngọc Quan ?

293- Gậy rút đất dễ khôn học chước

294- Khăn gieo cầu nào được thấy tiên

295- Lòng này hóa đá cũng nên

296- E không lệ ngọc mà lên trông lầu

297- Lúc ngảnh lại ngắm màu dương liễu

298- Thà khuyên chàng đừng chịu tước phong

299- Chẳng hay muôn dặm ruổi giong

300- Lòng chàng có cũng như lòng thiếp chăng ?

301- Lòng chàng ví cũng bằng như thế

302- Lòng thiếp đâu dám nghĩ gần xa

303- Hướng dương lòng thiếp như hoa

304- Lòng chàng lẩn thẩn e tà bóng dương

305- Bóng dương để hoa vàng chẳng đoái

306- Hoa để vàng bởi tại bóng dương

307- Hoa vàng hoa rụng quanh tường

308- Trải xem hoa rụng đêm sương mấy lần

309- Chồi lan nọ trước sân đã hái

310- Ngọn tần kia bên bãi đưa hương

311- Sửa xiêm dạo bước tiền đường

312- Ngửa trông xem vẻ thiên chương thẫn thờ

313- Bóng Ngân Hà khi mờ khi tỏ

314- Độ Khuê Triền buổi có buổi không

315- Thức mây đòi lúc nhạt hồng

316- Chuôi sao Bắc Đẩu thôi Đông lại Đoài

317- Mặt trăng tỏ thường soi bên gối

318- Bừng mắt trông sương gội cành khô

319- Lạnh lùng thay, bấy nhiêu Thu

320- Gió may hiu hắt trên đầu tường vôi

321- Một năm một nhạt mùi son phấn

322- Trượng phu còn thơ thẩn miền khơi

323- Xưa sao hình ảnh chẳng rời

324- Bây giờ nỡ để cách vời Sâm Thương

325- Chàng ruổi ngựa dặm trường mây phủ

326- Thiếp dạo hài lầu cũ rêu in

327- Gió Xuân ngày một vắng tin

328- Khá thương lỡ hết mấy phen lương thì

329- Xảy nhớ khi cành Diêu đóa Ngụy

330- Trước gió xuân vàng tía sánh nhau

331- Nọ thì ả Chức chàng Ngâu

332- Tới trăng thu lại bắc cầu sang sông

333- Thương một kẻ phòng không luống giữ

334- Thời tiết lành lầm lỡ đòi nau

335- Thoi đưa ngày tháng ruổi mau

336- Người đời thấm thoắt qua màu xuân xanh

337- Xuân thu để giận quanh ở dạ

338- Hợp ly đành buồn quá khi vui

339- Oán sầu nhiều nỗi tơi bời

340- Vóc bồ liễu dễ ép nài chiều xuân

341- Kìa Văn Quân mỹ miều thuở trước

342- E đến khi đầu bạc mà thương

343- Mặt hoa nọ gã Phan Lang

344- Sợ khi mái tóc điểm sương cũng ngừng

345- Nghĩ nhan sắc đương chừng hoa nở

346- Tiếc quang âm lần lữa gieo qua

347- Nghĩ mệnh bạc, tiếc niên hoa

348- Gái tơ mấy chốc xảy ra nạ giòng

349- Gác nguyệt nọ mơ màng vẻ mặt

350- Lầu hoa kia phảng phất mùi hương

351- Trách trời sao để nhỡ nhàng

352- Thiếp rầu thiếp lại rầu chàng chẳng quên

353- Chàng chẳng thấy chim uyên ở nội

354- Cũng dập dìu, chẳng vội phân trương

355- Chẳng xem chim yến trên rường

356- Bạc đầu không nỡ đôi đường rẽ nhau

357- Kìa loài sâu đôi đầu cùng cánh

358- Nọ loài chim chắp cánh cùng bay

359- Liễu, sen là thức cỏ cây

360- Đôi hoa cũng dính, đôi dây cũng liền

361- Ấy loài vật tình duyên còn thế

362- Sao kiếp người nỡ để đấy đây ?

363- Thiếp xin về kiếp sau này

364- Như chim liền cánh, như cây liền cành

365- Đành muôn kiếp chữ tình đã vậy

366- Theo kiếp này hơn thấy kiếp sau

367- Thiếp xin: "Chàng chớ bạc đầu

368- Thiếp thì giữ mãi lấy màu trẻ trung"

369- Xin: "làm bóng theo cùng chàng vậy,

370- "Chàng đi đâu cũng thấy thiếp bên

371- "Chàng nương vầng nhật, thiếp nguyền

372- "Mọi bề trung hiều, thiếp xin vẹn tròn"

373- Lòng hứa quốc tựa son ngăn ngắt

374- Sức tý dân dường sắt trơ trơ

375- Máu Thuyền Vu, quắc Nhục Chi

376- Ấy thì bữa uống, ấy thì bữa ăn

377- Mũi đòng vác đòi lần hăm hở

378- Đã lòng trời gìn giữ người trung

379- Hộ chàng trăm trận nên công

380- Buông tên ải Bắc, treo cung non Đoài

381- Bóng kỳ xí giã ngoài quan ải

382- Tiếng khải ca trở lại Thần Kinh

383- Đỉnh non kia, đá đề danh

384- Triều thiên vào trước cung đình dâng công

385- Nước Ngân Hán vác đòng rửa sạch

386- Khúc nhạc từ réo rắt lừng khen

387- Tài so Tần, Hoắc vẹn tuyền

388- Tên ghi gác Khói, tượng truyền đài Lân

389- Nền huân tướng nên công rạng vẻ

390- Chữ đồng hưu bia thẻ nghìn đông

391- Ơn trên: tử ấm thê phong

392- Phần vinh thiếp cũng đượm chung hương trời

393- Thiếp chẳng dại như người Tô Phụ

394- Chàng hẳn không như lũ Lạc Dương

395- Khi về đeo quả ấn vàng

396- Trên khung cửi dám rẫy ruồng làm cao

397- Xin vì chàng xếp bào cởi giáp

398- Xin vì chàng giũ lớp phong sương

399- Vì chàng tay chuốc chén vàng

400- Vì chàng điểm phấn đeo hương não nùng

401- Mở khăn lệ, chàng trông từng tấm

402- Đọc thơ sầu, chàng thẩm từng câu

403- Câu vui đổi với câu sầu

404- Rượu khà cùng kể trước sau mọi lời

405- Sẽ rót vơi lần lần từng chén

406- Sẽ ca dần ren rén từng thiên

407- Liên ngâm đối ẩm đòi phen

408- Cùng chàng lại kết mối duyên đến già

409- Cho bõ lúc xa sầu, cách nhớ

410- Giữ gìn nhau vui thuở thanh bình

411- Ngâm nga mong gửi chữ tình

412- "Dường này âu hẳn tài lành trượng phu !".