Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Sức sống Thiền của Trần Thái Tông

22/04/201319:47(Xem: 5883)
Sức sống Thiền của Trần Thái Tông

tran-thai-tong
Sức sống Thiền của Trần Thái Tông

HT. Thích Trí Quảng

Kể từ khi loài người biết phát huy trí tuệ, chúng ta thấy rõ có hai khuynh hướng phát triển, khuynh hướng hướng nội và khuynh hướng hướng ngoại. Khuynh hướng hướng ngoại, gọi là ngoại quan, tức quan sát sự hiện hữu và diễn tiến của sự vật bên ngoài giúp cho con người có được nhận thức đúng đắn về sự sống của hiện tượng giới. Sự hiểu biết của con người về mọi hoạt động thuộc lãnh vực hiện tượng vật chất bên ngoài được phát triển đến mức độ cao và trở thành môn khoa học tự nhiên ngày nay.

Khuynh hướng phát triển trí tuệ thứ hai đi theo con đường ngược lại, không hướng ra bên ngoài, mà quan sát ngược vào bên trong để tìm hiểu nội giới. Và sự hiểu biết về thế giới nội tâm được con người phát huy ở đỉnh cao, trở thành Thiền học sau này.

Trên lộ trình soi sáng nội giới theo khuynh hướng sống của các dân tộc phương Đông, có thể nói từ thời kỳ xa xưa, một hình thức Thiền đã có mặt ở An Độ với tên gọi là Yoga. Con đường phát triển sức sống tinh thần con người theo Yoga cũng từng một thời thống trị đất An.

Nhưng đến khi đức Phật hiện hữu và đạt quả vị Vô thượng Chánh đẳng giác, chính ngài là người đạt đến vị trí cao nhất trong lãnh vực hiểu biết về nội giới của con người cũng như của muôn loài trên trái đất này. Thật vậy, khi Thiền định ở Bồ đề đạo tràng, đức Phật an trụ trong trạng thái lắng yên, thanh tịnh tuyệt đối, ngài đã quán sát tường tận mọi diễn biến của nội giới. Và từ sự thấu rõ nguồn cội của nội tâm qua đôi mắt sáng tuệ giác, đức Phật thấy biết mọi sinh hoạt của hiện tượng giới bên ngoài một cách rõ ràng. Ngài mới khẳng định rằng ba nghiệp thân, khẩu, ý của ngài từ đây hoàn toàn do trí tuệ chỉ đạo; mọi việc của ngài đều hành xử tốt đẹp hoàn toàn vì phát xuất từ sự hiểu biết đúng như thật của thiền định. Và những người có tâm hồn hướng thượng do Phật hướng dẫn, dẹp trừ được mọi ý niệm vọng tưởng điên đảo, cũng có được cái nhìn sáng suốt, họ đã trở thành những nhà minh triết lỗi lạc thời Phật tại thế.

Pháp Thiền định mà đức Phật đã thể nghiệm và chứng đắc, đưa đến đỉnh cao của sự giác ngộ, giải thoát khỏi sinh tử, dĩ nhiên hoàn toàn khác với thiền định của Bà la môn giáo hay các triết thuyết đương thời.

Sau khi Phật vắng bóng trên cuộc đời, các bậc cao đức đã tiếp nhận và triển khai yếu nghĩa của giáo pháp. Đặc biệt là lãnh hội được tinh ba của Thiền, tức tâm bình ổn và trí sáng suốt mà đức Phật trao cho, rất nhiều Thiền sư Việt Nam đã vận dụng vào cuộc sống, thể hiện thành những mẫu người đạo hạnh giúp cho mọi người nương theo tháo gỡ được những gút mắc trong đời thường và được sống an vui, giải thoát.

Riêng một vị vua nổi tiếng anh minh của đất nước chúng ta, đức vua Trần Thái Tông đã rất thành công ở lãnh vực triển khai tinh thần Thiền trong mọi sinh hoạt của vị đế vương. Thật vậy, từ khi đức vua lên ngôi, mọi việc lớn nhỏ từ trong gia đình cho đến ngoài xã hội và những việc triều chính, tất cả đã bức ngặt ngài vô cùng. Ngài phải đối phó với biết bao vấn đề nan giải đến nổi cảm thấy mệt mỏi, mà không giải quyết được gì, cuối cùng rơi vào sự bế tắc hoàn toàn. Vì thế, đức vua nảy sinh ý nghĩ đi tìm một nhà tu hành ẩn dật để giúp ngài tìm ra con đường khai thông, một lối thoát tốt nhất.

Với quyết tâm cao độ của người có căn lành sâu dày, mới ở tuổi 20, đức vua Trần Thái Tông phải lén bỏ trốn lên núi Yên Tử trong màn đêm dày đặc để không ai phát hiện. Và duyên lành đã đến, trên đỉnh non cao không nhiễm bụi trần, đức vua đã gặp được vị Thiền sư ngộ đạo, ngài Đại Đăng quốc sư. Trên ngọn núi bạt ngàn thông già trong màn sương thanh tịnh tuyệt vời, tâm hồn đức vua đã được trí tuệ của Thiền sư khai sáng. Đức vua bừng tỉnh và cảm nhận sâu sắc con đường thực tập Thiền quán của ngài không phải ở non cao núi biếc này, mà phải thể nghiệm ngay tại triều đình, ngay trong việc trị nước an dân, ngay trong gia đình.

"Trong núi vốn không có Phật, Phật ở trong tâm ta. Nếu tâm lắng lại và trí tuệ xuất hiện, đó chính là Phật. Nếu bệ hạ giác ngộ được tâm ấy thì tức khắc thành Phật ngay tại chỗ, không cần phải đi tìm cực khổ ở bên ngoài". Lời khai ngộ mà Thiền sư Đại Đăng trao cho đức vua đã giúp tâm hồn ngài cảm thấy thật sự thanh thản trên con đường quay trở về cung điện và đó cũng là hành trang quý báu của vua trong suốt 32 năm ở vương vị.

Thực hiện yếu chỉ của Thiền sư truyền trao, vua Trần Thái Tông sống cuộc đời lấy tâm của nhân dân làm tâm của mình. Vua vừa tổ chức nội trị tốt đẹp, vừa chống giặc ngoại xâm, vừa suy tư kinh điển và giảng giải Phật pháp. Bài học Thiền mà đức vua Trần Thái Tông tiếp thu có một giá trị sống thực, nghĩa là vận dụng chính cái tâm yên tĩnh và trí sáng suốt vào mọi việc, đem lại thái bình, thịnh vượng cho đất nước. Thành quả này của đức vua Trần Thái Tông còn lưu lại dấu son muôn đời trong lịch sử nước ta.

Về công phu tu hành của đức vua Trần Thái Tông, ngài đã lưu lại cho chúng ta những tác phẩm như Thiền Tông Chỉ Nam, Kim Cương Tam Muội Kinh Chú Giải, Lục Thời Sám Hối Khoa Nghi, Bình Đẳng Lễ Sám Văn, Khóa Hư Lục, Thi Tập.

Đặc biệt là Lục Thời Sám Hối Khoa Nghi là pháp sám hối gồm sáu thời tu tập trong một ngày để rửa sạch sáu giác quan bị ô nhiễm vì tiếp xúc với sáu trần. Đó chính là công phu tu tập mà đức vua Trần Thái Tông đã thành tựu giúp cho ngài thấy biết mọi việc chính xác, giải quyết tốt đẹp việc triều chính cũng như ổn định cuộc sống gia đình được yên vui, hòa thuận và riêng ngài tinh thần luôn trong sáng, định tĩnh.

Đức vua Trần Thái Tông chính là nhà Thiền học thật sự, đã thể hiện trọn vẹn sức sống Thiền ngay trong lãnh vực an bang tế thế. Ngài đã phất cao ngọn cờ Thiền giữa chính trường, tự tại giữa một nơi mà ai cũng biết mạng sống con người như sợi chỉ treo chuông ngàn tấn.

---o0o---

Nguồn: Báo Giác Ngộ. Trình bày: Nhị Tường

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
29/10/2023(Xem: 7668)
Như quý vị đã biết, trước bệnh tình nguy ngập của Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ, chúng tôi, những pháp lữ và những người học trò trực tiếp hay gián tiếp thọ nhận sự giáo huấn của Người, đã cố gắng trong một thời gian rất ngắn để thực hiện tập Kỷ Yếu này. Do hạn chế về thời gian, Kỷ Yếu chỉ là một tuyển tập đơn sơ gồm những sáng tác văn thơ, nhạc, họa, của chư Tôn Đức và văn thi hữu nhằm biểu lộ niềm tri ân đối với bậc Thầy lãnh đạo nòng cốt còn lại của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, một học giả Phật học uyên thâm hiếm có của Phật giáo Việt Nam. Và cũng chính từ giới hạn đó, chúng tôi đã không kịp nhận được đầy đủ bài vở của chư Tôn Đức, văn thi hữu cùng quý Phật tử có lòng quý kính gửi dâng Hòa thượng Tuệ Sỹ.
24/03/2024(Xem: 238)
Từ năm 1990 thầy bổn sư (thầy thế phát xuất gia Hoà Thượng Thượng TRÍ hạ YÊN) dẫn chúng con vào Chùa Khánh Long Q4 TPHCM đê đầu y chỉ cầu pháp nơi Thầy (Ni Trưởng Thượng Tâm Hạ Hoa) để nương đức thầy ni tu học. 5 huynh đệ chúng con gồm: chị Tâm Như, Tâm Tuyền, Tâm Thành, Tâm Nguyện và con được gửi bên chùa Khánh Long, còn chị Chúc Diệu, Chúc Tánh gửi sang bên chùa Bồ Đề. Kể từ đó, Thầy đã che chở dạy dỗ dắt dìu cho chúng con. Lúc đó con được thầy nhờ cô Hạnh Minh có quen cô giáo dạy trường Khánh Hội giúp hồ sơ chuyển trường từ Ayunpa lên TP để cho con nhập học từ lớp 8 vào lớp 9.
16/02/2024(Xem: 750)
Trưởng lão Hòa thượng Thích Hiển Tu, thế danh Nguyễn Tấn Hưng, sinh năm Nhâm Tuất (1921), tại xã An Thủy, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre. Ngài là con thứ trong gia đình có 4 anh chị em; thân phụ là cụ ông Nguyễn Văn Thời, cụ bà là Trần Thị Thất.
07/02/2024(Xem: 1446)
Sớm mai Sư khép cửa tùng Thỏng đôi chân bước chập chùng sương đêm Bước chân không tiếng động thềm Tư duy cao viễn sáng viền nguyên tiêu. Cần gì nao ! kính chiếu yêu Bồ tát tâm Chẳng lụy điều phục tâm.
03/02/2024(Xem: 4494)
ĐẠI LÃO HÒA THƯỢNG húy thượng THẮNG hạ HOAN hiệu LONG HOAN - Tăng Trưởng Hội Đồng Giáo Phẩm Trung Ương Viện Tăng Thống, Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất - Trưởng Ban Điều Hợp Tăng Ni Việt Nam Hải Ngoại - Chánh Văn Phòng Hội Đồng Giáo Phẩm GHPGVNTN Hoa Kỳ đã thuận thế vô thường, thâu thần thị tịch vào lúc 6 giờ 50 sáng thứ Năm, ngày 25 tháng 01 năm 2024, (nhằm ngày Rằm tháng Chạp năm Quý Mão), tại Thành phố Santa Ana, Quận Cam, Tiểu bang California, Hoa Kỳ, thế thọ 97, hạ lạp 72. Tang lễ Đức Đại lão Hòa Thượng sẽ được long trọng cử hành tại Chùa Bát Nhã, 4717 W. First Street, Santa Ana, California 92703, U.S.A. - Lễ cung nghinh báo thân nhập kim quan lúc 10 giờ sáng thứ Tư, ngày 31 tháng 01 năm 2024 (nhằm ngày 21 tháng Chạp năm Quý Mão). - Lễ phụng tống kim quan trà tỳ lúc 6 giờ 30 sáng thứ Sáu, ngày 02 tháng 02 năm 2024 (nhằm ngày 23 tháng Chạp năm Quý Mão). Ngưỡng mong mười phương thường trụ Tăng-già nhất tâm cầu nguyện Giác Linh Đại Lão Hòa Thượng Cao Đăng Phật Quốc.
29/01/2024(Xem: 1422)
Xá lợi thiền sư Thích Nhất Hạnh được các tăng ni rước từ thiền đường Trăng Rằm sang thất Lắng Nghe trong khuôn viên chùa Từ Hiếu, sáng 29/1.
23/01/2024(Xem: 759)
Vào lúc 10 giờ ngày chủ nhật 21/01/2024, chùa Phổ Từ tọa lạc tại số 17327 Meekland Ave, thành phố Hayward, tiểu bang California đã trang nghiêm tổ chức Lễ Đại tường - tưởng niệm cố Thiền sư Thích Nhất Hạnh. Thiền sư Thích Nhất Hạnh - nhà văn hóa, nhà văn, nhà thơ, học giả, sử gia và nhà hoạt động hòa bình, đã viên tịch tại Tổ đình Từ Hiếu, thành phố Huế, Việt Nam ngày 22 tháng 01 năm 2022. Nhằm bày tỏ lòng biết ơn đối với ân đức, tình thương cao rộng của Sư Ông Làng Mai qua nhiều năm giảng dạy thiền quán; với công trình trước tác, phiên dịch kinh sách to lớn; chùa Phổ Từ đã tổ chức Lễ tưởng niệm cố Thiền sư vào ngày 29/01/2022; ngày 30/01/2022; Lễ Chung thất - tưởng niệm vào ngày 13/3/2022; Lễ Tiểu tường - tưởng niệm vào ngày 07/01/2023 có đông chư Tôn đức Tăng, Ni và Phật tử tham dự.
07/01/2024(Xem: 21295)
Phật giáo Việt Nam trong hai thế kỷ cận đại và hiện đại, xuất hiện một số nhân vật đạo hạnh cao vời, kỳ tài xuất chúng, có những cống hiến to lớn, dài lâu cho Đạo pháp và Dân tộc. Ngôn ngữ nhà Thiền xưng tụng những vị này là Bồ-tát, Đại sĩ, Thánh Tăng, hay Long Tượng, là những tôn danh chỉ được tìm thấy trong kinh điển, sử sách, trong lịch sử truyền miệng hoặc trên những bia đá ngàn năm nơi cổ tháp. Triết gia Phạm Công Thiện trong buổi ra mắt tác phẩm “Huyền Thoại Duy Ma Cật” của Hòa thượng Tuệ Sỹ tại thành phố Houston, tiểu bang Texas ngày 04 tháng 11 năm 2007, đã gọi tác giả là “bậc Long Tượng: Tuệ Sỹ” và diễn giải thêm, “Long Tượng là bậc Thầy của cả một dân tộc, nếu chưa muốn nói là bậc Thầy của thế giới.”
07/01/2024(Xem: 666)
Trong tận thâm tâm tôi, thầy Tuệ Sỹ là một vì sao sáng, một hiền nhân vô cùng tôn kính giữa nhân gian này. Tôi chưa từng diện kiến hay bái sư nhưng toàn tâm ý của tôi thì thầy là thầy tôi từ quá khứ xa xưa chứ chẳng phải chỉ mỗi kiếp này. Thế gian này, cụ thể nhất là với người Việt ta thì thầy là một biểu tượng của minh triết phương đông, một bậc Bồ tát “vô công dụng hạnh”. Thầy xuất thế, nhập thế với tất cả từ bi và đại dụng vì Phật pháp, vì dân tộc và vì nước non này. Thầy là một hiền sĩ phương đông với tất cả những đặc tính biểu trưng nhất và trọn vẹn nhất “phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất” và hơn thế nữa, trọn đời hy hiến cho sự nghiệp hoằng pháp lợi sanh.
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567