Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Phần IX: Hai nói chuyện tại Brockwood

13/07/201100:56(Xem: 3338)
Phần IX: Hai nói chuyện tại Brockwood

J. KRISHNAMURTI
SỰ THỨC DẬY CỦA THÔNG MINH
[THE AWAKENING OF INTELLIGENCE]
Lời dịch: ÔNG KHÔNG - 2009

NƯỚC ANH
IX

HAI NÓI CHUYỆN TẠI BROCKWOOD
1– Liên quan giữa sự nhận biết được tư tưởng và hình ảnh
2 – Cái trí thiền định và nghi vấn không đáp án

1

LIÊN QUAN GIỮA SỰ NHẬN BIẾT ĐƯỢC
TƯ TƯỞNG VÀ HÌNH ẢNH

Những ứng dụng và những giới hạn của tư tưởng. Những hình ảnh: uy quyền của hình ảnh, “Người ta càng nhạy cảm bao nhiêu, gánh nặng của những hình ảnh càng sâu đậm bấy nhiêu.” Sự phân tích và những hình ảnh. Trật tự tâm lý; những nguyên nhân của vô-trật tự: quan điểm, so sánh, những hình ảnh. Có thể làm tan biến những hình ảnh. Sự hình thành những hình ảnh. Chú ý và không-chú ý. “Chỉ khi nào cái trí không-chú ý, hình ảnh được hình thành.” Chú ý và hòa hợp: cái trí, quả tim, thân thể.

Krishnamurti: Chúng ta sẽ bàn về vấn đề gì đây?

Người hỏi: Trẻ em.

Krishnamurti: Có lẽ chốc lát nữa chúng ta có thể nói về vấn đề đó. Nhưng điều gì tôi nghĩ xứng đáng, sẽ là cùng nhau bàn về vấn đề của bạo lực này, mà đang lan tràn và đang mỗi lúc mỗi trở nên tồi tệ hơn và tồi tệ hơn, khắp thế giới, mà thật ra là một bộ phận thuộc toàn tình trạng bị quy định của con người này. Và liệu con người có thể được tự do, không những khỏi tình trạng bị quy định thuộc xã hội, kinh tế, môi trường, bề mặt thuộc văn hóa đặc biệt của họ, nhưng còn khỏi tình trạng bị quy định sâu thẳm nhiều hơn, đó là toàn sự đau khổ, sự bạo lực tập thể và những tuyệt vọng gây hủy diệt và sự hoạt động của chúng mà hầu hết chúng ta, tôi nghĩ, đều không nhận biết được. Nó giống như một đám mây mà người ta đã thừa hưởng, mà trong đó người ta sống, và chắc chắn người ta thấy rằng muốn làm tự do chính người ta khỏi tất cả điều đó là một khó khăn cực kỳ. Tôi nghĩ sẽ rất xứng đáng nếu chúng ta có thể bàn bạc cùng nhau về vấn đề đó. Chúng ta đồng ý chứ? Liệu nó gây hứng thú cho bạn?

Bởi vì như người ta quan sát, bất kỳ nơi nào bạn đi, khắp thế giới, những văn hóa trên bề mặt không thâm nhập sâu thẳm lắm vào ý thức của con người. Nhưng những gốc rễ sâu thẳm của những đám mây dày dặc của sự đau khổ – tôi không thích dùng từ ngữ “tội lỗi”, nhưng sự bạo lực gây hủy diệt đó – vô vàn những hận thù, gian trá, đau khổ, xung đột – dường như đã bám rễ quá chặt chẽ trong tất cả chúng ta và liệu người ta có thể hoàn toàn được tự do khỏi chúng. Và nếu điều đó là cần thiết, vậy thì làm thế nào người ta sẽ khởi sự thực hiện nó? Chúng ta có thể tìm hiểu chủ đề này chứ? Bởi vì trên bề mặt, chúng ta có lẽ có văn hóa cao, lịch sự, một chút dửng dưng, lãnh đạm, nhưng trong sâu thẳm hầu hết chúng ta, tôi nghĩ, đều không nhận biết được rằng có một thừa hưởng to tát của sự xung đột, sự đau khổ, sự phiền muộn và sự sợ hãi vô cùng này. Và nếu người ta nhận biết được nó và người ta tỉnh thức được tất cả nó, liệu có thể hoàn toàn được tự do khỏi nó, để cho cái trí là một loại dụng cụ hoàn toàn khác hẳn? Tôi không biết liệu bạn đã suy nghĩ về tất cả điều đó, hay đã suy nghĩ rằng tình trạng bị quy định trên bề mặt lại quá quan trọng đến độ người ta luôn luôn đang đấu tranh chống lại nó. Và nếu người ta đã thông suốt được nó và xóa sạch nó đi, vậy là còn có tất cả những tầng sâu thẳm này, mà đa phần người ta không thể nhận biết được, và làm thế nào người ta sẽ trở nên nhận biết được những tầng đó và liệu có thể hoàn toàn xóa sạch được chúng?

Vì đây là một nhóm người tương đối ít, có lẽ chúng ta có thể bàn bạc làm thế nào nhận biết được những sự việc kinh khiếp này mà con người đã thừa hưởng hay đã vun quén – nó hiện diện ở đó. Dù có bất kỳ những giải thích nào, sự thật rành rành là chúng ta có tánh bạo lực sâu thẳm, và chúng ta bị trói buộc trong đau khổ. – Chúng ta không có sự ồn ào này mỗi ngày, cám ơn chúa (đang nói đến tiếng gầm thét của máy bay), đây là sự chào mừng của bạn! – Và có đám mây của sợ hãi này và chắc chắn trong hành động chúng tạo tác nhiều ma mãnh, hỗn loạn. Tôi nghĩ điều đó khá rõ ràng, và làm thế nào người ta sẽ nhận biết được tất cả điều này, và liệu có thể vượt khỏi tất cả?

Và những tôn giáo khắp thế giới, những tôn giáo có tổ chức, đã cưỡng bách con người – không phải cưỡng bách – nhưng đã hàm ý rằng, khi đặt ra những luật lệ nào đó, những nguyên tắc nào đó, những kỷ luật nào đó, những thái độ và những niềm tin nào đó, và những sự việc đó đã không, rõ ràng như thế, giải quyết được những đau khổ của con người, những sợ hãi của con người, và những lo âu, những tội lỗi đã bám chặt rễ, và mọi chuyện như thế. Vì vậy chúng ta có thể gạt bỏ tất cả điều đó, tất cả những niềm tin, và những hy vọng và những sợ hãi thuộc tôn giáo, hoàn toàn gạt bỏ tất cả điều đó – và người ta có, bạn càng suy nghĩ về nó nhiều bao nhiêu, người ta càng nhận biết được nhiều bấy nhiêu về điều gì đang xảy ra trong thế giới và bản chất của những tôn giáo có tổ chức cùng những người đứng đầu và những đạo sư và những người thầy và những đấng cứu rỗi của họ và mọi câu chuyện thần thoại của họ. Nó trở nên quá trẻ con và không chín chắn. Bây giờ nếu người ta đã gạt bỏ tất cả điều đó bởi vì người ta đã hiểu rõ nó và thấy được sự vô lý của nó, sự giả dối của nó và được tự do khỏi tất cả điều đó, vậy thì những sự kiện chắc chắn nào đó vẫn tồn tại, giống như đau khổ, bạo lực, sợ hãi và nhiều lo âu, hoang mang – những sự việc đó vẫn còn tồn tại.

Bây giờ làm thế nào người ta sẽ, nếu tôi nhận biết được tất cả điều đó, ý thức được nó, làm thế nào người ta được tự do khỏi tất cả điều đó, để cho tôi có một loại bộ não khác hẳn, một loại hành động khác hẳn, một loại thái độ khác hẳn đối với sống, một sống khác hẳn? Khi tìm hiểu và theo trí năng nhận biết được tất cả điều này, người ta càng thông minh nhiều hơn, người ta không những trở nên rất, rất nghiêm túc, nhưng còn có sự đòi hỏi rằng cái trí phải hoàn toàn được tự do khỏi tất cả sự hỗn loạn và kinh tởm này mà những con người đã tạo ra và tiếp tục vô tận cùng chúng. Vì vậy nếu đó là vấn đề, và tôi nghĩ đó thực sự là vấn đề cơ bản, không phải rằng không có sự bất công và đổi mới xã hội trong tất cả điều đó, rằng không có nghèo đói, những chiến tranh, bạo lực, sự phân chia giữa các quốc gia – tất cả việc đó. Tôi cảm thấy tất cả việc đó có thể được giải quyết khi những con người thực sự hiểu rõ toàn công việc của sự tồn tại. Và sau đó họ có thể chặn đứng nó, chặn đứng tất cả những hỗn loạn, những xung đột, những chiến tranh, sự bất công xã hội, những phân chia của con người và vân vân, từ một kích thước khác hẳn.

Và cái trí con người muốn tìm được kích thước đó. Cái trí phải tìm ra nó để giải quyết tất cả đau khổ này. Vì vậy làm thế nào tôi, hay bạn, kết thúc được tất cả việc này, nếu bạn nghiêm túc, không phải đùa giỡn với những từ ngữ, không phải phỏng đoán, không phải buông thả trong những giả thuyết thuộc lý thuyết, những ý tưởng và những đạo đức giả, nhưng thực sự đối diện với điều này, đối diện với đau khổ của con người này, không chỉ đau khổ của các bạn, nhưng cả đau khổ của con người – những sợ hãi, hoang mang, những không-chắc chắn, sự đòi hỏi có an toàn liên tục. Sự đòi hỏi có an toàn tâm lý lại sâu đậm nhiều hơn sự an toàn thân thể, và bởi vì chúng ta muốn những an toàn tâm lý, chúng ta trao tất cả suy nghĩ của chúng ta và những hy vọng của chúng ta vào một người thầy nào đó, vào đấng cứu rỗi nào đó, vào niềm tin nào đó, vào tác nhân bên ngoài nào đó. Khi biết tất cả việc này, làm thế nào tôi sẽ hiểu rõ và được tự do khỏi sự nỗ lực, tranh đấu, đau khổ liên tục này? Được rồi, chúng ta sẽ tìm hiểu điều đó. Chúng ta sẽ cùng nhau bàn luận về nó, nói về nó – điều đó có nghĩa cùng nhau chia sẻ nó.

Làm thế nào tôi, hay bạn, sẽ nhận biết được nó? Sự ý thức hay nhận biết được này có nghĩa gì? Làm thế nào tôi biết rằng tôi đang đau khổ, rằng những con người – không phải chỉ riêng tôi, nhưng mọi con người trong thế giới, trong đó tôi là bộ phận – làm thế nào tôi ý thức hay nhận biết được rằng có sự đau khổ này. Liệu nó là một công nhận thuộc từ ngữ, hay nó là một chấp nhận của một ý tưởng rằng có sự đau khổ mà tôi là bộ phận? Hay liệu có sự nhận biết tỉnh táo rằng sự đau khổ là một sự kiện. Chúng ta đang theo cùng nhau? Khi tôi tự nhủ với mình rằng có một đau khổ vô cùng trong thế giới, mà trong đó tôi là một bộ phận, bởi vì tôi là thế giới và thế giới là tôi – đó là một sự kiện. Nó không là một ý tưởng, nó không là một cảm tính, nó không là một khẳng định thuộc cảm xúc, nó là một sự kiện tuyệt đối, rằng tôi là thế giới và thế giới là tôi. Bởi vì tôi đã tạo ra thế giới này – bạn đã tạo ra nó, chúng ta có trách nhiệm với nó. Tất cả những tư tưởng của tôi, những hoạt động của tôi, những sợ hãi của tôi, những hy vọng của tôi là những hy vọng và những sợ hãi của bạn, của thế giới. Không có sự tách rời giữa thế giới và tôi. Cộng đồng là tôi, văn hóa là tôi và tôi là văn hóa đó, vì vậy không có sự tách rời. Tôi không biết liệu bạn thấy điều đó và liệu bạn cảm thấy điều đó. Tất cả việc đó đang xảy ra trong thế giới, ở Trung đông và vùng Viễn đông, giữa Pakistan và một quốc gia khác – bạn biết không, tất cả việc đó – nó là bộ phận của tôi, chúng ta chịu trách nhiệm cho tất cả việc đó. Và làm thế nào tôi sẽ, khi biết tôi là thế giới và phải có một cách mạng cơ bản trong thế giới, không phải trong ném bom, mà không dẫn đến đâu cả, nhưng một cách mạng trong ngay cái tinh thần, trong chính cái trí, để cho người ta sống khác hẳn, suy nghĩ khác hẳn, hành động toàn bộ trong một cách hoàn toàn khác hẳn? Làm thế nào tôi sẽ, khi biết rằng tôi là thế giới và thế giới là tôi, làm thế nào tôi sẽ tạo ra sự tự do cho cái trí mà chịu trách nhiệm cho tất cả việc này – cái trí là tư tưởng? Chính là tư tưởng đã tạo ra điều này – sự phân chia giữa những con người, những chiến tranh, cấu trúc của niềm tin tôn giáo – tư tưởng đã sản sinh ra tất cả thứ này.

Và cũng vậy tư tưởng đã sắp xếp vào chung công nghệ mà tạo nên sự tiện lợi của tồn tại hàng ngày – phòng tắm, điện lực, đường xe lửa, hiểu biết công nghệ đưa người ta lên mặt trăng – chính tư tưởng đã làm tất cả việc này – đúng chứ? Rõ ràng như thế. Tư tưởng mà đã thâu lượm thật nhiều thông tin, thật nhiều hiểu biết, làm thế nào tư tưởng đó sẽ được tự do khỏi toàn cấu trúc và bản chất của sự đau khổ và sợ hãi, và tuy nhiên vẫn vận hành có hiệu quả, cùng sự sáng suốt trong lãnh vực của hiểu biết, nhưng không tạo ra sự phân chia giữa con người và con người, do đó tạo ra xung đột, thù địch giữa con người và con người? Bạn thấy được vấn đề? Ít nhất, vấn đề mà tồn tại. Tư tưởng không chịu trách nhiệm cho tất cả việc này hay sao? Tư tưởng không chịu trách nhiệm cho những đấng cứu rỗi của bạn, cho những niềm tin của bạn, khi nói rằng bạn là một người Anh, hay một người Hà lan, hay một người Đức hay một người Nga? Không phải chính tư tưởng đã phân chia người Ấn độ giáo khỏi người Hồi giáo và tất cả việc đó đang xảy ra khắp thế giới, ở phương Đông? Và chiến tranh ở Việt nam là kết quả của tư tưởng, được lên kế hoạch cẩn thận – tư tưởng chịu trách nhiệm cho tất cả việc này – phải không? Bạn nói rằng tư tưởng không chịu trách nhiệm hay sao?

Vì vậy tư tưởng phải chịu trách nhiệm, và tuy nhiên chúng ta phải suy nghĩ rất rõ ràng. Vậy thì làm thế nào tư tưởng sẽ ngăn cản được sự phân chia này? Bởi vì nơi nào có sự phân chia, có xung đột, không chỉ phía bên ngoài mà còn cả phía bên trong. Tôi đang trình bày vấn đề rõ ràng chứ? Không phải vấn đề của tôi, nó là vấn đề của bạn, nó là vấn đề của con người bởi vì người ta thấy rằng điều gì tư tưởng đã làm – ma mãnh, khả năng lạ thường, làm thế nào nó thâu lượm được những hiểu biết thuộc công nghệ mà không thể gạt bỏ được – và tuy vậy tư tưởng đã tạo ra sự phân chia giữa con người và con người: bạn là một người Hồi giáo, tôi là một người Cộng sản. Bạn là một người Phật giáo, tôi là một người Ấn độ giáo. Chính tư tưởng đã tạo ra bạo lực, và tư tưởng không là tình yêu. Vì vậy người ta phải có sự rõ ràng của tư tưởng trong vận hành và tuy nhiên nhận biết được rằng tư tưởng nuôi dưỡng tất cả những phân chia trong thế giới và sự đau khổ. Vì vậy trong sự tìm hiểu này làm thế nào tôi và bạn nhận biết được toàn hàm ý của tư tưởng mà là cái có thể đo lường được, và cũng vậy một kích thước mà trong đó tư tưởng như đo lường không tồn tại? Chúng ta đang theo cùng nhau chứ? Không à?

Trước hết, liệu không rõ ràng rằng tư tưởng đã làm gì trong thế giới hay sao? Đúng chứ? Tư tưởng trong khoa học, toàn sự phát triển của công nghệ, và nó đã làm gì trong thế giới, cả lợi ích lẫn hủy diệt? Tư tưởng đã sắp xếp vào chung một chuỗi những cấu trúc và những niềm tin tôn giáo, như những mê tín, thần thoại và những đấng cứu rỗi – không à? Tư tưởng đã tách rời con người biết chừng nào trong những niềm tin tôn giáo. Và tư tưởng đã sáng chế ra những phương tiện hủy diệt con người biết chừng nào. Vì vậy tư tưởng đã làm tất cả việc đó, phải không? Và tư tưởng phải được vận dụng để vận hành. Bây giờ làm thế nào tư tưởng sẽ vận hành một cách đúng đắn, có hiệu quả, lành mạnh và không tạo ra sự phân chia giữa những con người?

Người hỏi: Khi không có sợ hãi.

Krishnamurti: Chờ một tí – chúng ta đừng nói khi không có sợ hãi, trước hết chúng ta hãy thấy vấn đề.

Và tư tưởng là ký ức tập thể của con người, ký ức tập thể từ đó có sự phản ứng như tư tưởng, mà là quá khứ. Không à? Nếu bạn không có ký ức bạn không thể suy nghĩ. Và tư tưởng là quá khứ. Nó có lẽ chiếu rọi vào tương lai nhưng nó vẫn còn có gốc rễ của nó trong quá khứ và từ đó nó vận hành. Chúng ta thấy điều đó trong vận hành, và vì vậy tôi tự nhủ với mình: điều đó là cần thiết, nhưng tại sao tư tưởng lại phân chia con người như bạn là một người Thiên chúa giáo, một người Phật giáo, bạo lực, tất cả mọi chuyện như thế, và tôi như một người nào khác?

Vì vậy liệu tư tưởng có thể vận hành một cách hạnh phúc, dễ dàng, hiệu quả và tuy nhiên không tạo ra sự phân chia giữa con người và con người? Bạn thấy quan điểm của tôi chứ? Nó không là quan điểm của tôi, làm ơn. Tại sao tôi phải bị quy định như một người Hồi giáo mà là kết quả của tư tưởng, và bạn bị quy định như một người Cộng sản, mà là kết quả của tư tưởng – bạn tin tưởng một đấng cứu rỗi, và tôi không tin tưởng một đấng cứu rỗi, mà lại nữa là kết quả của tư tưởng. Một ít người nghĩ, hay đa số người nghĩ rằng bạo lực chỉ có thể tạo ra một thay đổi thuộc xã hội, và một người nào khác nói đó không là phương cách đúng. Vì vậy tư tưởng luôn luôn đang tạo ra những phân chia. Đúng không? Và nơi nào có phân chia có xung đột. Vì vậy chức năng của tư tưởng là gì. Đúng chứ?

Khi biết rằng tư tưởng chỉ có thể vận hành trong lãnh vực của hiểu biết, và liệu tư tưởng có thể sáng chế hay bắt gặp một kích thước khác hẳn, mà trong đó không có sự phân chia được tạo ra bởi tư tưởng? Đúng chứ? Liệu chúng ta có cùng nhau đang đến một điểm nào đó? Tốt. Ít ra một ít người trong chúng ta. Chúng ta có lẽ điên khùng nhưng chúng ta hãy cùng nhau. Bởi vì theo cá nhân tôi vô cùng quan tâm đến vấn đề này, bởi vì tôi đã thấy ở Ấn độ, ở Mỹ, khắp Châu âu, ở Úc, và những phần khác của thế giới, tư tưởng đã tạo ra những sự việc tuyệt vời như thế và tuy nhiên tư tưởng đã tạo ra quá nhiều đau khổ, quá nhiều hoang mang, quá nhiều phiền muộn. Vì vậy khi thấy tất cả việc đó tôi tự hỏi chính mình: chức năng của tư tưởng là gì? Liệu tư tưởng có thể vận hành đầy đủ trong một hướng và hoàn toàn yên lặng trong một hướng khác để cho không còn sự phân chia, không tạo ra một phân chia? Vì vậy sau khi đã đặt câu hỏi này cho chính tôi – và tôi hy vọng các bạn đang đặt câu hỏi này cho chính các bạn – liệu tư tưởng có thể tự phân chia chính nó? Bạn hiểu rõ chứ? Vì tư tưởng nói rằng “Tôi không thể vượt khỏi điều đó,” tôi sẽ vận hành, tư tưởng sẽ vận hành lành mạnh, bình thường trong mọi thế giới thuộc công nghệ, trong hiểu biết, hành động và tồn tại hàng ngày, và không thâm nhập vào kích thước khác hẳn mà trong đó không có sự phân chia gì cả? Liệu tư tưởng có thể tách rời chính nó giống như thế? Hay chúng ta đang đặt câu hỏi sai hoàn toàn?

Liệu tư tưởng có thể thấy những giới hạn riêng của nó, và khi thấy những giới hạn riêng của nó, nó tạo ra một thông minh khác hẳn vào thân tâm? Nếu tôi thấy giới hạn riêng của tôi, nếu tư tưởng thấy giới hạn riêng của nó, nó không sẵn sàng để khám phá – không phải tư tưởng – liệu không có một loại thông minh khác hẳn đang vận hành? Khi tư tưởng thấy giới hạn riêng của nó, vậy thì không có một thức dậy của thông minh mà ở trên và vượt khỏi tư tưởng? Làm ơn chúng ta có đang chuyển tải cùng nhau, hay không gì cả?

Người hỏi: Có.

Krishnamurti: Bạn biết sự chuyển tải có nghĩa đang chia sẻ, không phải chấp nhận.

Người hỏi: Khi tư tưởng đang tự thấy chính nó rằng phải không đang suy nghĩ.

Krishnamurti: Tôi không biết thưa bạn.

Người hỏi: Tư tưởng không nảy sinh những hệ thống để tự-triệt tiêu chính nó hay sao?

Krishnamurti: Không, thưa bạn, trước hết phải thấy được khó khăn của chúng ta, đây là một vấn đề khó khăn cực kỳ, đừng để chúng ta tìm một câu trả lời dễ dàng. Hãy thấy được những hàm ý vô cùng của điều này. Con người đã sống dựa vào tư tưởng. Chúng ta vận dụng tư tưởng mỗi ngày, mỗi phút, đi về nhà, đón xe lửa, đón xe buýt, viết lách, nói chuyện, truyền đạt, làm việc. Chúng ta phải có tư tưởng và nếu chúng ta không có tư tưởng, không có hành động, bạn không thể sống. Bạn không thể nào triệt tiêu tư tưởng. Triệt tiêu tư tưởng hàm ý một tư tưởng mà cao quý hơn và nói “Tôi phải triệt tiêu tư tưởng hèn kém hơn của tôi”. Tất cả đều còn trong lãnh vực của tư tưởng, suy nghĩ. Bạn hiểu rõ không? Đây là điều gì những người Châu á đã làm, những người Ấn độ; họ đã nói rằng: tư tưởng rất bị giới hạn, có một tư tưởng cao quý, Atman, Brahman, có cái khác ở trên cao; hãy giữ cho tư tưởng yên lặng rồi sau đó cái khác lạ sẽ vận hành. Và trong chính sự khẳng định điều đó là tư tưởng – đúng chứ? Ở đây bạn nói linh hồn – nó vẫn còn là thành phần của tư tưởng.

Vì vậy tư tưởng đã sinh ra thế giới công nghệ tuyệt vời này, mà tư tưởng sử dụng cho sự hủy diệt con người và cho sự tiện lợi của con người. Chính tư tưởng đã sáng chế ra những đấng cứu rỗi, những thần thoại, những thần thánh, chính tư tưởng đã tạo ra bạo lực, chính tư tưởng mà trở thành ganh tị, lo âu, sợ hãi.

Vì vậy liệu có một lãnh vực không thể đo lường được bởi tư tưởng và liệu lãnh vực đó có thể vận hành trong lãnh vực của tư tưởng mà không có tư tưởng đang phá vỡ thành những phân chia, những mảnh vỡ? Thưa các bạn, các bạn thấy đó, nếu tư tưởng luôn luôn đang vận hành, vậy thì cái trí đang vận hành cùng hiểu biết mà là quá khứ – hiểu biết quá khứ. Tôi không thể có hiểu biết của ngày mai. Và hiểu biết là tư tưởng. Nếu đó là cách duy nhất để sống, luôn luôn trong lãnh vực của tư tưởng, vậy thì cái trí không bao giờ có thể được tự do. Đúng chứ? Và vậy thì con người luôn luôn phải sống trong đau khổ, luôn luôn có sợ hãi, luôn luôn sống trong phân chia, trong mảnh vỡ, vì vậy trong xung đột. Và khi nhận ra điều đó, con người đã nói phải có một tác nhân phía bên ngoài – như Thượng đế, mà sẽ giúp tôi vượt qua tất cả sự phân chia của tư tưởng này. Nhưng Thượng đế đó, Brahman đó, Atman đó, vẫn còn là sự sáng chế của tư tưởng, hay là những hình thức nhỏ nhiệm của hy vọng, mà lại nữa là tư tưởng đang tìm kiếm sự an toàn, không phải tìm kiếm sự an toàn trong thế giới này, sáng chế, hay tin tưởng hay chiếu rọi một ý tưởng mà nó gọi là Thượng đế, mà là an toàn. Đúng chứ? Vì vậy tôi thấy điều này.

Vì vậy nếu tư tưởng là lãnh vực duy nhất mà trong đó con người có thể sống, vậy là con người quá vô phước. Đây không là sáng chế của tôi, đây là điều gì đang thực sự xảy ra. Vì vậy tôi tự hỏi chính mình, liệu tư tưởng có thể vận hành nơi nào nó tuyệt đối cần thiết, lành mạnh, bình thường, khách quan, hiệu quả, sáng suốt và hoàn toàn yên lặng trong mọi phương hướng khác? Bạn hiểu rõ chứ?

Bây giờ làm thế nào điều đó có thể được? Làm thế nào tư tưởng có thể vận hành ở đó, nơi nó tuyệt đối cần thiết, trong một cách minh bạch, khách quan, rõ ràng nhất, và cùng lúc lại sống hòa hợp trong một kích thước mà tư tưởng không thâm nhập được? Bạn đã nắm được quan điểm của tôi chứ? Tôi đã trình bày vấn đề rõ ràng phải không? Bởi vì cái trí con người đòi hỏi sự tự do, tự do khỏi những khốn khổ, tội lỗi, đau đớn, phiền muộn, rối loạn, những chiến tranh vô tận và bạo lực này. Cái trí đòi hỏi sự tự do. Và tư tưởng không thể nào sản sinh tự do được. Nó có thể sáng chế ý tưởng của tự do, nhưng đó không là tự do. Vì vậy cái trí con người phải tìm ra câu trả lời. Và nó chỉ có thể tìm ra câu trả lời khi nó đã hiểu rõ bản chất của suy nghĩ và thấy được khả năng của nó, tư tưởng có thể đo lường đến chừng mực nào và tìm ra một tự do, một kích thước, một trạng thái của cái không thể đo lường được mà trong đó tư tưởng không vận hành.
Bạn thấy không, đây là điều gì được gọi là thiền định. Con người đã làm việc này, nhưng lại nữa thiền định của họ là thành phần của gia tăng thêm nữa của tư tưởng. Họ nói, “ Tôi phải ngồi yên lặng, phải có sự kiểm soát, những suy nghĩ của tôi phải được kiểm soát”. Khi biết sự giới hạn của tư tưởng, họ nói, “ Tôi phải kiểm soát nó, tôi phải kỷ luật nó, tôi phải luôn luôn canh chừng nó, đừng để nó đi lang thang”. Họ tự-kỷ luật chính họ ghê lắm, nhưng họ không nhận được kích thước khác hẳn, bởi vì tư tưởng không thể thâm nhập vào đó.

Thế là con người đã làm mọi thứ! Bạn theo kịp chứ? Những con người thực sự nghiêm túc, những con người mà đã thực sự, sâu thẳm, tìm hiểu điều này, không phải những con người tình cờ. Và tuy vậy tư tưởng đã là dụng cụ chính của họ và vì vậy họ không bao giờ giải quyết được vấn đề này. Họ đã sáng chế những sự việc. Họ đã phỏng đoán. Và những người tội nghiệp kia giống như chúng ta chấp nhận những giả thuyết này, những người triết lý, những người thầy – bạn theo kịp chứ? – toàn bộ những người đó. Và tôi tự hỏi chính tôi – và tôi hy vọng bạn cũng đang tự hỏi nó – làm thế nào điều này có thể xảy ra? Chắc chắn phải có một loại thiền định khác hẳn, một loại nhận biết khác hẳn, đó là thấy và không nhận xét. Muốn thấy những vận hành của tư tưởng, tất cả những chuyển động phía bên trong, phía bên ngoài của nó, chỉ nhìn ngắm nó, mà không cho bất kỳ phương hướng, cưỡng bách nó trong bất kỳ cách nào, chỉ nhìn ngắm trọn vẹn nó, không có bất kỳ chọn lựa. Đó là một loại nhận biết khác hẳn. Chúng ta thấy rồi, nhưng chúng ta luôn luôn cho nó một phương hướng. Chúng ta nói, “Điều này không được”, hay “Điều kia nên”, “Tôi sẽ chế ngự nó”. Tất cả việc đó là cái cách cũ kỹ của sự phản ứng đến bất kỳ hành động nào, bất kỳ cảm thấy nào, bất kỳ ý tưởng nào. Nhưng quan sát mà không có bất kỳ phương hướng, không có bất kỳ áp lực, không có bất kỳ biến dạng, liệu điều đó có thể được? Để thấy chính tôi như tôi là, mà không có bất kỳ chỉ trích, đang nói, “Tôi sẽ chấp nhận điều này và tôi sẽ phủ nhận điều kia” – bạn có thể thực hiện được nó không? Vậy thì sự nhận biết có một chất lượng khác hẳn. Đúng chứ? Vậy thì nó trở thành một vật đang sống, không phải cái khuôn mẫu lặp lại của quá khứ.

Vì vậy trong chính động thái của lắng nghe, như chúng ta đang làm lúc này, trong chính động thái của lắng nghe đó, chúng ta thấy sự thật của nó, rằng muốn nhận biết thực sự phải không có sự chỉ dẫn hay thuyết phục hay cưỡng bách: chỉ quan sát. Trong quan sát đó bạn sẽ thấy rằng tư tưởng không thâm nhập gì cả. Bạn đang theo kịp chứ? Mà có nghĩa trong nhận biết đó, trong thấy đó, có sự chú ý hoàn toàn. Nơi nào không có sự chú ý, có một biến dạng. Bây giờ khi bạn đang lắng nghe điều này, nếu bạn thấy sự thật của nó, cái đó hành động. Lúc này chúng ta đang gặp gỡ lẫn nhau chứ?

Người hỏi: Thưa ông, trong trạng thái đó người ta thấy chính mình tuyệt đối không còn uy quyền, và cũng vậy có một đạo đức mà tư tưởng luôn luôn cảm thấy và biết quyền năng riêng của nó.
Krishnamurti: Vì vậy cái gì?

Người hỏi: Tư tưởng luôn luôn chen vào nơi nào có vui thú, sợ hãi và lo âu.

Krishnamurti: Bạn đang nói, thưa bạn, rằng tư tưởng – nhưng liệu sợ hãi không là kết quả của tư tưởng, kết quả của lo âu – tư tưởng đã sinh ra sợ hãi – không à?

Người hỏi: Thỉnh thoảng nó đến đầy bất ngờ.

Krishnamurti: Điều đó có lẽ, dù đầy bất ngờ, nhưng chính tư tưởng đã sinh ra sợ hãi – không à? Tư tưởng đã sinh ra sự đau khổ vô tận này.

Người hỏi: Còn những sợ hãi của trẻ em thì sao?

Krishnamurti: Chắc chắn, nó không được đặt nền tảng trên sự không-an toàn của chúng hay sao? Trẻ em cần sự an toàn tuyệt đối, và những bậc cha mẹ không thể mang lại sự an toàn tuyệt đối đó bởi vì họ quan tâm đến cái tôi riêng nhỏ xíu của họ. Họ đang cãi cọ, họ đầy tham vọng, họ là cái này, họ là cái kia – bạn theo kịp chứ? – vì vậy họ không thể trao sự an toàn tuyệt đối đó mà đứa trẻ đòi hỏi, mà là tình yêu.

Và thế là chúng ta quay lại cùng câu hỏi. Tư tưởng đã sinh ra sợ hãi, không còn nghi ngờ gì cả. Tư tưởng đã sinh ra sự cô độc đau đớn trong chính người ta. Tư tưởng đã nói, tôi phải thành tựu, tôi phải là, tôi quá hèn mọn – tôi phải cao quý. Tư tưởng đã tạo ra ganh ghét này, lo âu này, tội lỗi này, tư tưởng chịu trách nhiệm cho nó. Tư tưởng là điều đó, tư tưởng là tội lỗi, không phải tư tưởng tạo ra tội lỗi, tư tưởng là tội lỗi. Vì vậy làm thế nào tôi có thể quan sát chính tôi và thế giới, mà trong đó tôi là một bộ phận, quan sát mà không có bất kỳ sự can thiệp nào của tư tưởng trong sự quan sát đó, và thế là từ sự quan sát đó một hành động khác hẳn mà không sinh ra những sợ hãi, những hối tiếc và mọi chuyện như thế? Vì vậy tôi phải học hành để quan sát về chính tôi và thế giới và hành động của tôi hoàn toàn khác hẳn. Phải có một học hành về quan sát mà trong đó tư tưởng không can thiệp. Bởi vì khoảnh khắc tư tưởng can thiệp nó tạo tác cho nó một biến dạng, nó tạo tác cho nó một thành kiến. Sự nhận biết ở trong hiện tại; bạn không thể nhận biết ngày mai. Bạn nhận biết ngay lúc này và trong nhận biết đó, khi tư tưởng can thiệp, tư tưởng là sự phản ứng của quá khứ và vì vậy nó phải làm biến dạng hiện tại. Điều đó quá hợp lý.

Người hỏi: Chắc chắn, muốn nhận biết được chúng ta phải suy nghĩ.

Krishnamurti: Hãy chờ tí, hãy chờ tí, hãy quan sát nó, nhận biết được có nghĩa gì? Tôi nhận biết được rằng bạn đang ngồi ở đó, và tôi nhận biết được rằng tôi đang ngồi ở đây trên cao – bất hạnh thay – và tôi nhận biết được rằng tôi đang ngồi trên một chiếc ghế đặt trên một tấm thảm màu đỏ, vân vân. Tôi ý thức. Tôi nhận biết được. Tôi thấy. Sau đó tư tưởng nói, đó là màu đỏ, sau đó tư tưởng nói, tôi là một con người giỏi giang hơn bởi vì tôi đang nói, hơn bất kỳ ai đang ngồi phía dưới. Tư tưởng cho tôi thanh danh – bạn theo kịp chứ? Tư tưởng đang làm tất cả điều này – đó là sự nhận biết, hay nó chỉ là chuyển động liên tục của tư tưởng? Chỉ thâm nhập từ từ, thưa bạn, liệu bạn có thể nhìn một cái cây mà không có sự vận hành của tư tưởng, hay không? Liệu bạn có thể? Bạn không thể à? Bạn có thể thấy một cái cây mà không có hình ảnh của cái cây? Hình ảnh là tư tưởng, tư tưởng mà nói: đó là cây sồi.

Người hỏi: Nó không mù, nếu nó có thể thấy.

Krishnamurti: À, không – tôi sẽ tiếp tục – không, may thay tôi không mù. Thưa bạn, làm ơn hãy theo dõi nó, hãy suy nghĩ về nó. Nhìn cái cây, quan sát cái cây, chuyện gì xảy ra? Có không gian giữa người quan sát và vật được quan sát. Đúng chứ? Có khoảng cách, vậy thì có hiểu biết về cái cây đó – hiểu biết thực vật, hiểu biết của ưa thích và không-ưa thích về cái cây đó. Vì vậy tôi có hình ảnh của cái cây. Hình ảnh nhìn cái cây đó và liệu có một nhận biết mà không có hình ảnh? Hình ảnh là tư tưởng, tư tưởng là sự hiểu biết về cái cây đó. Vì vậy khi có một nhận biết cùng hình ảnh, không có nhận biết trực tiếp về cái cây. Vì vậy liệu có thể nhìn cái cây mà không có hình ảnh? Nhìn ở đó vì là khách quan nên khá dễ dàng, nhưng nó trở nên phức tạp hơn nhiều khi tôi nhìn chính tôi mà không có bất kỳ hình ảnh nào về chính tôi. Điều đó được không?

Người hỏi: (Không nghe rõ)

Krishnamurti: Trước hết hãy thấy thưa bạn, chúng ta sẽ đến điều đó, thâm nhập từ từ từng bước một. Làm ơn thực hiện nó khi chúng ta đang nói chuyện, bạn sẽ tìm ra.

Đó là, liệu có một quan sát về chính tôi mà không có bất kỳ hình ảnh về chính tôi hay không? Bởi vì tôi đầy dẫy những hình ảnh của tôi – tôi là điều này, tôi không là điều kia, tôi nên là điều này, tôi không nên là điều kia, tôi phải trở thành, tôi không được trở thành. Tất cả chúng là những hình ảnh. Và tôi đang nhìn vào chính tôi bằng một trong những hình ảnh, không phải bằng nguyên một nhóm của những hình ảnh.

Vì vậy sau đó, cái gì đang nhìn? Bạn theo kịp không? Sau đó cái gì đang nhìn nếu không có hình ảnh? Bạn hiểu câu hỏi của tôi? Nếu tôi không có hình ảnh nào về chính tôi – bạn biết không – mà người ta phải thâm nhập rất, rất sâu thẳm nếu bạn muốn – vậy thì ở đó cái gì nhìn? Tuyệt đối không có cái gì nhìn và người ta sợ hãi điều đó. Lúc đó người ta tuyệt đối không là gì cả; nhưng người ta không thể đối diện với tuyệt đối không là gì cả, thế là người ta có những hình ảnh đó về chính người ta. Thôi, chúng ta hãy quay trở lại.

Cái trí con người đòi hỏi tự do, tuyệt đối. Ngay cả ở Nga họ đang đòi hỏi tự do, và những quyền lực đang xóa sạch họ đi. Vì vậy tự do là tối thiết, nó là đòi hỏi thuộc chính trị. Nhưng bạn không đòi hỏi sự tự do khỏi những hình ảnh. Vì vậy tư tưởng đã tạo ra những hình ảnh này, vì những lý do khác nhau thuộc kinh tế, văn hóa, xã hội và nhiều hơn nữa. Và những hình ảnh này có thể đo lường được: cái lớn hơn, cái nhỏ hơn, cái nhiều hơn, cái ít hơn. Và người ta hỏi liệu tư tưởng có thể quan sát mà không bị biến dạng? Chắc chắn nó không thể. Khi nó quan sát có một nhân tố biến dạng trong tư tưởng, bởi vì tư tưởng là sự phản ứng của quá khứ. Vì vậy liệu có một quan sát mà không có bất kỳ sự can thiệp nào của tư tưởng? Điều đó có nghĩa không có sự can thiệp của bất kỳ hình ảnh nào. Bạn phải tìm ra điều này, nó không chỉ là một vấn đề của chấp nhận hay tin tưởng, chỉ tìm ra liệu bạn có thể nhìn người vợ hay người chồng của bạn, cái cây hay đám mây, con người đang ngồi cạnh bạn mà không có bất kỳ hình ảnh nào.

Người hỏi: Liệu có một việc như một hình ảnh không nhận thấy mà người ta không nhận biết được?

Krishnamurti: Vâng, có chứ. Dĩ nhiên. Bây giờ làm thế nào tôi nhận biết được những hình ảnh không nhận thấy mà tôi có. Đúng chứ? Làm ơn, lắng nghe câu hỏi của tôi: làm thế nào tôi sẽ nhận biết được nhiều, nhiều hình ảnh không nhận thấy mà tôi đã lưu trữ, con người đã lưu trữ.

Người hỏi: Krishnaji, chừng nào người ta còn đang cố gắng nhận biết, người ta tạo ra những sự việc để nhận biết được về chúng.

Krishnamurti: Đó là điều gì tôi đang nói. Bạn không thể cố gắng để nhận biết, bạn không thể khẳng định để nhận biết, bạn không thể – nó không là kết quả của sự vận dụng ý chí để nhận biết được. Hoặc bạn thấy hoặc bạn không thấy. Hoặc bạn lắng nghe điều gì chúng ta đang nói ngay lúc này, hoặc bạn không lắng nghe. Nhưng nếu bạn lắng nghe bằng hình ảnh của bạn vậy thì dĩ nhiên bạn không-lắng nghe gì cả.
Vì vậy thật ra câu hỏi rất lý thú – tôi có thể hiểu rõ những hình ảnh mà tôi có một cách nhận biết được – những hình ảnh nhận biết được, và tôi có thể hiểu rõ được những hình ảnh này – những hình ảnh vô nghĩa nhố nhăng nào đó, tất cả hiểu biết hời hợt mà tôi có, điều đó khá đơn giản và khá rõ ràng. Nhưng những hình ảnh che giấu, sâu thẳm mà có một ảnh hưởng mạnh mẽ vào toàn cách sống. Làm thế nào tôi nhận biết được những hình ảnh che giấu không nhận thấy này? Bạn đề nghị như thế nào đây?

Người hỏi: Chúng ta tìm ra bằng cách nhận biết chúng ta cư xử như thế nào, bằng cách nhận biết những hình ảnh này xuất hiện như thế nào.

Krishnamurti: Bạn tìm ra bằng cách nhận biết bạn cư xử như thế nào, qua cách cư xử của bạn. Bây giờ hãy chờ đã, hãy thâm nhập từ từ. Bạn sẽ tìm ra những hình ảnh không nhận thấy của bạn qua cách cư xử của bạn.

Người hỏi: Hay thỉnh thoảng trong giấc ngủ.

Krishnamurti: Bạn sẽ thấy nó, thưa bạn, bạn sẽ thấy nó trong một phút. Mà có nghĩa gì? Qua cách cư xử của tôi, tôi bắt đầu phát giác những hình ảnh không-nhận thấy trong tôi mà đã được lưu trữ. Một hình ảnh này kế tiếp một hình ảnh khác, bạn theo kịp chứ? Tôi cư xử đối với bạn khác hẳn và đối với một người khác lại khác hẳn, bởi vì bạn quan trọng hơn và có quyền hành hơn, có thanh danh hơn người khác. Vì vậy hình ảnh về bạn của tôi mạnh mẽ hơn – và tôi khinh miệt hình ảnh người khác, hình ảnh của tôi. Vì vậy nó có nghĩa trải qua một hình ảnh này kế tiếp một hình ảnh khác, bạn theo kịp chứ? Hay liệu có một nhân tố trung tâm mà tạo ra những hình ảnh này một cách nhận biết được cũng như không-nhận biết được. Bạn đang theo sát chứ? Nếu tôi có thể tìm ra điều đó, vậy thì tôi không phải trải qua hình ảnh kế tiếp hình ảnh kế tiếp hình ảnh, hay trải qua sự khám phá về những hình ảnh qua những giấc mơ. Tôi không hiểu liệu bạn đang theo kịp câu hỏi của tôi?

Bạn thấy, nếu qua cách cư xử của tôi, tôi phát giác được những hình ảnh không-nhận thấy của tôi, đó là một hình thức của phân tích, đúng chứ? Dĩ nhiên, nó là một hình thức của phân tích. Bây giờ liệu sự phân tích sẽ giải quyết được những hình ảnh này? Những hình ảnh này được tạo ra bởi tư tưởng – sự phân tích là tư tưởng. Thế là qua tư tưởng tôi hy vọng xóa sạch được những hình ảnh mà tư tưởng đã tạo ra. Thế là tôi bị trói chặt trong một vòng tròn luẩn quẩn. Thế là làm thế nào tôi giải quyết được điều này đây? Bạn nói qua những giấc mộng. Những hình ảnh của bạn được phơi bày qua những giấc mộng à? Những giấc mộng là gì? Tại sao bạn phải nằm mơ? Đó không là một hình thức khác của sự phân tích hay sao? Tôi không hiểu liệu bạn đang theo kịp? Tôi nằm mơ, và những giấc mộng là một tiếp tục của hoạt động ban ngày của tôi, phải không? Không à? Làm ơn hãy cùng nhau tìm hiểu nó. Tôi sống một sống khá hỗn độn, không chắc chắn, hoang mang, đau khổ, bất hạnh, cô độc, sợ hãi, so sánh chính tôi với một ai đó khác mà đẹp đẽ hơn, thông minh hơn, nhiều hơn cái này hay nhiều hơn cái kia, và đó là sống của tôi trong suốt những tiếng đồng hồ thức giấc và khi tôi ngủ điều đó tiếp tục. Và tôi mơ những sự việc mà tôi đã trải qua, tất cả tiếp tục đó mà tôi đã sống trong suốt thời gian ban ngày, không à? Và nếu tôi tìm hiểu về chính tôi, nếu có một bộc lộ về chính tôi qua những giấc mộng, đó là một hình thức của phân tích. Vì vậy tôi nói, hãy nhìn điều gì tôi đang làm. Tôi đang lệ thuộc vào những giấc mộng để bộc lộ những hình ảnh được che giấu thật sâu thẳm trong cái hang. Và sự lệ thuộc vào những giấc mộng làm cho tôi mỗi lúc một giảm sút đi và giảm sút đi sự tỉnh thức trong suốt những giờ thức giấc. Không à?

Người hỏi: Tư tưởng và tư tưởng không-nhận thấy tạo ra những hình ảnh và những hình ảnh này hữu ích trên một mức độ nào đó.
Krishnamurti: Chúng ta đã nói rằng, đó là lý do tại sao có những hình ảnh hữu ích mà phải vận hành, mà chúng ta phải có, có những hình ảnh rất nguy hiểm mà người ta phải hoàn toàn xóa sạch, rõ ràng như thế. Đó là điều gì toàn bàn luận sáng nay muốn hướng đến. .

Người hỏi: Liệu không chỉ có một câu hỏi, liệu tư tưởng có thể yên lặng khi cần thiết, nhưng còn cả liệu có thể chỉ có sự yên lặng?

Krishnamurti: À, điều đó có nghĩa, thưa bạn – liệu có thể có sự yên lặng mà từ nó tư tưởng có thể vận hành?

Người hỏi: Nó không là một câu hỏi liệu tư tưởng có thể vận hành hay không, nhưng liệu nó có thể chỉ yên lặng.

Krishnamurti: Liệu tư tưởng có thể hoàn toàn yên lặng và vận hành, tỉnh thức khi nó cần thiết?

Người hỏi: Nó không là câu hỏi liệu tư tưởng có thể vận hành nơi nào cần thiết, nhưng liệu tư tưởng có thể yên lặng?

Krishnamurti: Liệu tư tưởng có thể hoàn toàn yên lặng. Ai đang đặt ra câu hỏi đó? Tư tưởng đang đặt ra câu hỏi đó?

Người hỏi: Đương nhiên.

Krishnamurti: Thế là tư tưởng đang tự-hỏi chính nó liệu nó có thể yên lặng. Không, làm ơn đừng cười, hãy nhìn nó, hãy nhìn nó.
Vì vậy tư tưởng đang tự-hỏi chính nó liệu nó có thể yên lặng. Làm thế nào bạn sẽ tìm được? Liệu nó có thể làm bất kỳ điều gì để được yên lặng, đúng chứ thưa bạn – nó không thể, phải không? Nếu nó làm được, nó không yên lặng. Vì vậy liệu tư tưởng có thể yên lặng? Mà có nghĩa, liệu tư tưởng có thể tự-nói với chính nó – tôi phải yên lặng? Vậy thì đó không là yên lặng. Vậy thì cái gì là sự yên lặng, mà không là sản phẩm của tư tưởng. Đúng chứ? Liệu có một yên lặng mà không là kết quả của tư tưởng? Mà có nghĩa, liệu tư tưởng có thể tự-kết thúc, mà không đang yêu cầu sự kết thúc? Điều đó không được hàm ý khi bạn đang lắng nghe một điều gì đó, khi bạn thấy rõ ràng hay sao? Khi bạn hoàn toàn chú ý, trong chú ý đó có yên lặng, phải không? Hoàn toàn chú ý, mà có nghĩa thân thể của bạn, những dây thần kinh của bạn, mọi thứ đều chú ý. Vậy là trong chú ý đó người quan sát như tư tưởng không tồn tại.

Người hỏi: Điều đó chỉ xảy ra trong những khoảnh khắc gặp sự nguy hiểm kinh hoàng?

Krishnamurti: Bạn có ý nói khi có một khủng hoảng. Người ta phải luôn luôn sống trong những khủng hoảng hay sao? Thật là một ý tưởng kỳ dị, phải không? Với mục đích được yên lặng tôi phải có một loạt những khủng hoảng và nhờ đó hy vọng được yên lặng. Điều đó quá phức tạp!

Người hỏi: Tôi được phép nói rằng sự yên lặng xảy ra từ phía bên trong.

Krishnamurti: Làm thế nào nó xảy ra được? Và liệu người ta có thể vận hành – làm ơn lắng nghe điều này – liệu người ta có thể vận hành từ sự yên lặng – bạn theo kịp chứ? Làm ơn, bạn đặt ra câu hỏi đó. Trước hết sự yên lặng là gì, làm thế nào nó hiện diện được, và liệu có một đang vận hành, mà là đang sống cuộc sống hàng ngày từ sự yên lặng đó?

Người hỏi: (Không nghe rõ)

Krishnamurti: Tôi không thể khẳng định bất kỳ điều gì, rằng luôn luôn có một nhận biết. Tôi không biết. Bạn không biết.
Người hỏi: Nhưng dường như nó hiện diện, chỉ vì rằng nó luôn luôn thay đổi.

Krishnamurti: Bây giờ hãy chờ một tí. Tôi phải tìm ra, thưa bạn. Tôi chỉ biết, chúng ta chỉ biết một sự việc, rằng tư tưởng đang vận hành liên tục. Và khi tư tưởng đang vận hành, không có sự yên lặng. Không có sự nhận biết như chúng ta đã bàn luận, như chúng ta đã vạch rõ. Sự tỉnh thức, hay sự nhận biết hàm ý một trạng thái của đang thấy mà trong đó không có hình ảnh gì cả. Nếu tôi không khám phá được liệu có thể thấy, quan sát, mà không có bất kỳ hình ảnh nào, tôi không thể phát biểu bất kỳ điều gì cả. Tôi không thể phát biểu có một nhận biết, có một yên lặng. Liệu tôi có thể, trong sống hàng ngày, quan sát người vợ của tôi, người con của tôi, bạn biết, mọi thứ, mà không có một cái bóng của một hình ảnh? Hãy tìm ra, thưa bạn. Vậy thì từ chú ý đó, có sự yên lặng. Chú ý đó là yên lặng. Và nó không là kết quả của sự luyện tập – dĩ nhiên đó lại là tư tưởng.

BROCKWOOD PARK
Ngày 4 tháng 11 năm 1971


7

TƯ TƯỞNG, THÔNG MINH, VÀ CÁI KHÔNG THỂ ĐO LƯỜNG





Những ý nghĩa khác nhau của không gian. Không gian mà chúng ta suy nghĩ và hành động từ đó; không gian mà tư tưởng đã dựng lên. Làm thế nào người ta có không gian vô hạn? “Vác gánh nặng của chúng ta và lại tìm kiếm sự tự do.” Tư tưởng mà không tự-phân chia chính nó đang chuyển động trong trải nghiệm. Ý nghĩa của thông minh. Hòa hợp: cái trí, quả tim và các cơ quan thân thể. “Tư tưởng thuộc thời gian, thông minh không thuộc thời gian.” Thông minh và cái vô hạn.

Những câu hỏi: Hatha Yoga. Liệu có sự tách rời của người quan sát và vật được quan sát trong thế giới công nghệ? Sự nhận biết và giấc ngủ.

Bạn biết chúng ta đã nói về những tình trạng mâu thuẫn khác nhau của thế giới, phía bên ngoài của chúng ta như nó đã là – những người tị nạn chính trị, những bị hành hạ của họ, và nỗi kinh hoàng của chiến tranh, sự nghèo đói, sự phân chia quốc gia, và những phân chia tôn giáo của con người, và sự bất công của kinh tế và xã hội. Nó không chỉ là những câu phát biểu bằng từ ngữ nhưng là những sự kiện thực sự của điều gì đang xảy ra trong thế giới – bạo lực, hỗn loạn cực kỳ, sự thù hận và mọi hình thức của bại hoại. Và cùng hiện tượng như vậy trong chính chúng ta, chúng ta đang xung đột với chính chúng ta, bất hạnh, thất vọng, đang tìm kiếm điều gì đó mà chúng ta không biết nhưng chúng ta đang tìm kiếm, chúng ta bạo lực, hung hăng, hư hỏng và phiền muộn, cô độc khủng khiếp và chịu đựng nhiều đau khổ. Và trong chừng mực nào đó dường như chúng ta không thể thoát khỏi, không thể được tự do khỏi những quy định này. Chúng ta đã cố gắng áp dụng nhiều hình thức chữa trị về cách cư xử, những luật lệ thuộc tôn giáo và những theo đuổi của họ, sống trong tu viện, một sống hiến dâng, từ bỏ, kiềm chế, và sự tìm kiếm mù quáng, đi từ quyển sách này đến quyển sách khác, hay từ vị đạo sư tôn giáo này đến một vị khác, những đổi mới chính trị, những cách mạng. Chúng ta đã thử qua quá nhiều sự việc, và tuy nhiên trong chừng mực nào đó chúng ta dường như không thể giải thoát mình ra khỏi sự hỗn loạn khủng khiếp này, trong chính chúng ta, cũng như phía bên ngoài. Và chúng ta đi theo vị đạo sư mới nhất mà đưa ra một hệ thống nào đó, thuốc chữa trị mọi bệnh tật, phương pháp nào đó để lết ra khỏi sự đau khổ riêng của chúng ta, và lại nữa điều đó dường như không thể giải quyết được bất kỳ vấn đề nào của chúng ta. Và tôi nghĩ rằng một con người bình thường ở đây hỏi, “Tôi biết tôi là tất cả những điều này, bị trói buộc trong một cái bẫy của văn minh, đau khổ, một sống khá chật hẹp, nhỏ nhen và phiền muộn; tôi đã thử thực hiện việc này và việc kia, nhưng trong chừng mực nào đó tất cả hỗn loạn này vẫn còn trong tôi, tôi sẽ làm gì đây, làm thế nào tôi sẽ thoát khỏi tất cả hỗn loạn này?

Chúng ta đã nói, đã đưa ra nhiều sự việc khác nhau trong suốt bảy nói chuyện này, về trật tự, sợ hãi, đau khổ, tình yêu và chết, phiền muộn, và vào cuối ngày, vào cuối những gặp gỡ này; đối với hầu hết mọi người, chúng ta vẫn ở nơi mà chúng ta đã bắt đầu, có lẽ những thay đổi được bổ sung một chút, ở vòng ngoài một chút, nhưng ngay tại gốc rễ của thân tâm chúng ta, toàn cấu trúc và bản chất của chúng ta, trong chừng mực nào đó vẫn còn y nguyên như nó đã là. Và làm thế nào tất cả những việc này sẽ thực sự được bật ra, bùng nổ, để cho khi bạn rời khỏi nơi này, ít nhất trong một ngày, trong một tiếng đồng hồ, sẽ có cái gì đó hoàn toàn mới mẻ, một sống thực sự có ý nghĩa, có một quan trọng, có chiều sâu và chiều rộng.

Tôi muốn, nếu sáng nay tôi được phép, một buổi sáng khá đẹp, tôi không hiểu liệu bạn có thấy những quả đồi, những hòn núi, con sông và những cái bóng đang trải dài ra của buổi sáng, và những cây thông sẫm màu tương phản bầu trời xanh, và những quả đồi diệu kỳ kia đầy ánh sáng và bóng râm – vào một buổi sáng như thế này, ngồi trong một cái lều và nói về những sự việc nghiêm túc dường như khá vô lý khi mọi thứ quanh chúng ta đang reo hò hân hoan, đang la hét đến tận những bầu trời về vẻ đẹp của quả đất và sự đau khổ của con người. Nhưng bởi vì chúng ta có mặt ở đây, bất hạnh hay không bất hạnh, sáng nay tôi muốn tiếp cận toàn vấn đề trong một cách khác hẳn. Bạn chỉ lắng nghe nó, không chỉ nghĩa lý của những từ ngữ, không chỉ những diễn tả, bởi vì sự diễn tả, như chúng ta đã nói vào một ngày trước, không bao giờ là vật được diễn tả, khi bạn diễn tả những quả đồi, cây cối, sông ngòi, những cái bóng, nhưng nếu bạn không tự-thấy chúng cho chính bạn, bằng quả tim của bạn và cái trí của bạn, sự diễn tả chẳng có ý nghĩa bao nhiêu. Giống như diễn tả món ăn ngon cho một người đang đói, anh ấy phải có thức ăn và không chỉ những từ ngữ và mùi vị của những từ ngữ đó.

Tôi hoàn toàn không biết làm thế nào để trình bày tất cả điều này một cách khác hẳn. Tôi sẽ cố gắng. Tôi hoàn toàn không biết được nó sẽ dẫn đến đâu, tôi đã không chuẩn bị trước, đã không suy nghĩ mọi vấn đề một cách hợp lý rồi đến đây và phun ra, nhưng tôi muốn tìm hiểu – nếu bạn muốn cùng tôi – một cách khác hẳn khi quan sát tất cả điều này, từ một kích thước hoàn toàn khác hẳn. Không phải kích thước thông thường của tôi và bạn, và của chúng ta và của họ, và những vấn đề của tôi và những vấn đề của họ, làm thế nào để kết thúc điều này và làm thế nào để đạt được cái đó, làm thế nào để trở nên đẹp đẽ, thông minh, tốt lành và cao quý hơn, nhưng trái lại cùng nhau thấy liệu chúng ta có thể quan sát tất cả hiện tượng này từ một kích thước khác hẳn. Và có lẽ một số người chúng ta không quen thuộc với kích thước đó, chúng ta không biết liệu có một kích thước khác hẳn, chúng ta có lẽ phỏng đoán về nó, chúng ta có lẽ tưởng tượng, nhưng sự phỏng đoán và tưởng tượng không là sự kiện. Thế là bởi vì chúng ta chỉ đang giải quyết những sự kiện và không phải những phỏng đoán, những niềm tin, những học thuyết; tôi nghĩ, chúng ta cần phải không những lắng nghe điều gì người nói sắp sửa trình bày, nhưng còn cố gắng vượt khỏi những từ ngữ và những giải thích. Mà có nghĩa bạn cũng phải chú ý, và quan tâm, tỉnh thức trọn vẹn được ý nghĩa của một kích thước mà có thể chúng ta đã không bao giờ tiếp xúc được. Và liệu sáng nay tôi có thể thấy kích thước đó, không phải bằng đôi mắt trần của tôi nhưng bằng đôi mắt của sự thông minh khách quan và vẻ đẹp và sự quan tâm.

Tôi không hiểu liệu có khi nào bạn suy nghĩ về không gian. Nơi nào có không gian có sự yên lặng. Không phải không gian được tạo ra bởi tư tưởng nhưng một không gian không biên giới, một không gian không thể đo lường, không thể hợp tác, không được sắp xếp vào chung, một không gian mà thực sự không thể tưởng tượng được. Bởi vì khi con người có không gian, không gian thực sự, chiều rộng và chiều sâu và ý thức không đo lường được của sự lan rộng, không phải của ý thức anh ấy mà chỉ là một hình thức khác của tư tưởng đang tự-lan rộng chính nó bằng sự đo lường, từ một trung tâm – nhưng ý thức của không gian đó mà không được hình thành bởi tư tưởng. Bây giờ khi có loại không gian đó có sự yên lặng tuyệt đối. Và với sự đông đúc của những thành phố, sự ồn ào, và những người giảng thuyết mâu thuẫn và những đạo sư của họ, sự bùng nổ dân số, phía bên ngoài càng ngày càng có nhiều sự kiềm hãm, càng ngày càng có ít không gian. Tôi không biết bạn có nhận thấy trong thung lũng này những cao ốc mới đang mọc lên, nhiều người hơn, càng ngày càng nhiều xe cộ gây ô nhiễm, tất cả những kinh hoàng đang xảy ra theo cùng những thành phố đông đúc.

Vì vậy phía bên ngoài càng ngày càng có ít không gian, bạn đi vào bất kỳ con đường nào trong những thị trấn đông đúc và bạn sẽ nhận thấy điều này, đặc biệt ở phương Đông. Nếu có lần nào bạn đi đến đó bạn sẽ thấy hàng ngàn người đang ngủ trên vỉa hè, chen chúc, đang sống trên vỉa hè. Và hãy quan sát những thành phố lớn, New York, London hay nơi nào bạn muốn, Paris, hầu như không có không gian, những ngôi nhà nhỏ bé, họ đang sống trong những loại ngăn kéo, bị vây kín, bị nhốt bên trong. Và nơi nào không có không gian có bạo lực – không có không gian theo kinh tế, theo xã hội, không gian trong cái trí riêng của chúng ta; và vì vậy phần nào đó chúng ta chịu trách nhiệm cho bạo lực này bởi vì chúng ta không có không gian. Và trong cái trí riêng của chúng ta không gian mà chúng ta tạo ra là sự tách rời, một bức tường được dựng lên quanh chính chúng ta. Làm ơn hãy quan sát điều này trong chính các bạn không phải vì người nói đang trình bày về nó. Không gian của chúng ta là một không gian của cô lập và rút lui, chúng ta không muốn bị tổn thương nữa, chúng ta bị tổn thương khi chúng ta còn trẻ và những dấu vết của sự tổn thương này vẫn tồn tại, và thế là chúng ta rút lui, chúng ta kháng cự, chúng ta xây dựng một bức tường quanh chính chúng ta và quanh những người kia mà chúng ta nghĩ rằng chúng ta thương yêu, và hành động đó có một không gian rất bị giới hạn. Giống như nhìn qua bức tường vào ngôi vườn của người khác, hay vào cái trí của một người khác, nhưng vẫn vậy bức tường ở đó. Và trong thế giới đó có rất ít không gian. Trong không gian, chật hẹp, nhỏ bé đó, không gian bé tí khá tầm thường đó, từ đó chúng ta hành động, chúng ta suy nghĩ, chúng ta thương yêu, chúng ta vận hành. Và từ trung tâm đó chúng ta cố gắng đổi mới thế giới, gia nhập đảng phái này hay đảng phái kia. Và từ cái lỗ chật hẹp nhỏ xíu đó, mà chắc chắn ở trong không gian, chúng ta cố gắng tìm một đạo sư mới mà dùng phương pháp mới nhất để dạy dỗ chúng ta đạt được sự khai sáng. Và trong cái trí của chúng ta bị nhét đầy hiểu biết, những đồn đại, những quan điểm, những huyên thuyên, hầu như không có bất kỳ không gian nào.

Tôi không hiểu liệu bạn đã nhận ra hiện tượng lạ lùng này, rằng chúng ta càng sống trong sự quan sát, trong tỉnh thức lâu bao nhiêu, không phải chỉ sống để kiếm tiền và cất vào một tài khoản ngân hàng nhỏ xíu, bạn biết rồi, tình dục và tất cả việc đó, mà là thành phần của sống, nhưng nếu người ta có quan sát, nhận biết được những sự việc quanh người ta và trong chính người ta, người ta chắc phải đã nhận ra rằng người ta có một không gian nhỏ bé làm sao đâu. Trong chính chúng ta nó chen chúc như thế nào. Làm ơn hãy quan sát nó trong chính bạn. Và làm thế nào người ta, bởi vì bị cô lập trong không gian nhỏ xíu đó, cùng những bức tường kháng cự dày khủng khiếp, của những ý tưởng và của những hung hăng, làm thế nào người ta có được không gian mà thực sự không thể đo lường được? Như chúng ta đã nói ngày hôm trước, tư tưởng có thể đo lường được, tư tưởng là đo lường. Và bất kỳ hình thức nào của tự-hoàn thiện là đo lường. Và rõ ràng tự-hoàn thiện là hình thức dửng dưng nhất của sự cô lập. Và người ta thấy rằng tư tưởng không thể tạo ra không gian bao la mà trong đó có sự yên lặng tổng thể và trọn vẹn. Bạn đang theo sát. Tư tưởng không thể tạo ra nó. Tư tưởng chỉ có thể phát triển, tiến hóa, theo tỷ lệ đến khúc cuối mà nó chiếu rọi, mà đo lường được. Và không gian đó, mà tư tưởng tạo ra, theo tưởng tượng, hay theo nhu cầu, không bao giờ có thể thâm nhập hay tiến vào một kích thước mà trong đó có không gian không phải của tư tưởng. Bạn hiểu rõ câu hỏi của tôi không? Tư tưởng đã dựng lên, qua hàng thế kỷ, một không gian mà rất, rất bị giới hạn, chật chội, cô lập, và bởi vì sự giới hạn chật hẹp này nó tạo ra phân chia, khi có phân chia có xung đột, theo quốc gia, theo tôn giáo, theo chính trị, trong mọi cách, trong sự liên hệ và vân vân. Xung đột đó là đo lường – ít xung đột hơn và nhiều xung đột hơn và vân vân.

Bây giờ câu hỏi là: làm thế nào tư tưởng có thể thâm nhập vào cái khác; hay cái khác không tồn tại – tư tưởng không bao giờ có thể thâm nhập vào nó – bạn đã hiểu rõ chưa? Tôi là kết quả của tư tưởng, tất cả những hoạt động của tôi đều được đặt nền tảng trên tư tưởng – hợp lý, không hợp lý, loạn thần kinh, hay có giáo dục cao, có hiểu biết rộng rãi, có lý luận, có khoa học, có công nghệ. Tôi là kết quả của tất cả điều đó. Và nó có không gian phía bên trong những bức tường của sự kháng cự. Bây giờ làm thế nào cái trí sẽ thay đổi được tất cả điều đó và khám phá cái gì đó mà là một kích thước hoàn toàn khác hẳn? Bạn đã hiểu rõ câu hỏi của tôi chứ? Chúng ta có đang gặp gỡ lẫn nhau không? Hai người có thể theo cùng nhau không? Tự do mà trong đó có sự yên lặng hoàn toàn và vì vậy có không gian bao la, và những bức tường của sự kháng cự mà tư tưởng đã tạo ra, cùng không gian nhỏ xíu chật chội của nó – liệu hai cái này có thể tập hợp cùng nhau và trôi chảy cùng nhau? Đúng chứ? Đây đã là vấn đề của con người, theo tôn giáo, khi anh ấy tìm hiểu thật sâu thẳm, đây là vấn đề. Liệu tôi có thể bám vào cái tôi nhỏ xíu của tôi, vào cái không gian nhỏ xíu của tôi, vào những sự việc mà tôi đã thâu lượm, hiểu biết, những trải nghiệm, những hy vọng, những vui thú, và chuyển động vào một kích thước khác hẳn nơi hai cái này có thể cùng nhau vận hành? Tôi muốn ngồi bên tay phải của chúa và tuy nhiên tôi lại muốn được tự do khỏi chúa. Tôi muốn sống một sống của thỏa mãn và vui thú và vẻ đẹp, và tôi cũng muốn có hân hoan mà không thể đo lường, không thể bị trói buộc bởi tư tưởng. Bạn đang theo sát? Bạn muốn vui thú và hân hoan. Tôi biết chuyển động của vui thú, những đòi hỏi của vui thú, sự theo đuổi của vui thú, cùng tất cả những sợ hãi, những lao dịch, đau khổ, lo âu. Và tôi cũng muốn hân hoan đó mà hoàn toàn không được mời mọc, mà tư tưởng không bao giờ nắm bắt được – nếu nó nắm bắt được, nó trở thành vui thú và thế là lề thói cũ kỹ lại bắt đầu. Vì thế tôi muốn có cả hai – những thứ của thế giới và thế giới khác.

Tôi nghĩ đây là vấn đề cho hầu hết chúng ta – phải không? Có một thời gian vui vẻ nhiều trong thế giới này – tại sao không? – và lẩn tránh mọi đau khổ, mọi buồn phiền, tôi cũng biết những khoảnh khắc khác khi có hân hoan vô cùng mà không thể tiếp xúc được, mà thanh khiết: tôi muốn cả hai. Và đó là điều gì chúng ta đang tìm kiếm. Mang tất cả gánh nặng của chúng ta và tuy vậy vẫn tìm kiếm sự tự do. Và liệu tôi có thể làm được điều này? Liệu tôi có thể – qua ý chí – bạn hiểu rõ điều gì ngày hôm trước chúng ta đã nói về ý chí, ý chí không liên quan cái thực sự, “cái gì là”, nhưng ý chí là sự biểu lộ của ham muốn như ”cái tôi”, và chúng ta nghĩ trong chừng mực nào đó nhờ vào ý chí chúng ta sẽ bắt gặp cái khác. Và thế là chúng ta nói với chính mình, “Tôi phải kiểm soát tư tưởng, tôi phải kỷ luật tư tưởng”. Khi “cái tôi” nói, tôi phải kiểm soát, kỷ luật tư tưởng, nó vẫn còn là tư tưởng đang tự-phân chia chính nó như “cái tôi” và tư tưởng như cái gì đó tách rời, nhưng nó vẫn còn là tư tưởng, như “cái tôi” và “cái không tôi”. Và người ta nhận ra tư tưởng, bởi vì có thể đo lường, nhiễu loạn, huyên thuyên, dong duổi khắp mọi nơi, đã tạo ra không gian của một con chuột nhỏ xíu, một con khỉ đuổi theo cái đuôi riêng của nó. Thế là người ta nói, người ta nói, làm thế nào tư tưởng sẽ yên lặng? Bởi vì tư tưởng đã tạo ra thế giới công nghệ và thế giới của hỗn loạn, thế giới của chiến tranh, những phân chia quốc gia, những tách rời tôn giáo; tư tưởng đã tạo ra đau khổ, hoang mang, phiền muộn; tư tưởng là thời gian. Vì vậy thời gian là đau khổ. Và người ta thấy tất cả điều này – nếu bạn đã tìm hiểu rất, rất sâu thẳm, không phải do sự hướng dẫn của người khác, nhưng chỉ quan sát điều này trong thế giới và trong chính bạn.

Vậy là nghi vấn nảy sinh: liệu tư tưởng có thể hoàn toàn bặt tăm và chỉ vận hành khi cần thiết? Bạn theo kịp chứ? Khi cần thiết, khi nó phải sử dụng hiểu biết, công nghệ, đi đến văn phòng, nói chuyện và tất cả mọi việc như thế; và phần còn lại của thời gian tuyệt đối yên lặng. Càng có không gian và yên lặng đó nhiều bao nhiêu nó càng có thể vận hành một cách hợp lý, sáng suốt, lành mạnh, cùng hiểu biết nhiều bấy nhiêu. Nếu không hiểu biết trở thành một kết thúc trong chính nó và tạo ra sự hỗn loạn. Bạn đang theo kịp tất cả điều này chứ? Không phải đồng ý với tôi, bạn thấy nó cho chính bạn.

Vì vậy câu hỏi là: tư tưởng, mà là sự phản ứng của ký ức, hiểu biết, trải nghiệm, thời gian, và tư tưởng là nội dung của ý thức, vì biết rằng tư tưởng phải vận hành cùng hiểu biết, và nó chỉ có thể vận hành cùng thông minh tột đỉnh chỉ khi nào có không gian và yên lặng, và từ đó vận hành. Tôi đang trình bày rõ ràng? Đúng chứ? Đúng chứ thưa bạn? Hãy nói cho tôi biết. Hãy khuyến khích tôi! Không, xin lỗi, tôi không muốn sự khuyến khích của bạn!

Vì vậy đó là vấn đề của tôi. Đó là, phải có không gian bao la và yên lặng bởi vì khi có không gian và yên lặng đó vẻ đẹp đến, vậy thì tình yêu hiện diện. Không phải vẻ đẹp được sắp xếp bởi con người, kiến trúc, đồ gốm, đồ sứ, bức họa, những bài thơ, nhưng ý thức của vẻ đẹp của không gian bao la và yên lặng đó. Và vẫn vậy tư tưởng phải hành động, vận hành. Không có đang sống ở đó và sau đó tuột xuống. Vì vậy đó là vấn đề của tôi – không phải vấn đề thực sự của tôi bởi vì – bạn hiểu chứ? – tôi đang biến nó thành một vấn đề để cho chúng ta có thể cùng nhau tìm hiểu nó, để cho cả bạn và tôi khám phá cái gì đó hoàn toàn mới mẻ trong nó. Bởi vì mỗi lần người ta tìm hiểu, không phải đang biết, người ta khám phá được cái gì đó. Nhưng nếu bạn tìm hiểu bằng đang biết vậy thì không bao giờ bạn sẽ khám phá được bất kỳ điều gì cả. Và đó là điều gì chúng ta đang làm. Liệu tư tưởng có thể trở nên bặt tăm? Và liệu tư tưởng đó có thể, phải vận hành trong lãnh vực của cái đã được biết, một cách trọn vẹn, hoàn toàn, khách quan, sáng suốt, lành mạnh, hợp lý, liệu tư tưởng đó có thể tự kết thúc chính nó? Đó là, liệu tư tưởng mà là quá khứ, mà là ký ức, mà là một ngàn ngày hôm qua, liệu tất cả quá khứ đó có thể hoàn toàn kết thúc, mà là tất cả tình trạng bị quy định đó, để cho có yên lặng, có không gian, có một ý thức của kích thước lạ thường?

Vậy là tôi đang tự-hỏi chính tôi, và bạn đang tự-hỏi nó cùng tôi, làm thế nào tư tưởng đó sẽ kết thúc, và không phải trong chính kết thúc của nó để làm biến dạng nó và lang thang vào trạng thái tưởng tượng nào đó và trở thành khá chênh vênh, loạn thần kinh và lơ đãng. Tư tưởng phải vận hành cùng sức sống mãnh liệt, năng lượng vô hạn, một cách hợp lý, sáng suốt? Và vì thế tôi đang hỏi làm thế nào tư tưởng đó, mà phải vận hành, và cùng lúc lại hoàn toàn bất động? Bạn nắm được nó chứ? Bạn nắm được câu hỏi của tôi chưa? Đây đã là vấn đề của mọi con người tôn giáo nghiêm túc – không phải con người mà thuộc về giáo phái nào đó, dù là Thiên chúa giáo, Ấn độ giáo, Phật giáo, bất kỳ tôn giáo gì, mà được đặt nền tảng vào niềm tin và sự tuyên truyền có tổ chức và vì vậy không là tôn giáo gì cả, điều này đã là vấn đề. Khi người ta thâm nhập rất, rất sâu, liệu hai cái này có thể vận hành cùng hau hay không? Bạn hiểu chứ? Liệu hai cái này có thể chuyển động cùng nhau, không phải kết hợp thành một thể, không phải hợp nhất, nhưng chuyển động cùng nhau? Và chúng có thể chuyển động cùng nhau nếu tư tưởng không tự-tách rời chính nó như người quan sát và vật được quan sát. Bạn đang nắm bắt nó chứ? Bạn theo kịp chứ? Tôi muốn trình bày tiếp!

Bạn thấy sống là một chuyển động trong liên hệ, liên tục đang chuyển động, đang thay đổi, và chuyển động đó có thể tự-duy trì chính nó, chuyển động một cách tự do khi không có người suy nghĩ và vật được suy nghĩ. Đó là, khi tư tưởng không phân chia chính nó như “cái tôi” và “cái không tôi”, khi tư tưởng không phân chia chính nó như người quan sát, người trải nghiệm, và vật được quan sát và vật được trải nghiệm. Bởi vì trong đó có phân chia và vì vậy có xung đột. Khi tư tưởng thấy sự thật của điều đó, vậy thì nó không đang tìm kiếm trải nghiệm, vậy thì nó đang chuyển động trong trải nghiệm. Bạn đang nắm bắt được điều này chứ? Bạn đang thực hiện điều này bây giờ phải không? Hãy theo dõi thưa bạn, lúc nãy tôi vừa nói rằng tư tưởng cùng tất cả hiểu biết, luôn luôn đang tích lũy, là một vật đang sống, không phải một vật chết, vì vậy không gian bao la có thể chuyển động cùng tư tưởng. Và khi tư tưởng tự-tách rời chính nó như người suy nghĩ, như người trải nghiệm vậy thì người trải nghiệm, người quan sát, người suy nghĩ trở thành quá khứ và vì vậy có một phân chia, và xung đột, và quá khứ mà cố định – đúng chứ? – và thế là không thể chuyển động. Bạn nắm được điều này chứ? Tôi đang nói với chính tôi, hay chúng ta đang cùng nhau chia sẻ điều này?

Tôi thấy trong sự tìm hiểu này, cái trí thấy rằng nơi nào có sự phân chia trong tư tưởng, chuyển động không thể xảy ra được. Chuyển động. Nơi nào có sự phân chia quá khứ len lỏi vào, vì vậy quá khứ trở thành cố định, trung tâm, trung tâm bất động, trung tâm bất động có thể được bổ sung, được thêm vào, nhưng nó là một trạng thái bất động và thế là nó không chuyển động tự do.

Vì vậy câu hỏi kế tiếp của tôi là, đối với tôi và cũng vậy đối với bạn: liệu tư tưởng thấy điều này, hay sự nhận biết là cái gì đó hoàn toàn khác hẳn tư tưởng. Hãy theo dõi: người ta thấy sự phân chia trong thế giới, quốc gia, tôn giáo, kinh tế, xã hội và mọi chuyện như thế, giai cấp, và trong sự phân chia này có xung đột. Điều đó rõ ràng. Và – chỉ lắng nghe việc này, tôi đã nắm bắt được nó – và khi có sự phân chia trong chính tôi, sự vỡ vụn, phải có xung đột. Vậy thì trong chính tôi, tôi bị phân chia như người quan sát và vật được quan sát, người suy nghĩ và vật được suy nghĩ, người trải nghiệm và vật được trải nghiệm, chính sự phân chia đó bị tạo tác bởi tư tưởng, và tư tưởng là kết quả của quá khứ. Bây giờ tôi thấy sự thật của điều này. Câu hỏi của tôi là: tư tưởng thấy điều này hay một nhân tố nào khác thấy điều này? Bạn đang gặp gỡ tôi chứ? Khi tôi nói rằng tôi thấy điều này, sự thật của điều này, tư tưởng thấy sự thật này hay nhân tố nào khác thấy sự thật? Hay nhân tố mới mẻ là thông minh và không phải tư tưởng?

Vậy thì sự liên hệ giữa tư tưởng và thông minh là gì? Bạn hiểu rõ câu hỏi của tôi? Theo cá nhân, tôi vô cùng quan tâm đến điều này, liệu bạn có thể theo cùng tôi hay không. Lạ thường lắm khi thâm nhập điều này. Tư tưởng đã tạo ra sự phân chia này, quá khứ, hiện tại, tương lai. Tư tưởng là thời gian. Tư tưởng tự-nói với chính nó rằng, tôi thấy sự phân chia này phía bên ngoài lẫn bên trong. Và tôi thấy sự phân chia này là nhân tố của xung đột. Và nó không thể thoát khỏi điều đó. Thế là nó nói, tôi vẫn còn ở nơi tôi đã bắt đầu, tôi vẫn có những xung đột của tôi, bởi vì tư tưởng nói, tôi thấy sự thật của sự phân chia và xung đột. Bây giờ có phải tư tưởng thấy điều đó, hay một nhân tố mới mẻ của thông minh thấy điều đó? Đúng chứ? Bây giờ nếu nó là thông minh mà thấy điều đó, vậy thì sự liên hệ giữa tư tưởng và thông minh là gì? Thông minh thuộc cá nhân? Thông minh là kết quả của hiểu biết sách vở, lý luận, đang sống, trải nghiệm? Hay thông minh là sự tự do khỏi sự phân chia mà tư tưởng đã tạo tác, và một cách hợp lý thấy điều đó và không thể thoát khỏi nó, ở lại cùng nó, không cố gắng đấu tranh với nó, và không cố gắng khuất phục nó, từ đó thông minh hiện diện. Đúng chứ thưa bạn? Tôi đang trình bày rõ ràng chứ?

Bạn thấy rằng chúng ta đang hỏi: thông minh là gì? Thông minh có thể được vun quén, hay thông minh là thuộc bản năng? Và liệu tư tưởng thấy sự thật của xung đột, phân chia và mọi chuyện còn lại, hay liệu chất lượng của cái trí mà thấy được sự kiện và hoàn toàn yên lặng cùng sự kiện, hoàn toàn bất động cùng sự kiện, không cố gắng thoát khỏi nó, chế ngự nó, thay đổi nó, nhưng hoàn toàn bất động cùng sự kiện? Chính sự bất động đó là thông minh. Vì vậy thông minh không là tư tưởng. Thông minh là sự yên lặng này, và vì vậy nó hoàn toàn không-cá nhân. Nó không thuộc bất kỳ nhóm nào, bất kỳ người nào, bất kỳ chủng tộc nào, bất kỳ văn hóa nào.

Vậy là tôi đã tìm ra, cái trí của tôi đã tìm ra rằng có sự yên lặng, không phải bị xếp đặt bởi tư tưởng và kỷ luật, luyện tập và tất cả mọi điều kinh hoàng đó, nhưng một đang thấy, đang thấy rằng tư tưởng không thể tự-thoát khỏi chính nó; bởi vì tư tưởng là kết quả của quá khứ. Và nơi nào quá khứ đang vận hành phải có sự phân chia, và vì vậy có những xung đột và mọi chuyện như thế, đang thấy điều đó và hoàn toàn duy trì sự yên lặng cùng điều đó. Bạn biết rằng nó giống như tuyệt đối yên lặng cùng đau khổ. Bạn biết người nào đó mà bạn thương yêu, bạn chăm sóc, bạn đã tử tế, ấp ủ, ân cần, quan tâm, khi người đó chết có sự choáng váng của cô độc, thất vọng, ý thức tách rời, mọi thứ quanh bạn đều sụp đổ, trong sự đau khổ đó hãy ở cùng nó, không tìm kiếm những giải thích, nguyên nhân, tại sao anh ấy ra đi và tại sao tôi không, hãy tuyệt đối bất động cùng nó. Ở lại cùng nó một cách tuyệt đối bất động là thông minh. Và vậy là thông minh đó có thể vận hành trong tư tưởng, sử dụng hiểu biết, và hiểu biết lẫn tư tưởng đó sẽ không tạo tác sự phân chia. Tôi đã nắm được nó.

Vì vậy câu hỏi phát sinh từ điều đó: làm thế nào cái trí, cái trí của bạn, huyên thuyên liên tục – làm ơn lắng nghe điều này, hãy lắng nghe nó – mà luôn luôn theo lề thói trưởng giả, bị kẹt trong một cái bẫy, đang tranh đấu, đang tìm kiếm, đang theo sau những vị thầy và bạn biết những vị đạo sư, và đệ tử, làm thế nào cái trí đó sẽ tuyệt đối yên lặng?

Bây giờ: bạn biết sự hòa hợp là trạng thái yên lặng – hòa hợp, không phải bất hòa – hòa hợp giữa thân thể, quả tim và cái trí. Hòa hợp hoàn toàn. Điều đó có nghĩa thân thể, thân thể của bạn phải không bị áp đặt bởi cái trí, không bị kỷ luật bởi cái trí, không bị kỷ luật bởi cái trí khi nó thích một loại thức ăn, thuốc lá, thuốc kích thích nào đó – bạn theo kịp không – sự phấn khởi của tất cả điều đó, khi bị kiểm soát bởi cái trí, lúc đó nó là một áp đặt. Trái lại thân thể khi nó nhạy cảm, sinh động, có thông minh riêng của nó, không bị hư hỏng. Người ta phải có một thân thể như thế, nhạy cảm, sinh động, năng động vô cùng, không bị thuốc kích thích. Và người ta cũng phải có một quả tim – bạn hiểu rõ không – không phải phấn khởi, không phải cảm tính, không phải cảm xúc, không phải nhiệt thành nhưng ý thức của trọn vẹn đó – bạn biết rồi – chiều sâu, chất lượng, sức sống. Nó chỉ có thể hiện diện khi có tình yêu. Và một cái trí có không gian vô hạn, vậy thì có sự hòa hợp.

Bây giờ làm thế nào cái trí – hãy lắng nghe điều này – bất chợt bắt gặp cái này. Tôi chắc chắn rằng tất cả các bạn đang hỏi điều này, có lẽ không phải đang ngồi ở đó nhưng khi bạn về nhà, khi bạn dạo bộ, làm thế nào người ta có được ý thức của hợp nhất, hòa hợp trọn vẹn này, mà không có bất kỳ sự biến dạng nào, sự phân chia nào, sự tách rời nào – thân thể, quả tim, và cái trí – bạn nghĩ làm thế nào bạn có thể có được nó. Bây giờ bạn thấy sự thật của điều này, phải không? Bạn thấy sự thật của nó rằng bạn phải có sự hòa hợp trọn vẹn trong chính bạn, cái trí, quả tim, thân thể. Nó giống như có một cửa sổ sạnh sẽ, không bị vấy bẩn, không có bất kỳ vết trầy xước nào, không bị hoen ố, vì vậy khi bạn nhìn qua cửa sổ bạn có thể thấy sự vật mà không có bất kỳ biến dạng nào. Bây giờ làm thế nào bạn có thể có được nó?

Bây giờ ai đang thấy sự thật này? Bạn đang theo kịp chứ? Ai thấy sự thật rằng phải có sự hòa hợp, sự hòa hợp hoàn toàn này? Như chúng ta đã nói, khi có hòa hợp có tĩnh lặng. Khi một trong ba yếu tố này bị biến dạng có sự rắc rối, có sự nhiễu loạn. Nhưng khi cái trí, quả tim và các cơ quan thân thể hòa hợp hoàn toàn, có sự yên lặng. Bây giờ ai thấy sự thật này? Bạn hiểu câu hỏi của tôi? Bạn thấy nó như một ý tưởng, như một lý thuyết, như cái gì đó bạn “nên có”? Nếu bạn như thế, vậy thì tất cả nó là sự vận hành của tư tưởng, vậy thì bạn sẽ nói, hãy bảo cho tôi hệ thống gì, loại hệ thống nào tôi phải vận dụng để nắm bắt được điều này, tôi sẽ luyện tập, tôi sẽ phủ nhận, tôi sẽ kỷ luật, tôi sẽ nghiền ngẫm nó.
Tất cả điều đó là hoạt động của tư tưởng. Nhưng khi bạn thấy sự thật của điều này – sự thật không phải cái gì “nên là” – khi bạn thấy đó là sự thật, nó là như thế, vậy thì chính là thông minh mà thấy nó. Vì vậy chính là thông minh mà sẽ vận hành và vì vậy tạo ra trạng thái này. Bạn nắm được nó chứ? Không tư tưởng. Tôi không thể làm bất kỳ điều gì nữa.

Vì vậy tư tưởng thuộc thời gian. Thông minh không thuộc thời gian. Thông minh là không thể đo lường được – không phải sự thông minh thuộc khoa học, không phải sự thông minh của một chuyên viên, không phải sự thông minh của một người nội trợ, không phải sự thông minh của con người mà biết vô số vấn đề. Tất cả những thông minh đó đều ở trong lãnh vực của tư tưởng và hiểu biết. Và chỉ khi nào cái trí hoàn toàn yên lặng – và nó có thể yên lặng, bạn không phải luyện tập, kiểm soát, nó có thể hoàn toàn yên lặng – và khi nó như thế, có sự hòa hợp, có không gian bao la và yên lặng. Và chỉ lúc đó cái không thể đo lường mới được hiện diện. Đúng chứ, thưa các bạn.

Người hỏi: Tôi đã lắng nghe ông suốt năm mươi năm. Ông đã nói rằng người ta phải chết đi mỗi khoảnh khắc. Điều này đúng thật đối với tôi lúc này hơn trước kia.

Krishnamurti: Quý ông kia nói rằng ông ấy đã lắng nghe người nói suốt năm mươi năm, và bây giờ nó thực sự hơn trước kia, nó thực tế nhiều hơn, thực sự trong sống của ông ấy, hơn trước kia. Và ông ấy muốn được chứng thực hơn từ những người khác – liệu những người khác đã lắng nghe người nói trong suốt năm mươi năm có cảm thấy như vậy. Làm ơn đừng trả lời. Đây không là một thú nhận.

Người hỏi: Chết đi mỗi khoảnh khắc.

Krishnamurti: Chết đi mỗi khoảnh khắc. Vâng. Chết đi từng giây phút. Tôi đã nói điều đó, và ông ấy đã nói rằng điều đó thực sự hơn bao giờ trước kia.

Bạn phải lắng nghe người nói suốt năm mươi năm à? Và tại khúc cuối của năm mươi năm đó bạn sẽ nắm được nó, bạn sẽ hiểu rõ nó? Nó mất thời gian à? Hay bạn thấy vẻ đẹp của cái gì đó ngay tức khắc và vì vậy nó hiện diện. Bây giờ tại sao người ta, bất kỳ ai, bạn và những người khác, tại sao bạn phải mất thời gian vì tất cả điều này? Bạn hiểu câu hỏi của tôi chứ? Tại sao bạn phải mất nhiều năm để hiểu rõ một sự việc rất đơn giản như thế? Và nó rất đơn giản, tôi cam đoan với bạn như thế. Nó chỉ trở nên phức tạp trong sự giải thích. Nhưng sự thật lại đơn giản lạ thường. Tại sao người ta không thấy sự đơn giản đó và sự thật và vẻ đẹp của nó ngay tức khắc và thế là toàn hiện tượng của sống thay đổi? Tại sao? Đó có phải vì chúng ta bị quy định quá nặng nề? Và nếu bạn bị quy định quá nặng nề, liệu bạn có thể thấy tình trạng bị quy định đó ngay tức khắc, hay bạn phải lột bỏ nó giống như một củ hành, lớp này tiếp theo lớp khác? Có phải bởi vì người ta lười biếng, lờ đờ, dửng dưng, bị trói buộc trong những vấn đề riêng của người ta? Nếu bạn bị trói buộc trong những vấn đề riêng của bạn, một vấn đề, và vấn đề đó không tách rời khỏi phần còn lại của những vấn đề, tất cả chúng đều liên quan lẫn nhau, nếu bạn chọn ra một vấn đề và theo đến tận cùng của nó – dù nó là tình dục, dù nó là liên hệ, dù nó là cô độc, bất kỳ nó là gì – theo đến tận cùng của nó. Và bởi vì bạn không thể thực hiện nó, vậy là bạn phải lắng nghe người nào đó suốt năm mươi năm! Bạn sẽ nói rằng phải mất năm mươi năm để nhìn những hòn núi kia hay sao?

Người hỏi: Ông có thể trả lời câu hỏi này mà tôi vừa viết ra hay không?

Krisshnamurti: Không thưa bạn, chỉ cần hỏi. (Krishnamurti đọc câu hỏi.) Ồ Chúa ơi! Đây là một câu hỏi dài quá thưa bạn. Bạn có thể vắn tắt lại không?

Người hỏi: Công việc của sự tưởng tượng.

Krishnamurti: Câu hỏi được đặt ra: tôi biết nhiều người qua sự luyện tập Hatha Yoga chỉ phản bội chính họ, rõ ràng họ sống trong sự tưởng tượng. Ông có biết bất kỳ điều gì về Yoga hay không? Bạn muốn tôi kể về nó à? Đúng không? Tệ quá!

Tôi đã được kể về Hatha Yoga và tất cả những phức tạp của nó – tôi sẽ trình bày nó vắn tắt – được sáng chế cách đây khoảng ba ngàn năm về trước – tôi được bảo như thế, tôi đã không đọc nó – tôi đã được kể lại bởi một người đã tìm hiểu toàn sự việc này rất cẩn thận. Vào thời điểm đó người cai trị mảnh đất này phải giữ cho bộ não của họ và tư tưởng của họ rất minh bạch. Và vì vậy họ nhai một loại lá nào đó từ những hòn núi Himalaya – đừng tìm kiếm nó, nó không còn đâu! (Tiếng cười). Và khi thời gian trôi qua loại cây đó bị tuyệt chủng, và thế là họ phải sáng chế ra một phương pháp mà nhờ nó những tuyến hạch trong hệ thống cơ thể con người có thể được giữ lành mạnh và sinh lực. Và họ sáng chế ra Yoga, những luyện tập để giữ cho thân thể rất lành mạnh, không phải trẻ trung, đừng bị mất hút trong những dại dột đó. Giữ nó sinh động, giữ nó lành mạnh và thế là cái trí rất năng động, rõ ràng. Và luyện tập những bài tập nào đó, asanas và vân vân, có phấn khích những tuyến hạch, những tuyến hạch nào đó đang thực hiện những bài tập nào đó, rất lành mạnh, năng động.

Và họ cũng phát giác rằng loại hít thở đúng đắn nào đó, hít vào thở ra, có hữu ích, không phải để đạt được sự khai sáng, nhưng giúp cho cái trí, những tế bào não, được cung cấp đầy đủ không khí, để cho nó có thể vận hành. Rồi thì đã xuất hiện tất cả những người trục lợi, mà nói rằng, nếu bạn làm tất cả việc này bạn sẽ có được – bạn biết không – bạn sẽ có được một cái trí yên lặng hoàn toàn. Sự yên lặng của họ là sự yên lặng của tư tưởng, mà là thoái hóa và vì vậy chết. Và họ đã nói rằng, bằng phương pháp này bạn sẽ đánh thức được nhiều trung tâm khác nhau, khai mở các huyệt trong cơ thể, kundalini và mọi loại vớ vẩn đó, và bạn sẽ đạt được sự khai sáng kỳ diệu. Và dĩ nhiên những cái trí của chúng ta quá háo hức, quá tham lam, đang mong ước nhiều trải nghiệm thêm, muốn giỏi hơn bất kỳ người nào khác, trông đẹp đẽ hơn, thân thể tốt hơn, tốt hơn cái này và tốt hơn cái kia, chúng ta rơi vào cái bẫy của việc đó. Nhưng người ta có thể thấy loại yoga này, Hatha Yoga, đang thực hành những bài tập khác nhau, mà người nói thực hành vào khoảng hai giờ mỗi ngày, đừng bắt chước ông ta, bạn không biết gì về nó đâu.

Bạn thấy khi người ta có sự tưởng tượng, mà tất cả đều là chức năng của tư tưởng, dù làm điều gì bạn muốn, cái trí không bao giờ có thể yên lặng, an bình, cùng một ý thức của vẻ đẹp và no đủ vô cùng bên trong.

Người hỏi: Trong trạng thái hòa hợp, hợp nhất này, khi cái trí vận hành một cách nghiêm ngặt trong một phương pháp công nghệ, liệu lúc đó không có sự tách rời này của người quan sát và vật được quan sát? Khi sự hòa hợp tồn tại, liệu sự tách rời hiện diện khi cái trí phải vận hành trong một lãnh vực công nghệ – liệu lúc đó có sự tách rời?

Krishanmurti: Vâng, tôi hiểu rõ. Tôi hiểu rõ câu hỏi. Người hỏi đặt ra nghi vấn: khi có ý thức của sự hòa hợp này, sau đó khi tư tưởng vận hành, vậy thì liệu có sự tách rời giữa người suy nghĩ và vật được suy nghĩ? Bạn nghĩ gì đây? Bạn hiểu rõ câu hỏi chứ? Khi có sự hòa hợp trọn vẹn, không phải sự hòa hợp tưởng tượng và tất cả những việc như thế, thực sự, thân thể, quả tim, và cái trí hoàn toàn hòa hợp, hợp nhất, không tách rời, không người nào để hòa hợp nó – dùng từ ngữ integration hòa hợp khá khó khăn – vậy thì khi có ý thức của thông minh đó mà là hòa hợp, thông minh đó sử dụng tư tưởng, vậy thì sẽ có người quan sát và vật được quan sát, sự tách rời? Rõ ràng là không. Đúng chứ? Khi không có sự hòa hợp vậy thì có sự tách rời, có sự không-hòa hợp, vậy thì tư tưởng tạo ra sự tách rời như “cái tôi” và “cái không tôi”, người quan sát và vật được quan sát. Điều này thật đơn giản. Đúng không?

Người hỏi: Trong nói chuyện lần thứ hai của ông, ông đã nói rằng người ta tỉnh thức được không chỉ trong khi thức mà cũng cả trong khi ngủ.

Krishnamurti: Bạn muốn tôi tìm hiểu nó phải không? Đây là câu hỏi cuối cùng nhé.

Người hỏi nói rằng: tại nói chuyện lần thứ hai của ông, bạn nhớ không, tôi không nhớ, tại nói chuyện lần thứ hai của ông, ông đã nói: có một trạng thái tỉnh thức khi bạn ngủ cũng như có một trạng thái tỉnh thức khi bạn thức. Ông đã không trình bày thêm nữa về nó – đó là như vậy phải không, thưa bạn? Bạn hiểu rõ câu hỏi chứ? Đó là, trong suốt ban ngày người ta tỉnh thức một cách hời hợt hay sâu thẳm, ý thức được, nhận biết được mọi thứ đang xảy ra bên trong, tất cả những chuyển động của tư tưởng, của sự phân chia, xung đột, đau khổ, cô độc, tỉnh thức được những đòi hỏi cho vui thú, theo đuổi tham vọng, tham lam, lo âu, bạn biết toàn việc đó – tỉnh thức được. Khi bạn tỉnh thức được như thế trong suốt ban ngày, tỉnh thức đó được tiếp tục trong suốt ban đêm trong hình thức của những giấc mộng phải không? Đúng như thế phải không, thưa bạn? Hay không có những giấc mộng nhưng chỉ có một tỉnh thức. Đúng không.

Bây giờ trong suốt ban ngày liệu tôi– làm ơn lắng nghe điều này – liệu tôi, liệu bạn, trong suốt ban ngày tỉnh thức được mọi chuyển động của tư tưởng? Bạn không tỉnh thức được như thế, phải không? Hãy thành thật, hãy đơn giản. Bạn không như thế. Bạn tỉnh thức được trong từng lúc. Tôi tỉnh thức được hai phút, và vậy thì trắng tinh, và lại nữa tiếp theo vài phút sau, hay nửa tiếng đồng hồ sau tôi nói, “Chúa ơi, tôi đã quên mất rồi” và tỉnh thức lại sau đó lại. Có những khoảng cách trong trạng thái tỉnh thức của chúng ta. Chúng ta không bao giờ tỉnh thức liên tục, và chúng ta nghĩ rằng chúng ta phải tỉnh thức liên tục, trong mọi thời gian.

Bây giờ trước tiên, có những khoảng không gian rộng lớn giữa trạng thái tỉnh thức, phải không? Tỉnh thức, sau đó không-tỉnh thức, rồi tỉnh thức và như thế trong suốt ban ngày. Điều gì là quan trọng? Làm ơn, điều gì là quan trọng – tỉnh thức được trong vài phút và không-tỉnh thức và tỉnh thức, và sự tiếp tục của tỉnh thức? Điều gì là quan trọng – tỉnh thức liên tục; hay tỉnh thức trong những thời gian ngắn; và có liên quan gì với những thời gian dài khi bạn không-tỉnh thức? Trong số ba điều kia, điều gì là quan trọng? Điều gì bạn nghĩ là quan trọng? Đối với tôi, tôi biết điều gì là quan trọng. Tôi không bận tâm về tỉnh thức được trong thời gian ngắn, hay muốn có trạng thái tỉnh thức liên tục. Tôi chỉ quan tâm khi tôi không-tỉnh thức. Bạn hiểu không? Đó là vấn đề của tôi. Bạn hiểu rõ không? Tôi nói rằng, khi tôi không-chú ý, tôi rất quan tâm, không phải khi tôi tỉnh thức được, nhưng tại sao tôi không-chú ý và tôi phải làm gì về không-chú ý đó, về trạng thái không-tỉnh thức. Đó là vấn đề của tôi. Không phải để có trạng thái tỉnh thức liên tục – bạn biết – bạn cứ ngớ ngẩn như vậy nếu bạn không thực sự tìm hiểu điều này rất, rất sâu sắc. Vì vậy quan tâm của tôi là: tại sao tôi không-chú ý và điều gì xảy ra trong thời kỳ không-chú ý đó? Đó là câu hỏi của tôi. Bạn hiểu rõ chứ? Bạn biết điều gì xảy ra khi tôi tỉnh thức được. Khi tôi tỉnh thức – bạn biết không – không có gì xảy ra cả. Tôi năng động, đang chuyển động, đang sống, đầy sức sống, trong đó không gì có thể xảy ra bởi vì không có sự chọn lựa cho cái gì đó xảy ra. Bây giờ khi tôi không-chú ý, không-tỉnh thức, vậy thì những sự việc xảy ra. Vậy thì tôi nói những sự việc là không thực sự, vậy thì tôi bị căng thẳng, tôi là – lo âu, bị trói buộc, tôi rơi vào sự thất vọng của tôi. Vì vậy tại sao điều này xảy ra? Bạn đang nắm bắt được quan điểm của tôi? Đó là điều gì bạn đang làm? Hay bạn đang luôn luôn quan tâm đến sự tỉnh thức hoàn toàn. Và cố gắng, luyện tập để luôn luôn tỉnh thức? Tôi không biết, điều đó tùy thuộc nơi bạn.

Bây giờ tôi thấy rằng tôi không-tỉnh thức và tôi đang canh chừng việc gì xảy ra trong trạng thái đó khi tôi không-tỉnh thức. Bây giờ tỉnh thức được rằng tôi không-tỉnh thức là trạng thái tỉnh thức. Không, đừng cười. Làm ơn hãy lắng nghe điều này. Nó không là vấn đề để cười cợt. Tôi biết khi tôi tỉnh thức. Khi có một trạng thái tỉnh thức, nó là điều gì đó hoàn toàn khác hẳn. Và tôi biết khi tôi không-tỉnh thức, tôi bị căng thẳng, tôi co rút hai bàn tay – bạn biết, làm mọi việc ngu xuẩn. Khi có một chú ý trong trạng thái không-tỉnh thức đó, toàn sự việc chấm dứt – bạn theo kịp điều gì tôi trình bày? Vào khoảnh khắc của trạng thái không-tỉnh thức tôi tỉnh thức được rằng tôi không-tỉnh thức, vậy là nó chấm dứt. Bạn nắm bắt được nó? Bởi vì sau đó tôi không phải tranh đấu, tôi nói, ồ tôi phải luôn luôn tỉnh thức, làm ơn hãy chỉ bảo cho tôi một phương pháp để tỉnh thức, làm ơn luyện tập – bạn biết – thắt chặt, siết chặt. Nhưng khi không có trạng thái tỉnh thức và tôi biết tôi không-tỉnh thức, vậy thì bạn thấy toàn chuyển động đó thay đổi.

Bây giờ điều gì xảy ra trong suốt giấc ngủ? Liệu có một trạng thái tỉnh thức khi bạn đang ngủ giống như bạn đang tỉnh thức trong suốt thời gian ban ngày? Nếu bạn tỉnh thức trong suốt thời gian ban ngày trong từng thời điểm một, vậy thì điều đó tiếp tục trong khi bạn đang ngủ, rõ ràng là như thế. Nhưng khi bạn tỉnh thức, và cũng tỉnh thức được rằng bạn không-chú ý, một chuyển động hoàn toàn khác hẳn xảy ra. Vậy thì khi bạn ngủ có một ý thức của sự yên lặng hoàn toàn. Cái trí tỉnh thức được về chính nó. Tôi sẽ không tìm hiểu tất cả điều này bởi vì nó không là điều gì khó khăn lắm. Nó không là điều gì đó lạ thường lắm, đáng để tâng bốc. Bạn thấy rằng cái trí khi nó tỉnh thức được trong suốt ban ngày, sâu thẳm, trạng thái tỉnh thức trong chiều sâu đó tạo ra một chất lượng của cái trí trong suốt giấc ngủ khi nó tuyệt đối yên lặng, bởi vì trong suốt ban ngày bạn đã quan sát, bạn đã tỉnh thức được, hoặc trong từng thời điểm hoặc tỉnh thức được không-chú ý của bạn; vậy thì bởi vì bạn trải qua trong suốt ban ngày như thế, hoạt động của bộ não đã thiết lập được trật tự trước khi bạn ngủ. Bộ não đòi hỏi trật tự, dù rằng trật tự đó ở trong một niềm tin loạn thần kinh nào đó hay trong một chủ nghĩa quốc gia hay trong điều này hay điều kia, và trong đó nó tìm được trật tự, mà rõ ràng là tạo ra vô-trật tự. Nhưng khi bạn tỉnh thức được trong suốt ban ngày và tỉnh thức được trạng thái không-tỉnh thức của bạn, vậy thì tại cuối ngày có một trật tự. Vậy thì bộ não không phải đấu tranh trong suốt ban đêm để tạo ra trật tự. Vì vậy bộ não được nghỉ ngơi. Nó yên lặng. Và vì vậy buổi sáng kế tiếp bộ não năng động lạ thường, không phải là một sự việc bị thuốc men, bị hư hỏng và chết rồi. Đúng chứ thưa các bạn?

SAANEN
Ngày 1 tháng 8 năm 1971
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
01/09/2012(Xem: 2914)
Thêm một Lá Thư về Thuyết Tiến Hóa từ giới tu sĩ xuất hiện vào tuần lễ cuối tháng 8-2012. Lần này là từ các tăng ni Hoa Kỳ. Tiến hóa hay là sáng tạo? Có phải các chủng loại trên địa cầu đã tiến hóa qua các dạng đời sống khác nhau, hay có phải con người là sản phẩm của một đấng Thượng Đế tạo ra theo mô hình của ngài?
31/08/2012(Xem: 3579)
Để đưa thế giới u ám bước ra đạo lộ ánh sáng và văn minh, ngày nay vấn đề nam nữ bình đẳng đã trở thành đề tài nghiêm trọng cho các nhà Nhân quyền và Nữ quyền. Tôn giáo và chính trị độc tài đã làm cho các nhà lãnh đạo Nhân quyền phải nhức nhối vì những tư tưởng cực đoan nhân danh giới điều của thần thánh… đã ăn sâu vào tiềm thức của con người. Để có cái nhìn đúng với giáo lý từ bi và trong sáng của Đạo Phật, người dịch xin giới thiệu forum dưới đây để Tăng Ni, những ai có trí tuệ thì xin hãy bước vào trang web với đường link dưới đây và cùng nhau làm sáng tỏ tinh thần bình đẳng của Đức Phật.
29/08/2012(Xem: 9204)
Bát-nhã Tâm Kinh, một bản kinh rất quan trọng trong truyền thống văn học Đại thừa, có tên đầy đủ trong âm Hán Việt là Ma-ha Bát-nhã Ba-la-mật-đa Tâm Kinh, gọi tắt là Tâm Kinh. Vì gọi tắt là Tâm Kinh, nên nhiều người đã hiểu lầm rằng đây là bài kinh dạy về tâm, phân tích về tâm và càng hiểu lầm hơn, đó là bài kinh phân tích về trái tim. Có thể tạm hiểu nôm na Bát-nhã Tâm Kinh là kinh nói về trái tim tuệ giác, hay là tinh hoa giác ngộ tuyệt đỉnh, hay là vô thượng bồ đề, nói ở góc độ cốt lõi nhất, cô đọng nhất và mô tả đúng được cái thực tại của trí tuệ nhất.
02/08/2012(Xem: 13678)
Phước thiện thuộc về danh pháp (nāmadhamma) hay thuộc về thiện tâm, không phải vật chất, nên khó thấy, khó biết, chỉ có bậc có trí tuệ, có thần thông mới có thể biết người nào có phước thiện.
24/07/2012(Xem: 8693)
Trong khi Đức Đạt Lai Lạt Ma và tôi điểm qua nhiều chủ đề trong tiến trình thảo luận của chúng tôi, vẫn còn một vấn đề đơn độc được đan kết lại suốt tất cả những thảo luận của chúng tôi, câu hỏi của việc làm thế nào tìm thấy hạnh phúc trong thế giới phiền não của chúng ta. Vì vậy, trong việc nhìn vào những nhân tố đa dạng ngầm phá hạnh phúc nhân loại suốt chiều dài của lịch sử, những nhân tố đã tạo nên khổ đau và khốn cùng trong một mức độ rộng lớn, không nghi ngờ gì nữa, chính là bạo động ở trong những nhân tố chủ yếu.
24/07/2012(Xem: 13313)
Ở đây lời khuyên của Đức Phật đưa ra cho chúng ta là hãy sống thiện, chuyên cần và hành động một cách hiểu biết nếu chúng ta muốn giải quyết những vấn đề của chúng ta.
13/07/2012(Xem: 3106)
Một số người xem Đạo Phật như bi quan. Họ gọi đấy là "tôn giáo của khốn khó", bởi vì chữ chữ "khổ đau" và "không toại ý", là điều Đức Phật đã dạy trong Bốn Chân Lý Cao Quý, bám vào tâm tư họ. Một cách thực tế, Đạo Phật không phải bi quan cũng không phải lạc quan. Đạo Phật là thực tế, một phương pháp để thấy mọi thứ như chúng thật sự là. Đức Phật đã dạy chúng ta về cuộc đời từ lúc chúng ta sinh ra đến lúc chết. Nó bao gồm nhiều lãnh vực của đời sống, chẳng hạn như để sống một cách thông tuệ, và hạnh phúc như thế nào, chiếm lấy lòng bạn hữu như thế nào, hoàn thành mục tiêu như thế nào, và ngay cả chết một cách an bình như thế nào.
12/07/2012(Xem: 3536)
Trong một quyển sách nhỏ mang tựa đề "Phật Giáo Nhập Môn"(ABC du Bouddhisme, nhà xuất bản Grancher, 2008) tác giả Fabrice Midal đã tóm lược một cách thật ngắn gọn nhưng rất chính xác và sâu sắc các khía cạnh chính yếu của Phật Giáo.
06/07/2012(Xem: 14729)
Cách đây vài năm, để tìm tài liệu cho cuốn sách của tôi ‘thế giới vắng bóng con người’ (the world without us) tôi có viếng thăm một bộ lạc ở Ecuador, Nam Mỹ. Mảnh đất nhỏ này may mắn còn sót lại của rừng già Amazon nổi tiếng màu mỡ, nhưng cũng bị khai thác đến mức cạn hết nguồn thực phẩm nên người dân bộ lạc bắt buộc phải săn bắn loài khỉ nhện (spider monkey) để ăn thịt. Điều này làm cho họ rất đau lòng bởi vì họ vẫn tin rằng họ là con cháu của loài khỉ nhện này.
05/06/2012(Xem: 27177)
Mới đây theo công trình nghiên cứu của giáo sư Eric Sharp thuộc Đại học Sydney, Australia, trong số những thánh nhân của thế kỷ thứ 20 này, có ba thánh nhân người châu Á. Đó là cố thi hào Ấn Độ Rabindranath Tagore (1861-1941), Thánh Mahatma Gandhi (1869 - 1948) và một vị hiện sống là Tenzin Gyatso, Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 (1935-?). Vâng, Tenzin Gyatso, Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 hiện nay được nhiều nơi trên thế giới công nhận là một hóa thân Quan Âm và một bậc thầy tâm linh vĩ đại của nhân loại
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567