09-Thanh niên với việc đi chùa

-09-

Thanh niên với việcđi chùa

Hôm nay đem việcđi chùa mà bàn với các bạn thanh niên thật là một chuyệnrất tầm thường. Thưa bạn! Tôi lại thích nói những chuyệntầm thường ấy, vì nó rất gần chúng ta, mà đã bị nhiềungười lãng quên đi.

Nếu một hôm có người đến mờibạn đi chùa, chắc bạn sẽ cau mày lộ vẻ khó chịu, nếukhông bĩu môi kiêu ngạo. Vì bạn thanh niên cho việc đi chùalà việc của những người giàu lòng tín ngưỡng, việc củabà già, ông cụ, còn thanh niên là những con người khoa họcthực tế mà ai đi làm việc ấy. Quan niệm đó có thể đúngvới người không hiểu ý nghĩa đi chùa, e không đúng vớinhững người đã hiểu ý nghĩa đi chùa.

Thưa bạn! Trong nhà Phật mỗi việclàm, mỗi hành động đều có ý nghĩa của nó, đáng tiếccó một số tín đồ không chịu tìm hiểu, nên việc làm sailạc, gây sự hiểu lầm cho khách bàng quan. Vì thế, tôi cầnbiện bạch ý nghĩa đi chùa để các bạn biết qua.

Ði chùa có những ý nghĩa:

* Chùa là nơi thờ cốt, tượngcủa chư Phật - người từ bi và giác ngộ đã viên mãn -Phật tử đến chùa là tỏ lòng kính mến, sùng thượng gươngcao cả của Ngài mà học đòi bắt chước theo, như châm ngônta có câu: "Trọng thầy sẽ được làm thầy" vậy. Bạn mộtphen bước chân đến cổng chùa là trong ký ức bạn đã quaylại đức hy sinh cao cả, gương trí tuệ sáng ngời của PhậtTổ rồi. Bước vô chánh điện, nhìn lên chân dung của Phật,bạn sẽ thấy cặp mắt hiền lành, vẻ mặt từ bi của Ngàihình như lúc nào cũng chực đưa tay cứu vớt chúng sanh đangđắm chìm trong đau khổ. Chỉ chừng ấy thôi, bạn cũng đãthấy hình dáng Phật gây cho bạn một ấn tượng tốt lành,một gương sáng cao quí. Bạn đi đến chùa để nhớ lạicông hạnh vị tha không bờ bến, đức độ hỉ xả vô biêngiới của Phật mà bắt chước theo, chớ đâu phải đi chùađể lễ bái, để khấn nguyện. Như các nhà ái quốc hằngđến thăm lăng, miếu các công thần. Không phải các ông đếnđó để xin xăm, để khấn vái, cầu sự ủng hộ cho mình,mà để ôn lại cuộc đời oanh liệt của các Ngài qua nhữngtấm bia, chiếc mão... cho lòng ái quốc của mình được nồngnhiệt thêm.

* Phật thuyết pháp hơn ba trăm hội,những lời vàng ngọc ấy được ghi chép lại thành ba tạngkinh điển, trong ấy chứa đựng một nền triết lý cao siêu,một biển từ bi bát ngát. Bạn đến chùa để học hỏi giáolý, qua lời chỉ dẫn của các nhà sư. Vì bạn là một thanhniên Việt Nam, bạn không thể chối cãi được ảnh hưởngít nhiều của đạo Phật, một đạo cổ truyền của dântộc mà người Việt Nam đã nhìn nhận là đạo ông bà. Hơnnữa, đạo Phật là một tôn giáo lớn nhất, một nền triếtlý cao nhất của Á Ðông, bạn là một thanh niên trí thứcÁ Ðông, không có lý do gì bạn không biết. Nếu bạn nóikhông biết thì chẳng hổ với những học giả Âu Tây đanghướng về Á Ðông để nghiên cứu ấy sao? Hoặc bạn việnlẽ: "Tôi ở nhà đọc sách Phật thì cũng hiểu được, cầngì phải đi đến chùa." Thưa bạn! Ðiều ấy chưa hẳn làđúng. Vì sao? Vì bạn đang bận sự học hành hoặc đang losanh kế, thời giờ đâu bạn nghiền ngẫm kinh sách, nếu cóthời giờ thì cũng rất eo hẹp. Chắc bạn cũng thừa hiểukinh điển của nhà Phật như biển cả bao la, nền triết lýPhật giáo như trời cao thăm thẳm. Muốn thấu hiểu, ngườita phải chuyên học cả năm, mười năm mà chưa hẳn là đãđạt được; phương chi nằm nhà đọc qua vài ba quyển sáchmà có thể thấu triệt được ư? Lại nữa, thà rằng bạnkhông hiểu gì về Phật giáo còn hơn là bạn hiểu không đúngchân tinh thần của Phật giáo. Vì sự hiểu sai lạc sẽ làmgiảm giá trị của Phật giáo và gây cho những người chungquanh một quan niệm sai lầm, nên không hiểu thì thôi, có hiểucần phải hiểu cho đúng. Do đó, muốn hiểu Phật giáo, bạncần đến chùa nhờ những vị sư học rộng giáo điển giảngdạy cho, có phần bảo đảm hơn.

* Trong những ngày đem hết tâm lựctranh đấu với đời, bạn nghe đầu óc nóng ran, tâm trí quaycuồng, bạn muốn tìm một nơi giải trí cho nó êm dịu lại.Hoặc bạn đến rạp chiếu bóng. Ở đây bạn thấy nghẹtcả người, hơi người đã khiến bạn nghe mệt. Nếu cốgắng mua vé vào cửa, bạn cũng thấy trên màn bạc toàn làsự tranh đấu, giết chóc, khổ vui, rốt cuộc chỉ làm chothần kinh bạn thêm căng thẳng. Hoặc bạn đến nhà hàng đểtiêu khiển bằng những chung rượu, chén trà. Nhưng vừa ngồilại, bạn đã nghe lời bàn bạc, tiếng cãi vã về hơn, thua,khôn, dại của những người lân cận, khiến bạn phải nhứcđầu. Như thế cũng là một trường tranh đấu, tranh đấubằng lý thuyết. Bạn sẽ đến và đến nhiều nơi nữa, nhưngở đâu rồi cũng gây thêm cho bạn một ý niệm so sánh, tranhđấu. Chi bằng, bạn đi thẳng đến chùa, không khí ở chùasẽ ru êm, xoa dịu tâm hồn bạn. Ở đây, bạn sẽ thấy cảmột trời thanh tịnh. Cổng chùa rêu xanh phủ kín, mặc chonắng táp mưa sa, ngôi chùa đứng lặng im trong không gian tịchmịch. Có nghe chăng, chỉ những tiếng gió thì thào trên ngọndương như lời giảng đạo của đức Mâu-ni hơn hai nghìnnăm còn vọng lại, tiếng chuông ngân nga nhịp nhàng hòa theogió, rồi tan lần trong không gian lặng lẽ như đem lòng từbi chan rải khắp trần gian và tiếng Mô Phật - thay cho lờichào - của các nhà sư vừa hiền hòa, vừa thanh thoát. Ởđây, bạn không làm gì tìm ra được một dấu vết tranh đấu,nếu có chỉ là sự đấu tranh nội tâm của những con ngườicầu tiến. Sau vài mươi phút ở chùa, dù tâm hồn bạn cócuồng nhiệt đến đâu cũng tan biến dần trong không gian tĩnhmịch như ngọn lửa hồng đang cháy sẽ tắt lịm đi sau mộtcơn mưa mát dịu.

* Hoặc trong những lúc chạy đuavới đời, bạn đã gặp phải những bức tường chắn lối,hoặc bị sa chân vào cạm bẫy của đời, bạn đang hằn học,đau buồn. Bạn cứ đi ngay đến chùa vì ở đây là nguồnan ủi vô biên của chúng sanh, là suối nước cam lồ đểdiệt trừ nhiệt não. Vào chùa, bạn sẽ thấy đức Thích-catrang nghiêm ngự trên đài sen, đức Di-lặc tươi cười thảnnhiên trong khi bị bọn lục tặc chọc tai, móc miệng... , đứcDi-đà kiên nhẫn sẵn sàng đưa tay chực cứu độ chúng sanh,trong khi chúng vẫn còn lặn hụp trong biển ái. Qua những hìnhảnh ấy, bạn đã thấy thế nào? Và gợi cho bạn những cảmgiác gì? Ðức Phật Thích-ca ngự trên đài sen là đã nói"Ngài dấn thân trong trần tục mà vẫn trong sạch, siêu thoát,không bị mùi trần tục làm nhiễm ô". Ðức Di-lặc cườithản nhiên, trong khi bọn lục tặc phá phách, để nói rằng"Ngài sẵn sàng tha thứ, vui vẻ tha thứ và mãi mãi tha thứtất cả những cái gì mà chúng sanh đã làm cho Ngài rối rắm,đau khổ". Ðức Di-đà đang duỗi tay cứu độ chúng sanh, màchúng sanh chưa hướng về Ngài, để nói lên rằng "lúc nàoNgài cũng kiên trì cứu độ chúng sanh, mặc dù chúng đangcòn mải mê theo trần tục". Và còn, còn rất nhiều hình ảnhnữa, tôi không thể kể hết. Nếu bạn biết rõ ý nghĩa khiqua những hình ảnh ấy, bạn sẽ nghe cõi lòng mát lại, quảtim bạn đập đều và bao nhiêu nỗi buồn phiền đã tan biếntự bao giờ.

* Ðó là chưa nói bạn có diễmphúc thấm nhuần giáo lý. Nếu bạn có duyên lành, gặp mộtnhà sư đức hạnh, bạn sẽ được tắm mát trong dòng suốitừ bi, bạn sẽ bừng tỉnh dưới ánh sáng giác ngộ qua lờigiảng giải của nhà sư rút trong giáo điển. Thế là, cònsự buồn phiền nào đeo đẳng trong tâm hồn bạn mà khôngtan vỡ?

Cho nên đi chùa không phải chỉvì sự cúng lạy khẩn cầu, mà để noi theo gương lành củaPhật, cải đổi tự thân, để học hỏi giáo lý, tu sửatâm tánh, để lắng lặng tâm hồn khi đang quay cuồng vì đấutranh, để xoa êm, tưới dịu phần nào ngọn lửa tức giận,vết thương đau khổ.

Cũng có người viện lẽ rằng:"Tôi ở nhà, tôi vẫn thờ Phật để học theo gương Ngài,tôi cũng xem kinh để tu sửa tự tâm... thì còn hơn đi chùa."Ðành rằng ở nhà có thờ Phật, có xem kinh, nhưng làm saobằng khung cảnh trang nghiêm ở chùa, lời nhắc nhở chân thànhcủa các nhà sư. Chúng ta chưa phải là bậc "sanh nhi tri chi"thì cần phải nhờ thầy lành bạn tốt, hoàn cảnh thuậntiện làm trợ duyên bên ngoài, mới đủ sức cải đổi nhữngcái xấu dở của mình.

Hoặc người ta không chịu đi chùabởi những lý do:

- Vì cửa từ bi quá rộng cho nêncó một ít người lợi dụng đó làm kế sinh nhai, hoặc đểgiấu những hành tung đê tiện. Do đó đã xảy ra nhiều việckhông hay, làm hoen ố chốn thiền môn thanh tịnh. Vì vậy,có một ít người sợ đến chùa bị lợi dụng hoặc bịxấu lây. Thưa bạn! Bất cứ một tôn giáo, một đoàn thểnào cũng có những con chiên ghẻ lẫn trong ấy. Nếu bạn vìthấy một vài cái dở mà chấp nê thì tránh sao khỏi cáilỗi "vơ đũa cả nắm". Hơn nữa, bạn là người có họcthức, một hành động, một cử chỉ bất chánh bạn đã thấy,tội gì bạn phải sợ như vậy.

- Hoặc có người nói: "Ðến chùanghe những điều tội phước, thấy gương từ bi của Phậtsợ về nhà chán ngán việc làm ăn - việc làm ăn lợi mìnhhại người - nên không dám đi chùa." Nói thế là cùng! Bạnthử nghĩ, có ai sợ người ta chỉ lọ trên mặt mình không?Nếu được người ta chỉ cho mình, có lợi hay có hại? Nếuvì lý do như vậy mà không đi chùa thì tôi cũng không biếtlời gì mà bàn được.

Nói thế cũng đã dông dài rồi.Ðể kết thúc lại, ý nghĩa đi chùa là để gợi lại chochúng ta thấy những gương sáng cao cả để mở rộng kiếnthức, để gội rửa những bụi nhơ phiền não, để xoa dịunhững vết thương đau. Sự đi chùa như vậy có gì là huyễnhoặc nhuộm mùi mê tín, không thích hợp với óc khoa họcthực tế của thanh niên đâu? Theo tôi thiết nghĩ: Các bạnthanh niên phần nhiều tâm hồn sôi nổi bồng bột, thiếuđức bình tĩnh, thiếu chí kiên nhẫn, các bạn cần phảisiêng đi chùa hơn hết mới phải. Vì khung cảnh tịch tịnhcủa nhà chùa sẽ giúp các bạn mát dịu phần nào nhiệt khí,thấy gương nhẫn nại hy sinh của Phật, các bạn sẽ tăngthêm phần kiên chí. Nghe được giáo lý của Phật sẽ giúpcho phần tư tưởng của các bạn được cao siêu. Như vậysự đi chùa há vô bổ hay sao?