Tu Viện Quảng Đức105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Australia. Tel: 9357 3544. quangduc@quangduc.com* Viện Chủ: HT Tâm Phương, Trụ Trì: TT Nguyên Tạng   

Trầm tư về con người thời đại.

09/04/201317:12(Xem: 3668)
Trầm tư về con người thời đại.


TRẦM TƯ VỀ CON NGƯỜI HIỆN ĐẠI

Thích Phước Đạt

Giữa cơn biến động xã hội đầy kịch tính của thế kỷ 20, "tự biết mình" chính là điều tiên quyết để "con người hiện đại" đạt được sự bình an nội tại, giải thoát mọi khổ đau đang đè nặng lên thân phận con người.

Thực tế, con người của muôn kiếp xa xưa vẫn như con người hôm nay, bởi vì mọi người được sinh ra, lớn lên, trưởng thành và chết đi trong một đời người. Một quan niệm về hạnh phúc "mới" được thiết lập trên cơ sở ảo giác rằng đầy đủ về vật chất và tiền bạc có thể chi phối toàn bộ đời sống con người. Eric Fromm - Nhà Tâm lý học xã hội Mỹ thật có lý khi ông nhận định: "Tuy có sự tăng trưởng sản xuất và tiện nghi; con người ngày càng đánh mất ý thức về bản thân, cảm thấy cuộc sống của mình ngày càng vô nghĩa, mặc dầu cảm giác đó phần lớn không được biết đến" (In spite of increasing production anf comfort, man loses more and more the sense of self, feels that his life is meaningless, even though such feeling is largely unconscious). (1)

Con người phải sống trong tâm trạng khổ đau đầy mâu thuẫn; giữa cá nhân với cá nhân, cá nhân với môi trường, cá nhân với gia đình, xã hội. Cho nên, thực trạng vấn đề vẫn là họ đang trở thành những con người chuyển động trong sự vận hành của máy móc để rồi chính họ phải than vãn: "Trong thế kỷ 20, vấn đề là con người đã chết" (In the 20th century, the problem is that man is dead) (2). Đây chính là kết quả sự xao lãng về đời sống nội tâm, dẫn đến một cuộc khủng hoảng tâm linh trầm trọng mà đạo Phật có thể hóa giải. Đức Phật từng khuyến cáo mọi người: "Hãy trở về nương tựa hòn đảo của chính mình; hãy tự mình thắp đuốc lên mà đi" xuyên qua con đường "Trung đạo" mà đức Phật đã chứng nghiệm và tuyên thuyết trong bào thuyết pháp đầu tiên sau khi Ngài thành đạo dưới gốc cây Bồ đề. Con đường này chính là con đường tránh xa hai cực đoan: E񰍊 xác khổ hạnh và đắm say dục lạc vật chất. Thiết nghĩ, con người hiện đại hôm nay không còn rơi vào con đường "E񰠸ác khổ hạnh" quá đau đớn mà đang lao vào thế giới "Dục lạc vật chất" đầy hưởng thụ. Một bảng giá trị hầu như được con người quy chiếu bằng thước đo đồng tiền. Thái độ "chấp thủ" của từng cá nhân đã lên tận đỉnh điểm, thay vì phãi "xả ly", họ lại tự trói mình bằng gông cùm trong hiện hữu. Thật ra, các pháp hiện hữu giữa cuộc đời chỉ tồn tại khi duyên đến và mất đi khi duyên diệt. Đức Phật từng tuyên bố khuyến cáo mọi người cách đây hơn 2600 năm: "Cái này không phải là ra, của ta, và tự ngã của ta".

Khi con người đã nhận thức được như vậy, thì chính họ mới thực sự nhận thức về nguồn gốc khổ đau. Nếu cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật công nghiệp hóa có gía trị làm thay đổi môi trường sống về tiện nghi vật chất thì đây chỉ là "phương tiện" để phục vụ cho con người, chứ không phải "mục đích" tối hậu của con người. Cần phải có thái độ nhận thức đúng đắn trong vấn đề này để thoát ra tình trạng nghịch lý đầy mâu thuẫn và xung đột từ trong tâm tưởng cho đến sự biểu lộ hành vi bên ngoài. Một thế giới có một đời sống văn minh vật chất càng cao bao nhiêu thì thế giới đó có chiều hướng dẫn dắt con người đi vào con đường khủng hoảng tâm linh bấy nhiêu. Bằng chứng là khi con người cố tâm khai thác tận cạn tài nguyên thiên nhiên thì con người tự phải gánh chịu những hậu quả khổ đau từ muôn phía đem lại. Đó là sự phá vỡ cân bằng sinh thái, sự ô nhiễm môi sinh, sự băng hoại về đạo đức, kéo theo sự hủy diệt các giá trị truyền thống. Tất cả đều được phát xuất từ lòng tham dục vô tận của con người. Con người hiện đại hôm nay ít nhiều đã tự đánh mất phẩm chất cao quý của mình để chạy theo hiệu năng và số lượng kỹ thuật đòi hỏi, chạy theo lợi nhuận, mẫu mã dưới sự gào thét của công nghệ dịch vụ quảng cáo. Trong khi đó, đức Phật là người từng chủ trương sống hòa điệu với thiên nhiên trong tinh thần tự do, sáng tạo của mỗi cá nhân. Lịch sử đức Phật Thích Ca là lịch sử của một con người, từ khi xuất gia, thành đạo cho đến lúc nhập niết bàn bao giờ Ngài cũng tham thiền, tọa lạc dưới gốc cây Bồ đề hoặc cây Sala. Đức Phật từng tuyên bố: "Con người là chủ nhân ông của nghiệp, là người thừa tự nghiệp" hay "Hãy trở về nương tựa pháp", "Hãy tự mình thắp đuốc lên mà đi". Đây là một thái độ giáo dục mang tính tích cực, sáng tạo, dân chủ trong tinh thần vô ngã, có giá trị xuyên suốt thời gian, không gian, có khả năng hóa giải tất cả các căn bệnh của thời đại. Đó cũng là con đường thoát khổ được thực thi bằng con đường Thánh đạo tám ngành đã được đức Phật kiểm chứng bao gồm: "Chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định". Đi vào lộ trình này là đi vào lộ trình tu tập. "Giới - Định - Tuệ" thể hiện nếp sống đạo đức Phật giáo, con người hiện đại sẽ là người tự chiến thắng mình trước sự cám dỗ của cuộc đời:

"Dẫu tại bãi chiến trường

Thắng vạn ngàn địch quân

Không bằng tự chiến thắng mình

Thắng mình thắng tối thượng" (3)

(1) Minh Chi - Hà Thúc Minh. Đại cương Triết học Đông phương. Trường Đại học Tổng hợp TPHCM xuất bản 1993 trang 32.

(2) Sách đã dẫn trang 33.

(3) Thích Minh Châu (dịch kinh Pháp Cú. Trường Cao Cấp PHVN Cơ sở II ấn hành 1990, Kệ 103, trang 64.

Thích Phước Đạt


---o0o---

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
16/08/2019(Xem: 11088)
Đức Phật là đấng đạo sư, là bậc thầy của nhân loại, nhưng ngài cũng là nhà luận lý phân tích, nhà triết học, nhà giáo dục vĩ đại. Kinh tạng Pāli cho chúng ta thấy rõ về các phương phápgiảng dạy của đức Phật một cách chi tiết. Tùy theo từng đối tượng nghe pháp mà Ngài có phương thức truyền đạt khác nhau. Chúng sanh có vô lượng trần lao, phiền não, thì Phật pháp có vô lượng pháp môn tu. Nếu sử dụng đúng phương pháp thì hiệu quả giảng dạy sẽ đạt được kết quả tốt. Tri thứcPhật học là nguồn tri thức minh triết, là giáo lý để thực hành, lối sống, do đó phương pháp giảng dạy là vấn đề vô cùng cần thiết để giới thiệu nguồn tri thức minh triết ấy.
05/06/2019(Xem: 15867)
Niệm Định Tuệ Hữu Lậu & Niệm Định Tuệ Vô Lậu Phật Đản 2019 – Phật lịch 2563 Tỳ kheo Thích Thắng Giải , Ngôn ngữ là một phương tiện để diễn tả đạo lý, nhưng thể thật của đạo thì vượt ra ngoài ngôn ngữ và tất cả ý niệm. Vì vậy, một khi chúng ta liễu tri được nghĩa chân thật của đạo thì lúc đó sẽ thấu tỏ được sự diệu dụng của phương tiện ngôn ngữ. Nếu xét về nghĩa thật của đạo, đó chính là chân tâm không sinh diệt hay chánh kiến vô lậu.
10/05/2019(Xem: 12613)
Các nước phương Tây đang sống trong một thời đại bất thường: Trung Quốc trỗi dậy và uy hiếp, kinh tế khủng hoảng, nợ công cao ngất, nạn di dân đe doạ, xã hội bất bình đẳng, dân chúng nổi giận giúp đưa cho ông Trump vào Tòa Bạch Ốc và đẩy Vương Quốc Anh thống nhất ra khỏi Liên Âu. Đâu là nguyên nhân cho nền kinh tế thị trường không còn vận hành hoàn hảo và giải pháp cho hệ thống dân chủ tự do đang lâm nguy? Phần một lý giải cho vấn đề này theo quan điểm của Francis Fukuyama trong tác phẩm Identity: khủng hoảng về bản sắc của các nhóm sắc tộc là nguyên nhân, đấu tranh để công nhận nhân phẩm là
12/02/2019(Xem: 6600)
Nhà sư Nhật bản Kenjitsu Nakagaki đang tìm cách thuyết phục người Tây Phương về ý nghĩa của chữ Vạn (Swastica) mà người Nhật gọi là manji. Chẳng qua là vì những người quốc-xã (nazi) đã biến chữ này thành một biểu tượng cấm kỵ trong các nước Tây phương ngày nay. Thế nhưng chữ Vạn đã ăn sâu vào nền văn hóa của Nhật Bản từ khi Phật giáo mới được đưa vào xứ sở này, và nhà sư Nakagaki muốn nhấn mạnh với người Tây Phương là chữ Vạn với tư cách là một biểu tượng hoà bình cũng đã được sử dụng trong rất nhiều tôn giáo!
04/01/2019(Xem: 79180)
“Hiểu về trái tim” là một cuốn sách khá đặc biệt, sách do một thiền sư tên là Minh Niệm viết. Với phong thái và lối hành văn gần gũi với những sinh hoạt của người Việt, Minh Niệm đã thật sự thổi hồn Việt vào cuốn sách nhỏ này. Xuyên suốt cuốn sách, tác giả đã đưa ra 50 khái niệm trong cuộc sống vốn dĩ rất đời thường nhưng nếu suy ngẫm một chút chúng ta sẽ thấy thật sâu sắc như khổ đau là gì? Hạnh phúc là gì? Thành công, thất bại là gì?…. Đúng như tựa đề sách, sách sẽ giúp ta hiểu về trái tim, hiểu về những tâm trạng, tính cách sâu thẳm trong trái tim ta.
26/11/2018(Xem: 10952)
Chúng tôi đến thăm Việt Nam một vài lần, tôi nhớ có lần chúng tôi đang ở Hà Nội. Lúc đó là Đại hội Phật Giáo, tôi cũng có buổi thuyết trình cùng với những vị khác nữa. Hôm đó đang ngồi đợi, thì có một vị Thầy trẻ người Việt đến chào, sau khi hỏi từ đâu đến, tôi nói tôi đến từ Australia. Thầy ấy nói, oh… woh… vậy Thầy có biết vị Tăng tên Ajahn Brahm không? … (cả Thiền đường cười). Tôi trả lời: Tôi là Ajahn Brahm đây. Thế là Thầy ấy tỏ ra rất hào hứng, tôi cũng hào hứng... Tôi thích Việt Nam. Tôi thích người Việt.
25/11/2018(Xem: 5210)
Tứ Ân hay là Tứ Trọng Ân, bốn ơn nặng mà người Phật tử phải cố gắng đền đáp, cho vuông tròn. Đó là: 1) Ơn Cha Mẹ: Chín tháng cưu mang, sinh thành dưỡng dục. Cha mẹ luôn vì con mà phải mất ăn mất ngủ, suốt đời làm lụng vất vả, chịu đủ thứ lao tâm khổ trí, có thể đến hy sinh tất cả, để nuôi nấng và dạy dỗ con cho nên người. Ơn nầy, thật là như biển rộng trời cao. Nên ca dao ta có câu: "Ơn cha như núi Thái sơn, Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. Một lòng thờ mẹ kính cha, Cho tròn chữ hiếu, mới là đạo con"
03/06/2018(Xem: 21279)
CHÁNH PHÁP Số 79, tháng 06.2018 NỘI DUNG SỐ NÀY:  THƯ TÒA SOẠN, trang 2  TIN TỨC PHẬT GIÁO THẾ GIỚI (Diệu Âm lược dịch), trang 3  THÁNG SÁU EM VỀ HẠ CHỨA CHAN (thơ Tiểu Lục Thần Phong), trang 7  CÚNG DƯỜNG CHÁNH PHÁP (Sa môn Thích Tín Nghĩa), trang 8
17/03/2018(Xem: 10322)
Con người càng ngày càng đông đảo trên thế gian nhưng từ trước đến nay có được bao người giác ngộ, giải thoát khỏi nghiệp chướng, khổ đau? Cho dù, Phật Pháp có đơn giản, dễ dạy đến đâu nhưng khi mà nhân duyên chưa tới với những kẻ độn căn thì cho dù bồ tát có tái sinh, cố tâm chỉ độ pháp Phật cao siêu vi diệu cho nhân sinh còn đầy vô minh cũng chỉ tốn công vô ích, chẳng khác gì đem đàn gảy cho trâu nghe. Một trong những pháp môn đơn giản nhứt của Phật Pháp đó là thiền định (Zen). Zen khả dĩ có thể giúp cho hành giả giảm bớt căn thẳng tâm thần. Nếu luyện tập chuyên cần, Zen có khả năng giúp thân tâm có đủ sức mạnh lẫn nghị lực tinh thần để chuẩn bị đối phó với trở ngại xãy ra. Zen có thể giúp ta hóa giải tâm lý lúc mà đau khổ tái phát làm khổ tâm thân trong cuộc sống thay vì mong tu hành giác ngộ, giải thoát, thành Phật quá xa vời. Cũng như những pháp môn khác, Zen có mục đích giúp ta lúc “đa tâm bấn lo
13/03/2018(Xem: 11140)
Từ lúc sinh ra, tất cả chúng ta muốn sống một đời sống hạnh phúc và đó là quyền của chúng ta. Tuy nhiên, nhiều người cùng chia sẻ quan điểm rằng hệ thốn giáo dục hiện hữu của chúng ta là không đầy đủ khi đi đến việc chuẩn bị cho con người yêu thương hơn – một trong những điều kiện để hạnh phúc. Như một người anh em nhân loại, tôi nguyện làm cho mọi người biết rằng tất cả chúng ta cùng sở hữu những hạt giống của từ ái và bi mẫn. Có một bộ não thông minh chưa đủ; vì chúng ta cũng cần một trái tim nhiệt tình
facebook youtube google-plus linkedin twitter blog
Nguyện đem công đức này, trang nghiêm Phật Tịnh Độ, trên đền bốn ơn nặng, dưới cứu khổ ba đường,
nếu có người thấy nghe, đều phát lòng Bồ Đề, hết một báo thân này, sinh qua cõi Cực Lạc.

May the Merit and virtue,accrued from this work, adorn the Buddhas pureland,
Repay the four great kindnesses above, andrelieve the suffering of those on the three paths below,
may those who see or hear of these efforts generates Bodhi Mind, spend their lives devoted to the Buddha Dharma,
the Land of Ultimate Bliss.

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria
Tu Viện Quảng Đức | Quang Duc Monastery
Senior Venerable Thich Tam Phuong | Senior Venerable Thich Nguyen Tang
Address: Quang Duc Monastery, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic.3060 Australia
Tel: 61.03.9357 3544 ; Fax: 61.03.9357 3600
Website: http://www.quangduc.com ; http://www.tuvienquangduc.com.au (old)
Xin gửi Xin gửi bài mới và ý kiến đóng góp đến Ban Biên Tập qua địa chỉ:
quangduc@quangduc.com , tvquangduc@bigpond.com
KHÁCH VIẾNG THĂM
110,220,567