13. Nhân Quả Báo Ứng Hiện Tiền

13. NHÂN QUẢ BÁO ỨNG HIỆN TIỀN

Kínhthưa quý vị,

Ngườisống trên đời, nhất là Phật tử, muốn có đời sống thảnh thơi tiến bộ, chúng takhông thể nào coi thường nhân quả báo ứng.

Ngàyxưa, khi tôi còn trẻ thơ, ở cái tuổi học trò tập tểnh làm quen với vần quốc ngữA, B, C. Mỗi lần tôi ăn cơm, mẹ tôi theo dõi chăm sóc lo cho tôi. Khi nào đàcơm vào miệng, lỡ có hạt cơm rơi rớt ra ngoài, mẹ liền ngọt ngào bảo :"Con ơi! Con nên nhặt lấy những hạt cơm rớt lên ăn đi con. Đừng bỏ mà mangtội. Kiếp sau sẽ bị quả báo ăn dòi". Mẹ tôi cũng thường căn dặn chị tôi:"Này con! Đừng phung phí đồ ăn. Khi nấu cơm, lúc rửa chén, con phải cẩnthận đừng để gạo rơi cơm rớt. Hạt cơm là hạt ngọc trời cho, phải khó nhọc lắmmới có được, không khéo quí tiếc giữ gìn thì đời sau sẽ phải bị làm người bầncùng nghèo đói đó con!".

Nhữnglời mẹ dạy như vậy, thường lập đi lập lại không biết bao lần nhắc nhở căn dặnkẻ ăn người ở trong nhà. Có những lúc mẹ tôi lấy cơm nguội đã có mùi thiêu đemphơi khô rồi hấp lại, hoặc đem trụng nước sôi để ăn. Bà làm như vậy tính đãkhông biết bao lần mỗi khi cơm còn thừa dư hư mốc. Không phải nhà tôi nghèothiếu, mà thực ra mẹ tôi sợ tạo nhơn phung phí, sẽ phải chịu quả báo đói nghèoở ngày mai.

Mẹtôi tin Phật rất là thuần thành. Nhưng bà không có nghiên cứu kinh điển nhàPhật bao giờ. Những lời mẹ tôi dạy con cái trong nhà thường là những điều tựnhiên xuất khẩu thành lời. Những lời khuyên dạy này hàm chứa ý nghĩa sâu xa vềtriết lý nhân quả luân hồi của nhà Phật. Bà thường nói: "Sống ở đời phảinên biết ăn ở hiền lành. Làm lành tránh dữ. Làm thiện thì được phước. Làm ácthì phải mang họa. Cây nào quả nấy. Các con phải nên biết tội phước. Biết ăn ởcó nhân có đức mặc sức mà ăn".

Nhữnglời nói bao hàm ý nghĩa nhân quả luân hồi tội phước báo ứng này, không chỉriêng được nghe thấy trên miệng mẹ tôi, mà bất cứ miền thôn quê chốn đô thị,nơi nào trên đất nước Việt Nam, chúng a cũng đều nghe thấy phát ra tự nhiên từmiệng các bà mẹ Việt Nam lam lũ chân lấm tay bùn. Vấn đề luân hồi nhân quả báoứng đối với người Việt Nam quá đổi quen thuộc, nên ai cũng biết. Nhưng khôngmấy ai để ý nhiều đến đạo lý và tác dụng của nó đối với sự việc trên đời. Cũngnhư không khí rất cần cho sự sống. Thiếu không khí thì sự sống không thểtồn tại. Nhưng hằng ngày không mấy ai để ý đến đặc tính quan trọng của khôngkhí đối với sự sinh tồn của vạn vật sinh linh. Tuy nhiên, ta cũng phải thừanhận rằng, tư tưởng về nhân quả luân hồi của nhà Phật đã thấm sâu vào buồng timlá phổi huyết quản thịt xương của mọi tầng lớp người dân Việt nói riêng, ngườiÁ Đông nói chung. Triết lý nhân quả luân hồi thấm sâu vào tâm thức người dânViệt Nam, như không khí thấm sâu vào tận thịt da, tràn qua buồng tim lá phổixương tủy của mọi người, nuôi trọn kiếp sống.

Thườngngày, chúng ta sống không thể trong một phút giây thiếu không khí. Nếu thiếukhông khí trong giây lát, mạng sống của ta liền theo đó kết thúc, thân xác củata trở nên ghê tởm vô dụng. Không khí rất trọng yếu cho mạng sống như thế đó.Nhưng hằng này có mấy ai để ý đến không khí đâu? Có mấy ai tỏ ra tha thiết químến không khí đâu?

Cũngvậy, tin nhân quả nghiệp báo có thể làm cho con người có một cuộc sống an lành,tiến đến chơn thiện mỹ. Lẽ phải điều thiện có khả năng đưa con người ngày thêmđược cuộc sống an lành thánh thiện tiến bộ. Nhưng thử hỏi được mấy người thựclòng thiết tha với điều hướng thiện? Thói thường thì, khi người ta dùng thì giờđể làm việc nghĩa, cứu giúp người, đi học đạo, nghe thuyết pháp giảng kinh, làmnhững điều lành thiện thì người ta cảm thấy khó khăn, bận kẹt! Người ta bảo làkhông có thì giờ. Nhưng đi coi hát, ăn tiệc, dạ hội, shopping, dạo phố, suốtngày thâu đêm miệt mài trong sòng bạc rượu chè, bè bạn giỡn cười, nói nhảm, vớinhững việc này thì lúc nào cũng có thì giờ và còn sốt sắng nữa là đằng khác.

Tathử hỏi đã được mấy ai xin nghỉ phép để làm việc thiện, học đạo, tụng kinh, tọathiền, đến chùa làm công quả bòn phước cầu tiến? Nhưng người ta sẵn sàng xinnghỉ phép để đi chơi, dự tiệc, đánh bạc. Có mấy người mượn tiền để làm việcphước thiện, bố thí, xây chùa, đúc tượng Phật, in kinh ấn tống? Nhưng người tahăng hái mượn tiền để đánh bạc, để làm đám cưới, đãi bạn bè, để đi du lịch, đểcho người khác vay lấy lời, để buôn bán. Đi nhảy đầm, ciné, hát xướng được cáivui ồn ào tạm bợ nhất thời của cảm giác. Nhưng liền sau đó mệt mỏi, lòng cảmthấy trống trải cô đơn như trước, thế mà người ta vẫn đắm đuối phung phí thờigiờ, tiền bạc để lăn vào. Nghe thuyết pháp, tụng kinh, tọa thiền, làm việc đạođức phước thiện, được người kính mến nể vì, tạo công đức cho mình, đồng thời đểđức cho con cháu, làm gương mẫu hướng dẫn con cháu, thì người ta lơ là khôngmấy quan tâm. Làm việc đạo đức tiến thân thì lại uể oải đợi người mời thỉnh,được nài nỉ khuyến khích mà lòng vẫn e dè từ chối! Muốn suốt đời phục dịch chocon, cho cháu, tuy con cháu đã lớn khôn, chúng nó chẳng cần màng đến mà vẫn cứthích lo, thích phục dịch. Người đời còn thích làm mai làm mối, tuy không ainhờ cậy, cũng chẳng được lợi lộc gì, nhưng lại muốn lăn vào, để rồi khi giàu cóhạnh phúc chúng chẳng biết ơn, thiếu đầm ấm chúng án trách. Ưa thích tham dựtiệc tùng, hè hội đình đám, ưa nói chuyện thị phi, hiếu kỳ tìm tòi mọi chuyệncủa người chẳng có liên quan gì đến mình, đó là thói đời tánh người kém phướcvụng tu, nên tiêu phí thời giờ quý báu vào việc phàm tục.

Lạicó kẻ vì nể bạn bè khuyến dụ, hoặc nhận được ít tiền lẻ, vật dụng cũ hư, liềnbỏ chánh đạo, theo tà ma ngoại đạo, say mê đến tán gia bại sản, điên khùng mấtmạng. Đó là những kẻ hình người mà tâm đã bị tà ma nhập. Những người này hoặchọ mới vừa trong ba đường địa ngục, ngạ quỷ, súc sanh ra, hoặc mới từ thế giớiyêu ma đầu thai làm người. Nên phí mất thời giờ, oan uổng một đời cho việc tàngụy, hậu quả chỉ tạo thêm nghiệp ác, để rồi đọa lạc trở lại vào chốn tối tăm.Đến với đời bằng tâm niệm bất chánh, hành động vụng dại. Ra đi cũng chẳng đểlại công đúc danh thơm gì cho đời, chẳng làm được chút công đức gì cho mình.Thật đáng tội nghiệp cho những kiếp chúng sanh nặng nghiệp như thế.

Chúngta thử ngồi tỉnh tâm tính nhẩm xem. Từ ngày cha mẹ sanh ra cho đến ngày ta thựcsự biết đời, phát tâm học đạo, biết tu tâm dưỡng tánh, suốt quãng thời gian mấymươi năm trước đó, ta đã lăn lộn bon chen với đời, lo học tập, lo ái tình chồngvợ, con cháu, danh lợi, đủ thứ lo. Đến khi biết học đạo tu tâm, làm việc nghĩa,thì tuổi đời đã lớn già sức yếu, mà tâm đạo chưa vững, chưa có chuyên cần tinhtấn, chưa hiểu ngộ được lý vô thường: "Sớm còn tối mất". Suốt tuần lễbảy ngày (7 x 24 = 168 giờ), ta chỉ lo cho cái sống bản thân gia đình, chồng vợcon, trong ích kỷ tham sân si. Họa hoằn lắm chỉ một vài giờ của ngày chủ nhật,hoặc ngày rằm, vía, đi học đạo, nghe giảng mà ta cũng không thực hành đều đặnthuần nhất.

Càngtội nghiệp hơn, có những người thân tuy chưa đến chùa viện, mà tâm vẫn nghĩ đếnviệc nhà, lo âu việc đâu đâu, nên trông cho khóa lễ cầu nguyện, thời thuyếtpháp cho mau chấm dứt, để bươn bã về lo việc nhà hoặc đáp ứng hò hẹn với bạnbè. Đó là chưa kể có những người khi đến chùa gặp bà con bạn bè đem bàn chuyệnthế tục thị phi, không để ý đến việc tụng kinh, niệm Phật, bái sám, học đạo. Họcoi nhẹ sự nghe thuyết pháp, niệm Phật, tọa thiền, xem thường sự tu dưỡng củachính mình. Lại còn có người lúc hứa cúng dường việc này, góp phần công đứckia, nhưng rồi không thực hiện theo lời hứa của mình. Lại có người phát nguyệnrằng, khi con tôi lớn khôn, hoặc khi gia đình sum họp, hoặc lúc tôi vào tuổinào đó, hoặc khi gặp thầy chân tu thật học thì tôi quy y, vào chùa làm công quảtu tập, ăn chay, xuất gia, nhưng rồi lần lựa hẹn rầy hẹn mai, không thực hiện,cho đến ngày đậy nắp quan tài, đem ra ngoài gò hoang, mà vẫn chưa thực hiện lờihứa.

Phậtxưa có dạy: "Ngày nay trôi qua, mạng sống giảm dần, như cá hết nước, nàocó vui chi. Các ngươi phải luôn luôn nghĩ nhớ như thế, để chuyên cần tinh tấn,gấp rút tu tĩnh, như gấp rút cứu lửa cháy trên đầu".

Ngàytháng trôi qua quá mau chóng. Ta không sớm phản tĩnh tự tâm, mà cứ mãi chìm đắmvới ái ân dục tình, thù tạc bạn bè, với những ảo tưởng danh lợi, lạc thú hưhuyễn của thế gian, cứ tưởng mình sống đời đời với của cải, tiền tài, vợ con,thì thật là mê muội đáng thương! Cổ nhân đã chẳng từng nhắc nhở:

Mấyai sống được đến trăm,

Lòngngười thế sự ngàn năm chẳng vừa.

Ngườiđời khổ lụy hơn thua,

Việctu xem nhẹ, nặng lo đua đòi.

Ngàytháng như thoi đua! Hạnh phúc như sương sớm đầu cành! Mạng người mong manh nhưhoa phù dung buổi sáng! Hiện trạng vô thường như thế đó. Sao chúng ta không lalớn, gào thét to lên để cùng nhau cảnh tĩnh đồng tu, tìm về nơi an lạc giảithoát. Thiền tổ nói: "Thế gian vô lượng khổ, sao không khuyến đồngtu".

Đángbuồn thương thay, có kẻ tự xưng mình là Phật tử, quy y từ thuở bé, khoe khoangăn chay, niệm Phật, đi chùa đã mấy mươi năm, tụng kinh Đại thừa, trì chú LăngNghiêm, hiểu biết giáo lý, quen biết những bực danh tăng, Hòa thượng này,Thượng tọa kia, cứ ảo tưởng mình hơn người khác. Nhưng lòng tham sân, tánh ngãmạn kiêu căng, thích phê bình chỉ trích thêu dệt chuyện của người khác khônggiảm chút nào. Họ phán đoán người khác là xấu là dở. Nhưng họ quên đi chính họ.Họ không tự xét, không bao giờ có lấy một lời phê bình chính mình. Nếu ai khôngdằn được hành vi trái tai gai mắt với Phật pháp của họ, mà có lời chân thậtkhuyên nhắc thì họ giận hờn. Ca dao có câu:

Thamsân nghiệp chướng không chừa,

Bobo mà giữ tương dưa làm gì.

Tulà phải sửa tâm tánh, cố gắng dứt sạch giận hờn đố kỵ tham sân si, để đạt đếnvô tâm, thể hiện từ bi hỷ xả. Việc gì qua rồi thôi, đừng nên luyến tiếc. Luyếntiếc thì đưa đến trạng thái tâm lý mơ mộng khổ đau, buồn thương tủi hờn. Vô tâmthì không chấp trước. Không chấp trước thì mới có được cái thanh thoát của từbi hỷ xả, mới đạt đạo. Hương Hải thiền sư đã khuyên vua Lê Dụ Tôn, tu Phật thìphải nên vô tâm:

Tìmtrâu, tìm dấu chân trâu,

Dấucòn trâu, trâu chẳng mất đâu bao giờ.

Xinai học đạo chớ ngờ,

Vôtâm thì đạo có cơ dễ tìm.

Họcđạo mà vô tâm thì dễ đạt đến giác ngộ giải thoát. Vô tâm thì không còndính mắc buộc ràng, mới tiến xa, biết rộng hiểu nhiều. Vô tâm mới mong thấyđược tất cả những tinh hoa của vũ trụ, cái đẹp của lòng người. Chừng nào đạtđến vô tâm, thì chừng đó mới đạt đạo giác ngộ giải thoát.

Ngàyxưa mẹ tôi lo cho con cái, dạy dỗ chúng tôi, bận rộn suốt ngày, nhưng không baogiờ bà quên trọng nể lễ nhân quả luân hồi. Tất cả việc làm, tâm niệm của bà đềutin vào lý luân hồi nhân quả báo ứng. Bà chẳng bận tâm lo lắng. Nên ngày mẹ tôiqua đời trong một bình minh trời thu trong sát mát dịu. Trước khi trút hơi thởcuối cùng, ba an nhiên căn dặn: "Các con biết ráng tu. Tu bồi phước đứcmặc sức mà ăn. Như thế là các con hiếu với mẹ rồi đó. Chớ nên buồn khóc theothường tình thế gian. Có làm tuần thất siêu độ cho mẹ, con nên theo hạnh hiếucủa đức Mục Kiền Liên, là mẹ vui lòng rồi".

Mẹtôi khi còn ở đời thường khuyên con cháu: "Việc gì qua để cho nó qua, đừngnhớ tưởng làm chi thêm nặng lòng mệt óc. Mọi việc ở đời thiện ác, tốt xấu,thăng trầm, vinh nhục không ngoài nhân quả. Các con phải nhớ, phải sợ".

Kẻkhông sợ nhân quả là kẻ không còn lương tâm đạo đức. Không còn lương tâm đạođức thì dễ tạo thành tội ác khủng khiếp. Chắc ai cũng nhớ Tết Mậu Thân 1968,khi cộng sản tấn công chiếm đóng các làng mạc đô thị miền Nam, đặc biệt làthành phố Huế, quân đội cộng sản dưới quyền chỉ huy của một viên tướng tên làLê Lý. Không biết vì oan gia nghiệp báo đã gây từ đời nào, hay tên Lê Lý này đãđược đào tạo kỹ lưỡng từ lò chủ nghĩa vô thần thú tánh vô lương tâm, mà tướnghọ Lê này đã ra lịnh bắt thanh niên xứ Huế lao công gánh vác rồi sát hại tậpthể. Mặt khác lại ra lịnh bắt giết tập thể những đồng bào vô tội lên đến hơnhai ngàn người. Điều này tạo cho thành Huế, xứ cố đô trầm lặng, cái không khíkinh hoàng, tang thương bi thảm xưa nay chưa từng có trong lịch sử dân tộc. Báochí và dư dư luận thế giới đã bàng hoàng xúc động xôn xao trước cái thảm trạngtàn ác tày trời của cộng sản. Vì thế, tên tướng cộng sản họ Lê này chẳng baolâu sau đó cũng bị cách chức tư lịnh và bị thuyên chuyển về Hà Nội giáng chứclàm thanh tra trung tiểu học! Làm thanh tra quèn, không còn cái uy phong lẫmliệt quyền thế dưới trướng có hàng vạn quân của một viên tướng ở trận mạc nữa.

Mộthôm đi thanh tra, có lẽ ông ta cưỡi chiếc xe đạp cũ kỹ, mỏi mệt trên những đoạnđường dốc sỏi đá gồ ghề của xứ Bắc bị bom đạn tàn phá nghèo nàn, trên khôngtrung thỉnh thoảng bất thần từng đoàn máy bay, khổng lồ ồ ạt dội bom, nhữngcảnh tượng hãi hùng khủng khiếp uy hiếp mạng sống bất cứ lúc nào, làm cho viêntướng thất sủng này khủng hoảng tinh thần. Bằng chiếc xe đạp, trên con đườngdài liên tỉnh đi công tác thanh tra, chắc ông ta đã chán nản mỏi mệt với chiếcxe đạp, nên giữa đường đã xin đi nhờ trên một chiếc xe be chở đầy gỗ nặng.Chiếc xe đang trên đà lên dốc, bỗng nhiên đứt thắng, xe tuột thẳng xuống hố đổnhào. Tên tướng thất sủng Lê Lý này đã bị gỗ đè, thân xác tan nát như một quảcà chua chín mùi. Thế là xong một đời! Trong lúc đó, viên tài xế xe và vàingười lơ phụ cũng như những người tùy tùng của Lý chỉ bị thương nhẹ thôi.

Cổnhân thường dạy: "Thiên võng khôi khôi sơ nhi bất lậu. - Lưới trời lồnglộng không trông thấy, nhưng không một mảy lông thoát khỏi". Nhân quả báoứng nhãn tiền biết bao lần diễn ra trước mắt mọi người, mà chúng ta đã từngchứng kiến. Nhưng người đời vì quá dễ dãi tha thứ cho mình, bởi vô minh dụcvọng che lấp chân tánh trí tuệ, kém phân định chánh tà, mà dễ quên đi điềuhướng thiện. Do đó, con người mãi sống theo tình thức, trần duyên lôi cuốn đểrồi đi sâu dần vào tội lỗi. Thiền đức dạy: "Nghiệp quả sở khiên thành nanđào tỵ.- Một khi nghiệp quả đã kéo lôi rồi, khó mà trốn thoát được".

Têntướng Lê Lý thất sủng kia đã tạo tội giết người tập thể, sau đó phải chịu cáichết banh xác thảm thế Câu chuyện trên đây do một tên cộng sản LKN cùng đi trênchiếc xe be đó còn sống sót kể lại. Sau năm 1975 cộng sản chiếm Saigon, tên LKNnày vào Saigon làm việc trong chỗ thân tình bè bạn, kể lại chuyện trên.

Tạimiền Nam trước năm 1963, ai cũng biết danh tiếng của Ngô Đình Nhu cố vấn tổngthống Ngô Đình Diệm là một con người đầy tham độc ác kế, để rồi sau đó ông tanhận lấy quả báo thảm thương! Cổ đức Thánh hiền nói: "Mưu thâm họa diệtthâm". Nhà Phật nói: "Nhân nào quả nấy".

Cổnhân dạy: "Thiện ác đáo đầu chung hữu báo". Nghĩa là việc thiện ác đãgây ra, thì chậm mau trước sau gì rồi cũng nhận chịu, không thể chạy tránhđược. Người đời bởi mây mù tham lam sân hận si mê ích kỷ che phủ lương tri, nênquá dễ dãi với mình, hoặc liều lĩnh vì cái lợi trước mắt, hoặc cuồng vọng vìmuốn được hưởng thụ, mà khinh thường nhân quả báo ứng, rồi buông lung hành vitạo tác hằng ngày gây không biết bao là tội lỗi.

Nhânquả báo ứng là luật công bằng không dành riêng cho bất cứ một ai. Để kết luậnbài này, tôi xin mượn bài thơ của thi hào Nguyễn Du:

Đãmang lấy nghiệp vào thân,

Thìđừng trách lẫn trời gần trời xa.

Thiệncăn ở tại lòng ta,

ChữTâm kia mới bằng ba chữ Tài.