Tập 08_Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 8) do Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm dịch và Cư Sĩ Thiện Bửu chiết giải

Published by

Quang Duc Buddhist Welfare Association of Victoria

105 Lynch Rd, Fawkner, Vic 3060. Tel: 03. 9357 3544

www.quangduc.com

All right reserved

First edition 2022 - 100 copies

National Library of Australia

Cataloguing-in-Publication entry:

Title: Tổng Luận Đại Bát Nhã (tập 8)

 Mahāprajñāpāramitā Sastra

By Thien Buu

Senior Venerable Thich Nguyen Tang @2022

ISBN: 978-0-6454375-1-5

Tổng Luận Đại Bát Nhã

Chiết giải: Cư Sĩ Thiện Bửu

Giới thiệu: Thượng Tọa  Thích Nguyên Tạng

Trình bày : Cư Sĩ Thiện Bửu, Cư Sĩ Hữu Phú

Thiết kế bìa: Quảng Duy Minh (Mẫn)

Sửa Bản in: Cư Sï Thanh Phi, Cư Sĩ Phương Nhật

Cúng Dường Pháp là tối thượng nhất

The gift of Dhamma surpasses all other Gifts

Sabbadanam Dhammadanam Jinati

Mục lục TẬP VIII gồm 2 phần:

- Phần 1: TẬP VIII, Hội thứ XVI.............................................. 9

  “Bát Nhã Ba La Mật” phần................................................... 12

   (Từ Q.593 đến Q.600)............................................................ 16

- Phần 2: Tức “Phần thứ III Tổng luận................................. 245

  (Tánh Không với những nguyên lý chỉ đạo của nó)

LUẬN #1.BÁT NHÃ NGOÀI NGÔN NGỮ, VĂN TỰ............. 253

1. Danh tự Bát Nhã............................................................. 254

2. Ngôn thuyết Bát Nhã...................................................... 261

LUẬN #2.  BÁT NHÃ VỚI NHỮNG BIỂU THỊ hay

                    NHỮNG PHÁP NGHĨA HIỂN HIỆN CỦA NÓ..... 271

1. Vũ trụ quan và Nhân sinh quan........................................ 272

1- Vũ trụ quan

1/. Vũ trụ và thế giới

2/. Phương hướng

3/. Thời gian

4/. Số lượng

2- Nhân sanh quan

1/. Thân căn và Khí thế gian

1).- Uẩn Xứ Giới

2).- Các đại chủng

3).- Các pháp

2/. Tưởng và Tình

1).- Cảnh giới

2).- Cõi:

a/.- 25 thành phần hiện hữu

b/.- 10 dạng Tiên

c/.- Cõi Âm

2. Tâm & Tâm sở và Ngã & Ngã sở..................................... 308

1- Tâm & Tâm sở

2- Ngã & Ngã sở

3. Phân biệt và vô phân biệt................................................ 321

1- Phân biệt

2- Vô phân biệt

3- Đoạn phân biệt

4. Chấp, chẳng chấp........................................................... 331

1- Trước, chẳng trước tướng

2- Bát Nhã lấy “vô trước” làm tướng

3- Đoạn chấp

5. Pháp môn bất nhị............................................................ 341

1- Nhị pháp (pháp phân hai)

2- Bất nhị pháp (pháp không hai)

3- Nhị, Bất nhị đều bỏ nốt.

6. Vũ trụ quan và Nhân sinh quan Phật đạo.......................... 358

1- Vũ trụ quan Phật giáo

2- Nhân sinh quan Phật giáo

LUẬN# 3. CÁI THẤY TỪ BỜ KIA........................................ 388

1. Tất cả pháp không thật, hư ngụy (nói về thực thể)............. 390

2. Thi thiết: Danh giả, pháp giả và thọ giả (nói về danh tướng)......... 391

3. Như huyễn như mộng..................................................... 395 

1- Thế nào là như huyễn trong kinh điển thuộc hệ

     Bát Nhã

2- Giáo lý về như huyễn

4. Các pháp vốn trì độn, vô tri............................................. 416

5. Tánh không và 18 pháp không......................................... 419

1- Một trào lưu mới trong việc hóa đạo

2- Mười tám pháp không

3- Vài thí dụ về 18 pháp không.

4-Giáo lý Tánh không trong Bát Nhã.

5- Tánh không: Tương đối hay tuyệt đối

6. Như tướng (Chân như).................................................... 492

1- Các pháp như thật trong Chân như thật tướng

2- Như Lai tùy sanh

3- Chân như quan Bát Nhã

7. Bình đẳng...................................................................... 511

8. Thanh tịnh..................................................................... 525

LUẬN #4. TỤC ĐẾ, THÁNH ĐẾ VÀ TRUNG ĐẠO ĐẾ......... 541

1. Tục đế (tương đối).......................................................... 541

2. Thánh đế (tuyệt đối)....................................................... 542

3. Trung đạo đế (hay con đường giữa).................................. 543

1- Nhân duyên

2- Bát bất

3- Kết cấu của Trung đạo

4- Vai trò của Trung đạo trong việc giải thích Tánh Không

4. Trung đạo, phương tiện tạm thời?.................................... 560

5. Làm sao đưa cảnh giới chúng sanh đến gần cảnh

    giới Phật?....................................................................... 564

LUẬN #5. THẾ NÀO GỌI LÀ BÁT NHÃ............................... 572

1. Khái lược về Bát nhã Ba la mật....................................... 572

1- Sao gọi là Bát Nhã?

2- Sao  gọi là Ba La Mật?

3- Sao gọi là Bát nhã Ba la mật?

2. Phải nắm bắt Bát Nhã như thế nào?................................. 586

3. Muốn nắm bắt đúng Bát Nhã thì phải tư duy  quán

     tưởng như thế nào?........................................................ 592

4. Bát Nhã Trí siêu xuất làm sao nắm bắt được?................... 596

LUẬN #6. NHỮNG ĐIỀU KIỆN ĐỂ THÀNH TỰU

                   GIÁC NGỘ  (hay THÀNH ĐẠT BÁT NHÃ).......... 607

1. Phương tiện thiện xảo..................................................... 607

2. Các giáo pháp hỗ trợ cho sự thành tựu Bát Nhã hay

    Giác ngộ........................................................................ 612

1- Vô sở hữu, bất khả đắc và những dẫn xuất của chúng

1/. Giáo nghĩa Vô sở hữu & Vô sở đắc

2/. Giáo nghĩa Vô sở hữu trong kinh ĐBN

3/. Giáo nghĩa Vô sở hữu, Bất khả đắc

2- Vô tướng

1/. Vô tướng

2/. Tướng & Vô tướng

3/. Tướng, Vô tướng đều ly

3- Vô tánh

4-  Tự tánh & Vô tự tánh

5- Vô tánh không, Tự tánh không & Vô tánh tự tánh không

6- Vô trụ

LUẬN #7. MỤC TIÊU CỦA VIỆC TU HÀNH BÁT NHÃ....... 655

1. Ba mục tiêu của việc tu hành Bát Nhã.............................. 655

1- Bác Nhã và Giác ngộ

2- Bát Nhã và Chánh giác

3- Bát Nhã và Nhất thiết trí trí

2. Phải cầu, phảỉ tín thọ phụng hành Bát Nhã như

    thế nào?......................................................................... 665

1- Cầu Bát Nhã:

1/. Cầu Bát Nhã ở đâu?

1).- Chẳng cầu ở sở hành.

2).- Sở hành Bát Nhã phải cầu ở trong sở thuyết

       của Thiện Hiện.

2/. Tín thọ phụng hành.

2- Học hành Bát Nhã là: Học “Không”, hành “Vô Tướng”,

     “Vô tác”, “Vô nguyện”.

LUẬN #8. THẾ NÀO LÀ THÔNG ĐẠT BÁT NHÃ?.............. 681

1.Thế nào là thông đạt Bát Nhã hay thông đạt tuệ?............... 681

2. Thông đạt Bát Nhã là thông đạt thật tánh tất cả pháp......... 685

LUẬN #9.  CHỨNG HAY ĐẮC?............................................ 687

LUẬN #10. CÔNG hay TỘI TRONG VIỆC THỌ TRÌ

                     BÁT NHÃ........................................................... 704

1. Công đức do việc thọ trì Bát Nhã..................................... 706

1- Thế lực, oai thần Bát Nhã

2- Công năng Bát Nhã

3- Bát Nhã là tối thắng, là tôn quý, cao siêu,

     vi diệu... không gì bằng

4- Bát Nhã là kho báu lớn

5- Bát Nhã là vua của tất cả chú

6- Bát Nhã cảnh giới nhiệm mầu của chư Phật

7- Bát Nhã với sức mạnh “huyền bí” của nó.

8- Công đức thọ trì Bát Nhã

2.Tội lỗi do việc thọ trì Bát Nhã khiếm khuyết gây ra........... 717

3. Tích tụ công đức thiện căn thì phải phát Bồ đề tâm........... 717

LUẬN #11. BÁT NHÃ VÔ BIÊN........................................... 723

1. Bát Nhã sâu xa............................................................... 723

2. Bát Nhã không ngằn mé.................................................. 726

3. Bát Nhã vô biên.............................................................. 727

LUẬN #12. BÁT NHÃ KỲ CÙNG CÓ PHẢI LÀ PHÁP

                     TỐI CAO KHÔNG?............................................ 732

1. Tu hành Bát Nhã chớ quán các pháp có chút khá trụ,

     khá vượt........................................................................ 733

2. Bát Nhã không phải là thực tại cứu cánh.......................... 734

TOÁT YẾU........................................................................... 740

TỔNG KẾT TOÀN BỘ......................................................... 757

ĐẠO VÀ ĐỜI........................................................................ 789

---o0o---

Xin đọc tiếp TẬP VIII cuối cùng :

Phần1. “Bát Nhã Ba La Mật” phần, Hội thứ XVI, ĐBN.

HỘI THỨ XVI

(Bố cục)

16. Hội thứ XVI: Phần “Bát Nhã Ba La Mật”, 8 quyển. Nội dung đức Phật ở trong hội Trúc lâm, thành Vương Xá nói cho Bồ Tát Thiện Dũng Mãnh nghe về giải thoát Bát Nhã vô sở đắc. Pháp Uyển Châu Lâm và Khai Nguyên Thích Giáo Lục nói, nguyên văn bản tiếng Phạm của hội này gồm 2500 kệ tụng, tương đương tiếng Phạm hiện còn (Suvikràntavikràmiparipfcchà), bản dịch Tây tạng chia làm 7 chương. Trong 16 hội nêu trên đây, đã có một số hội được ấn hành nguyên bản tiếng Phạm và bản dịch Tây tạng, như các hội thứ I, thứ IV, thứ VII, thứ IX v.v... Sau khi Kinh này được truyền dịch, Ngài Huyền Tắc ở chùa Tây Minh có viết lời tựa cho mỗi hội trong 16 hội, Ngài Khuy Cơ ở chùa Đại Từ Ân soạn “Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa Kinh Lý Thú Phần Thuật Tán” 3 quyển, Ngài Nguyên Hiểu người Tân la (Triều tiên) thì soạn “Đại Tuệ Độ Kinh tông yếu” 1 quyển. Ngoài ra còn có “Đại Bát Nhã Kinh Quan Pháp” 6 quyển của Ngài Đại ẩn đời Tống, “Đại Bát Nhã Kinh Cương Yếu” 10 quyển của Ngài Cát Đỉnh đời Thanh v.v... Rồi đến “Đại Tạng Kinh Cương Mục Chỉ Yếu Lục” quyển 1, quyển 2 thượng, “Đại Tạng Thánh Giáo Pháp Bảo Tiêu Mục” quyển 1, Duyệt Tạng Tri Tân quyển 16 đến quyển 23 v.v... cũng đều có nói về cương yếu của Kinh này. Số hội, số kệ tụng, quyển thứ, số phẩm, cùng bản dịch khác, người dịch của Kinh này được đồ biểu như sau: [X. Đại đường nội điển lục Q.5; Cổ kim dịch Kinh đồ kỷ Q.4; Khai nguyên thích giáo lục Q.8; Đại đường cố tam tạng pháp sư Huyền Trang hành trạng; Chí nguyên pháp bảo khám đồng tổng lục Q.1; Phật giáo Kinh điển khái thuyết; Tân Phật giáo thứ 9 mục 7 (Độ biên Hải húc, Đại Bát Nhã Kinh khái quan); Tông giáo nghiên cứu tân thứ 2 đoạn 4 (Can tả Long trường, Bát Nhã Kinh chi chư vấn đề); Nguyên thủy Bát Nhã Kinh chi nghiên cứu].

---o0o---

Tựa Hội thứ XVI

Đường Sa Môn Huyền Tắc chế tác tại chùa Tây Minh

Vì là lý thù thắng phải nhóm lại để làm chủ phương tiện, phẳng phắn về một hướng mới chuyên được Đạo. Thế sao chẳng tiêu dung tưởng chơn tế, thôi bỏ chấp lấy huyễn trần đi? Mặc dù Thí độ là sùng chuộng, Giới độ là nghiêm cấm, Nhẫn độ là điều phục, Tiến độ là nhanh bén, nhưng cuối cùng ngộ nơi Thật Huệ, nhờ lời chơn thuyên, hầu mong khai mở mê muội kẻ rờ voi, lại còn có dịp gặp gỡ của Cò ao nữa vậy.

Sở dĩ đấy nên:

Hào quang phóng dài năm trượng làm dấu vết, thăng lên thừa thứ nhất; nặn đúc hai bên (tức giáo hóa) để hé mở chỗ nhiệm mầu cho thấu suốt, nghĩ nghị bốn câu. Mong nhờ tiếng tăm Đấng Vắng Lặng mà cắt mầm tà kiến, thời mờ ám của cỏ cây rớt rụng như sao rơi; vin lưới nghi ngờ đã tích tụ từ lâu, thời mây mỏng ngăn che cũng bị vẹt trống. Rõ thấy tánh không mà thường tu, giác ngộ sanh giả mà hằng làm lợi. Bốn loại ma bởi đó mà tung chạy loạn, sáu pháp độ nhờ đấy tiến đi từng phần có thứ lớp.

Thi độ bởi đó, vật chẳng bỏ, khó xả mà năng xả được.

Giới độ bởi đó, chẳng kiểm thúc, khó giữ mà năng giữ được.

Nhẫn độ bởi đó, không chịu được mà năng kham nơi bất kham.

Tiến độ bởi đó, không hành được mà phát nơi bất phát.

Định độ bởi đó, chẳng vắng mà ba tướng bất tướng.

Huệ độ bởi đó, chẳng soi mà ba luân bất luân.

Cho nên:

Thể đạt được thời động mà càng tịch, sai lầm thời tịch mà càng động. Pháp chẳng tức ly nơi phi pháp, hành đâu nhất dị nơi vô hành. Kìa giác chứng được vậy, chơn tâm hỗn hòa mà nhất quán. Kìa xuất sanh được vậy, Pháp bảo biền liên là muôn khu biệt.

Vậy nên mới có:

Nào là hai trí, ba thân; nào là bốn biện, năm nhãn, sáu thông; nào là bảy giác, tám chánh, nào là chín định, mười lực; lại thêm mười tám bất cộng, tám mươi tùy hảo, mười hai duyên trí, hai mươi không tâm. Đều là kéo dài bởi Hy đa, trọn thành nơi La nhã. Tụ lại là tiêu biểu Ngọc hào, mà lưu tản ra là lời dạy dỗ của Kim khẩu.

Kể khắc thành tám quyển, vốn chẳng phải tái dịch, là vì phiên dịch chẳng sáng suốt bị sai lầm, trông mong việc xương thịnh các Hội ngày mai.

Than ôi! Kiếp đã qua mà chẳng phụng trì, nay nhìn lại lời khen thù thắng, chép nêu để lại tiếng tăm. Mong Đức Bổn Từ thổi ra bay bổng lăng xăng; nhờ Đấng Thánh Trí, kính đưa đầu đội lấy. Hầu mong sao viên diệu bảo gia truyền đến tay người nắm lấy hòn linh châu này, để tẩy sạch khách trần dơ bẩn nơi tám phương, và dội trận mưa phải thời cho tươi nhuần muôn lá.

Chốn Thần cung cực hưởng phúc lành, ngôi Đế hậu được diên niên trường thọ. Phúc lành thấu đến dân đen, Pháp giáo thêm phần mở mang sâu rộng. Ngõ hầu những kẻ sĩ hẹp hòi cởi mở ngưng kiết khi kinh sợ; khách tăng thượng mạn dứt hủy báng những lúc thốt lời thất độ.

Trang tôi, nếu tự mình chẳng đã từng trải qua hằng sa kiếp phụng trì, nhiều đời quá khứ lóng nghe, thời ngày nay làm sao được giở quyển mà biết hối hận, vong lời mà vào thưởng thức ấy ư? Thương buồn lắm vậy thay!

Thích Trí Nghiêm phụng dịch



Tổng Luận Đại Bát Nhã_tập 08_bản dịch của HT Thích Trí Nghiêm_Chiết giải_CS Thiện Bửu